Wady wymowy oraz trudności w czytaniu i pisaniu u dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym
Abstrakt
The article discusses speech defects and reading and writing difficulties in persons with moderate intellectual disability. The analysis of the problems is based on studies conducted by one of the authors in a seven-person group of intellectually disabled adults. The subjects were presented with three tasks. The first task evaluated the motor skills of speech organs. The objective of the second task was to assess articulation skills. For this purpose, a questionnaire to test pronunciation was used. It consisted of a hundred pictures. The names of the objects shown in the pictures enabled the investigation of articulation of all sounds in each of the possible positions in a word. The last part of the investigation (task three) was a multifaceted assessment of reading and writing difficulties. The collected empirical data also enabled the attempt to answer the question whether among the problems of mentally handicapped persons there is a relationship between articulation difficulties and mistakes appearing in reading and writing.Key words: speech defects, reading and writing difficulties, moderate intellectual disability
Bibliografia
Bałachowicz J.: Czynniki warunkujące osiągnięcia uczniów klas III–VIII w nauce czytania. W: Sprawności językowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Red. J. Bałachowicz, J. Paluszewski. Warszawa, Wydaw. WSPS im. Marii Grzegorzewskiej 1995, s. 97–112.
Bałachowicz J.: Konstruowanie tekstu uczniów klas II–IV na temat obrazka. W: Sprawności językowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Red. J. Bałachowicz, J. Paluszewski. Warszawa, Wydaw. WSPS im. Marii Grzegorzewskiej 1995, s. 7–17.
Błeszyński J.: Diagnoza rozwoju mowy osób z niepełnosprawnością intelektualną. W: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki. Red. S. Milewski, E. Czaplewska. Gdańsk, Harmonia Universalis 2012, s. 177–221.
Bobkowicz‑Lewartowska L.: Niepełnosprawność intelektualna. Diagnozowanie, edukacja i wychowanie. Gdańsk, Harmonia Universalis 2011.
Bogdanowicz M.: Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa, WSiP 1991.
Bogdanowicz M.: Realność dysleksji – historia badań, terminologia, definicja. W: Zaburzenia mowy. Red. S. Grabias. Lublin, Wydaw. UMCS 2001, s. 376–396.
Bogdanowicz M.: Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu. W: Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. Red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska. Opole, Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego 2003, s. 491–535.
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fourth Edition: Text Revision: DSM-IV. Washington, American Psychiatric Association 1994.
Domagała A., Mirecka U.: Grafomotoryka u dzieci w wieku 7–13 lat. Lublin, Wydaw. UMCS 2010.
Domagała A., Mirecka U.: Grafomotoryka w diagnozie logopedycznej. „Logopedia” 2009, t. 38, s. 218–227.
Domagała A., Mirecka U.: Ocena poziomu graficznego pisma dzieci w wieku 7–13 lat. W: Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy. Red. G. Krasowicz‑Kupis. Gdańsk, Grupa Wydawnicza „Harmonia” 2009, s. 312–322.
Domagała A., Mirecka U.: Profil sprawności grafomotorycznych. Gdańsk, Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych 2010.
Domagała A., Mirecka U.: Standard postępowania logopedycznego w przypadku dysleksji rozwojowej. „Logopedia” 2008, t. 37, s. 117–125.
Gąsowska T., Pietrzak‑Stępkowska Z.: Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu. Warszawa, WSiP 1994.
Górniewicz E.: Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Toruń, Wydaw. Adam Marszałek 1998.
Grabias S., Kurkowski Z.M., Woźniak T.: Logopedyczny test przesiewowy dla dzieci w wieku szkolnym. Lublin, Wydaw. UMCS 2002.
ICD-10: International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems. Geneva 1992. Wyd. pol.: Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń w zachowaniu w ICD‑10. Warszawa, Uniwersyteckie Wydaw. Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii 1998.
Kania J.T.: Podstawy językoznawczej klasyfikacji zaburzeń mowy. W: Idem: Szkice logopedyczne. Lublin, Polskie Tow. Logopedyczne 2001, s. 11–30.
Kostrzewski J.: Charakterystyka osób upośledzonych umysłowo. W: Upośledzenie umysłowe – Pedagogika. Red. K. Kirejczyk. Warszawa, PWN 1981, s. 97–129.
Kostrzewski J., Wald I.: Podstawowe wiadomości o upośledzeniu umysłowym. W: Upośledzenie umysłowe – Pedagogika. Red. K. Kirejczyk. Warszawa, PWN 1981, s. 52–97.
Kowalik S.: Rehabilitacja upośledzonych umysłowo. Warszawa, PWN 1981.
Krasowicz‑Kupis G.: Rozwój metajęzykowy a osiągnięcia w czytaniu i pisaniu u dzieci 6–9-letnich. Lublin, Wydaw. UMCS 1999.
Lausch‑Żuk J.: Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umysłowym. W: Pedagogika specjalna. Red. W. Dykcik. Poznań, Wydaw. Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1997, s. 131–147.
Lubańska D.: Umiejętności czytania uczniów klas VIII. W: Sprawności językowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Red. J. Bałachowicz, J. Paluszewski. Warszawa, Wydaw. WSPS im. Marii Grzegorzewskiej 1995, s. 81–96.
Melanowicz J.: Proces czytania i pisania i trudności w jego opanowaniu. W: Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu. Red. H. Wasyluk‑Kuś. Warszawa, WSiP 1984, s. 17–34.
Michalik M.: Błędy w pisemnych wypowiedziach uczniów szkoły specjalnej. „Szkoła Specjalna” 2006, nr 2, s. 104–115.
Minczakiewicz E.: Z badań nad zaburzeniami mowy u dzieci upośledzonych umysłowo. W: Zagadnienia oligofrenopedagogiki. Red. J. Pańczyk. Warszawa, WSiP 1989, s. 7–34.
Rakowska A.: Język, komunikacja, niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia. Kraków, Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej 2003.
Spionek H.: Zaburzenia rozwoju u uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa, PWN 1985.
Tarkowski Z.: Zaburzenia mowy upośledzonych umysłowo. W: Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki. Red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska. Opole, Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego 1999, s. 489–495.
Wróbel T.: Pismo i pisanie w nauczaniu początkowym. Warszawa, WSiP 1985.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
