O potrzebie „Narracji o Zagładzie” we współczesnej humanistyce. Nowe otwarcie
DOI:
https://doi.org/10.31261/NoZ.2020.06.01Słowa kluczowe:
Zagłada w Polsce, literatura polska, polskie studia nad ZagładąAbstrakt
Artykuł poświęcony jest prezentacji nowej formuły rocznika „Narracje o Zagładzie”. Zamysł periodyku wziął się z przekonania, że Holokaust jest punktem zero polskiej kultury i jej
konceptualizacji, a szeroko rozumiane narracje stanowią niezbędne medium dla rozpoznania i przedstawienia komplikacji, jakie stąd wynikają. Nasz rocznik będący swego rodzaju projektem w toku, zdaje się symptomatyczny dla stanu studiów nad Zagładą (i innymi ludobójstwami) w Polsce, zarazem sonduje i wytycza perspektywy ich rozwoju. Formuła pisma ukonstytuowana przez konsekwentnie konstruowane numery monograficzne odpowiada na wyzwania współczesnej humanistyki, wypełnia lukę w polskich badaniach nad Zagładą, ukierunkowanych dotąd przede wszystkim na studia historiograficzne. „Narracje o Zagładzie” stanowią swoiste laboratorium nowych metodologii, interdyscyplinarne forum nowatorskich koncepcji, a zarazem kontynuują najlepsze literaturoznawcze praktyki tradycyjnej filologii, w każdym numerze pisma publikowane są dokumenty archiwalne, redakcja dowartościowuje pogłębione interpretacje tekstów i zjawisk kultury. Anonsowane w tytule artykułu nowe otwarcie w czasopiśmie polegać będzie przede wszystkim na rozszerzeniu pola zainteresowań o takie zagadnienia jak narracje dotyczące ludobójstw innych niz Holokaust czy powiązania studiów nad Zagładą ze studiami ekokrytycznymi, zwłaszcza problematyką antropocenu.
Bibliografia
Artwińska A., Czapliński P., Molisak A., Tippner A.: “Po Zagładzie. Narracje postkatastroficzne w literaturze polskiej.” Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literaturoznawcza 2015, no. 25, pp. 9–18.
Barcz A.: Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej. Katowice 2016.
Bińczyk E.: Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa 2018.
Brodzka-Wald A., Leociak J., Krawczyńska D. (eds.): Literatura polska wobec Zagłady. Warszawa 2000.
Buryła S., Krawczyńska D., Leociak J. (eds.): Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968). Warszawa 2013.
Buryła S., Molisak A. (eds.): Ślady obecności. Kraków 2010.
Cała A.: Żyd – wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce i jego źródła. Warszawa 2012.
Cuber M.: Metonimie Zagłady. O polskiej prozie lat 1987–2012. Katowice 2013.
Czapliński P.: “Poszerzanie pola Zagłady.” Teksty Drugie 2017, no. 2, pp. 7–16.
Czapliński P., Domańska E. (eds.): Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania. Poznań 2009.
Dauksza A., Koprowska K.: Świadek: jak się staje, czym jest? Warszawa 2019.
Domańska E.: “Historia ratownicza.” Teksty Drugie 2014, no. 5, pp. 12–26.
Engelking B., Grabowski J. (eds.): Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski. Vol. 1–2. Warszawa 2018.
Forecki P.: Od Shoah do Strachu. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych. Poznań 2010.
Forecki P.: Po Jedwabnem. Anatomia pamięci funkcjonalnej. Warszawa 2018.
Głowacka D.: Po tamtej stronie: świadectwo, afekt, wyobraźnia. Warszawa 2016.
Głowiński M., Chmielewska K., Makaruk K., Molisak A., Żukowski T. (eds.): Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie? Kraków 2005.
Gross J.T.: Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka. Sejny 2000.
Hopfinger M., Żukowski T. (eds.): Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942–2015). Warszawa 2018.
Janicka E., Żukowski T.: Przemoc filosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000. Warszawa 2016.
Karolak S.: Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947–1991. Kanon, który nie powstał. Poznań 2014.
Koprowska K.: Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków. Kraków 2018.
Krupa B.: Opowiedzieć Zagładę. Polska proza i historiografia wobec Holocaustu (1987–2003). Kraków 2013.
Krupa B.: “Relacja człowiek – pies w opowiadaniach Idy Fink.” Narracje o Zagładzie 2017, no. 3, pp. 139–160.
Krupiński P.: „Dlaczego gęsi krzyczały?”. Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Warszawa 2016.
Kuczyńska-Koschany K.: „Все поэты жиды“. Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych. Poznań 2013.
Lang B.: “The Representation of Evil: Ethical Content as Literary Form.” In: Act and Idea in the Nazi Genocide. Chicago 1990, pp. 117–161.
Lanzmann C.: “Der Ort und das Wort. Über Shoah.” Trans. S. Buchenau. In: U. Baer (ed.): „Niemand zeugt für den Zeugn”. Erinnerungskultur nach dem Shoah. Frankfurt a. Main 2000, pp. 101–118.
Loba M.: “Zagłada, ofiara i zwierzęta w myśli Elisabeth de Fontenay.” Narracje o Zagładzie 2017, no. 3, pp. 42–50.
Lyotard J.-F.: Poróżnienie. Trans. B. Banasiak. Kraków 2010.
Mach A.: Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej. Toruń 2016.
Małczyński J.: Krajobrazy Zagłady. Perspektywa historii środowiskowej. Warszawa 2018.
Mąka-Malatyńska K.: Widok z tej strony. Przedstawienia Holocaustu w polskim kinie. Poznań 2012.
Morawiec A.: Literatura polska wobec ludobójstwa. Rekonesans. Łódź 2018.
Nader L.: Afekt Strzemińskiego. „Teoria widzenia”, rysunki wojenne, „Pamięci przyjaciół – Żydów”. Warszawa 2018.
Nijakowski L.M.: Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej. Warszawa 2013.
Niziołek G.: Polski teatr Zagłady. Kraków 2013.
“‘Pisanie jest ze swej natury niemoralne’. O narracji i Zagładzie z Michałem Głowińskim rozmawiają Marta Tomczok i Paweł Wolski.” Narracje o Zagładzie 2015, no. 1, pp. 141–60.
“‘Powinności badaczek i badaczy poezji Holokaustu wiążą się z zadaniami poezji w ogóle’. Z Profesor Bożeną Shallcross o poezji i Zagładzie rozmawia Anita Jarzyna.” Narracje o Zagładzie 2019, no. 5, pp. 23–43.
Rosenfeld A.H.: The End of the Holocaust. Bloomington 2011.
Rothberg M.: Multidirectional Memory: Remembering the Holocaust in the Age of Decolonization. Stanford 2009.
Sendyka R.: “Nie-miejsca pamięci i ich nie-ludzkie pomniki.” Teksty Drugie 2017, no. 2, pp. 86–108.
Shallcross B.: Rzeczy i Zagłada. Kraków 2012.
Sienkiewicz B., Karolak S. (eds.): Ślady drugiej wojny światowej i Zagłady w najnowszej literaturze polskiej. Poznań 2016.
Słodkowski P.: Modernizm żydowsko-polski. Henryk Streng/Marek Włodarski a historia sztuki. Warszawa 2019.
Tokarska-Bakir J.: Legendy o krwi. Antropologia przesądu. Warszawa 2008.
Tokarska-Bakir J.: Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski lat 1939–1946. Wołowiec 2012.
Tokarska-Bakir J.: Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego. Warszawa 2018.
Tomczok M.: Czy Polacy i Żydzi nienawidzą się nawzajem? Literatura jako mediacja. Łódź 2019.
Tomczok M.: Czyja dzisiaj jest Zagłada? Retoryka – ideologia – popkultura. Warszawa 2017.
Ubertowska A.: Holokaust. Auto(tanato)grafie. Warszawa 2014.
Ubertowska A.: “‘Kamienie niepokoją się i stają się agresywne’. Holokaust w świetle ekokrytyki.” Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 2015, no. 25, pp. 93–111.
Ubertowska A.: “Krajobraz po Zagładzie. Pastoralne dystopie i wizje ‘terracydu’. ”Teksty Drugie 2017, no. 2, pp. 132–146.
Ubertowska A.: Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu. Kraków 2007.
Weintraub J.K.: “Pamiętnik.” Ed. B. Stępniak. Narracje o Zagładzie 2019, no. 5, pp. 318–57.
Wolski P.: “Narracje o Zagładzie. Otwarcie.” Narracje o Zagładzie 2015, no. 1, pp. 7–12.
Zeidler-Janiszewska A., Majewski T., Wójcik M. (eds.): Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki pamięci. Łódź 2009.
Żółkoś M.: “Insektosemityzm.” Narracje o Zagładzie 2017, no. 3, pp. 51–65.
Żukowski T. (ed.): Zagłada w „Medalionach” Zofii Nałkowskiej. Tekst i konteksty. Warszawa 2016.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
