Polish Literature and the Extermination of the Soviet Prisoners of War
DOI:
https://doi.org/10.31261/NoZ.2020.06.07Keywords:
Polish literature, theme, motif, genocide, Nazi crimes, war crimes, Soviet prisoners of warAbstract
The article addresses the motif (and theme) of the Soviet prisoners of war in Polish literature. It presents historical facts which have inspired literary representations of
events concerning the complex fates of the Soviet POWs both during the German-Soviet war (1941–1945) and after it came to its end. It also offers a discussion on the political and ideological determinants of the literary portrayal of the prisoner of war. Texts subjected to analyses include both works of fiction and memoirs, such as, among others, Igor Newerly’s Chłopiec z Salskich Stepów (The boy from the Steppes of the Sal), Seweryna Szmaglewska’s “Zagrycha” (The snack), or Wiesław Kielar’s Anus Mundi. 1,500 Days in Auschwitz/Birkenau. Particular attention is given to Wisława Szymborska’s poem “The Hunger Camp at Jasło” (“Obóz głodowy pod Jasłem”).
References
[Borowski T.]: Dzień na Harmenzach. In: J. Nel-Siedlecki, K. Olszewski, T. Borowski: Byliśmy w Oświęcimiu. [München 1946], pp. 68–93.
Borowski T.: “A Day at Harmenz.” In: This Way for the Gas, Ladies and Gentlemen. Selected and translated by B. Vedder. Introduction by J. Kott. Introduction translated by M. Kandel. New York 1967, pp. 50–81.
Cieśla W.: “Trzeci życiorys.” Rzeczpospolita 2005, no. 189, p. A13.
Cieślak T.: “O Holokauście. Jeszcze Wisławy Szymborskiej.” In: W poszukiwaniu ostatecznej tajemnicy. Szkice o polskiej literaturze XX wieku i najnowszej. Łódź 2009, pp. 113–123.
Cyra A.: “Polacy wśród jeńców sowieckich w KL Auschwitz.” In: J. Faryś, T. Sikorski, P. Słowiński (eds.): Wrzesień 1939 roku. Geneza II wojny światowej w polskiej perspektywie. Vol. 2 (Wojsko. Wojna. Jeniectwo). Gorzów Wielkopolski 2010, pp. 213–221.
Czech D.: “Kalendarz najważniejszych wydarzeń z dziejów KL Auschwitz.” In: W. Długoborski, F. Piper (eds.): Auschwitz 1940–1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu. Vol. 5. Oświęcim 1995, pp. 73–151.
Danilecki T.: “Dwaj literaci.” Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2005, no. 12, pp. 28–39.
Дегтярев В[ладимир]: Побеждая смерть. Ростов-на-Дону 1962.
Diegtiariew W.: Zwyciężając śmierć. Trans. M. Klimkowski. Lublin 1970.
Dobraczyński J.: Doścignięty. Warszawa 1967.
Franaszek A.: Od Bieruta do Herlinga-Grudzińskiego. Wykaz lektur szkolnych w Polsce w latach 1946–1999. Warszawa 2006.
Głowiński M.: “Wisławy Szymborskiej ballada o Zagładzie.” In: M. Kalinowska, E. Kiślak (eds.): Lustra historii. Rozprawy i eseje ofiarowane Profesor Marii Żmigrodzkiej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej. Warszawa 1998, pp. 183–189.
Gold H.: Japan’s Infamous Unit 731. Firsthand Accounts of Japan’s Wartime Human Experimentation Program. With a new foreword by Y. Totani. Tokyo–Singapore 2019.
Gold H.: Jednostka 731. Okrutne eksperymenty w japońskich laboratoriach wojskowych. Relacje świadków. Trans. M. Szymonik. Kraków 2015.
Gold H.: Unit 731. Testimony. Tokyo 1996.
[NN]: Historia szkolnictwa w Szebniach, http://www.zsszebnie.szkolnastrona.pl/index.php?c=article&id=1 [accessed 3.05.2019].
Hoess R.: Commandant of Auschwitz. The Autobiography of Rudolf Hoess. Trans. C. FitzGibbon, with an introduction by Lord Russel of Liverpool. Cleveland–New York 1959.
[NN]: Карбышев и Власов. Подвиг и предательство. „KM.RU,” http://www.km.ru/news/karbyshev-i-vlasov-podvig-i-predatelstvo [published 18.02.2011, accessed 20.04.2019].
Kielar W.: Anus Mundi. 1,500 Days in Auschwitz/Birkenau. Trans. S. Flatauer. New York 1980.
Kielar W.: Anus mundi. Wspomnienia oświęcimskie. Kraków 1972.
Klee E.: Auschwitz, die NS-Medizin und ihre Opfer. Frankfurt am Main 1997.
Kowal P. (in collaboration with G. Sołtysiak): “Katyń w relacjach PRL–ZSRR w latach 1985–1989.” Polski Przegląd Dyplomatyczny 2010, no. 2, pp. 145–158.
Krajobraz poezji polskiej. Antologia. [Selection and introduction by] B. Kryda. 3rd revised ed. Warszawa 1992.
Kranz T.: “Ewidencja zgonów i śmiertelność więźniów KL Lublin.” Zeszyty Majdanka 2005, vol. 23, pp. 7–53.
Kuczyńska-Koschany K.: “Trzy wiersze najważniejsze: Szymborska.” In: „Все поэты жиды”. Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych. Poznań 2013, pp. 275–283.
Lachendro J.: Jeńcy sowieccy w KL Auschwitz. Oświęcim 2016.
Lietz Z.: Obozy jenieckie w Prusach Wschodnich 1939–1945. Warszawa 1982.
Macek Z.: Hitlerowski obóz pracy przymusowej w Szebniach. Jasło 2013.
Macek Z.: “Jeńcom głodem i zimnem uśpionym.” In: Hitlerowski obóz pracy przymusowej w Szebniach. Jasło 2013, p. 30.
Mackiewicz J.: Kontra. Paris 1957.
Majda J.: Świat poetycki Wisław Szymborskiej. Kraków 1996.
Matuszewski R.: Literatura polska 1939–1991. Warszawa 1992.
Matuszewski R.: Literatura współczesna dla kl. IV lub V szkoły średniej. 13th revised ed. Warszawa 1988.
Matuszewski R.: Polska literatura współczesna. Podręcznik pomocniczy dla klasy IV liceum ogólnokształcącego oraz dla klasy V techników i liceów zawodowych. Warszawa 1976.
Matuszewski R.: Polska literatura współczesna. Podręcznik pomocniczy dla klasy IV liceum ogólnokształcącego oraz dla klasy V techników i liceów zawodowych. 6th revised ed. Warszawa 1981.
Morawiec A.: Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora. Łódź 2009.
Morawiec A.: “Literatura rosyjska wobec zagłady sowieckich jeńców wojennych.” Narracje o Zagładzie 2020, no. 6, pp. 80–114.
Motyka G .: “ Tragedia jeńców s owieckich w c zasie I I wojny ś wiatowej w p olskiej h istoriografii.” In: J. Wojtkowiak (ed.): Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej. Warszawa 2015, pp. 17–33.
Nauschütz H.J.: “Na sympozjum w Oświęcimiu w październiku 1997 r.” Trans. J. Zacharska. In: J. Papuzińska, G. Leszczyński (eds.): Dzieciństwo i sacrum. Studia i szkice literackie. Warszawa 1998, pp. 57–62.
Newerly I.: Chłopiec z Salskich Stepów. Warszawa 1948.
Newerly I.: Chłopiec z Salskich Stepów. Warszawa 2010.
Newerly I.: “Prawdziwe przygody autora i bohaterów tej powieści.” In: Chłopiec z Salskich Stepów. 19th ed. Warszawa 1974, pp. 187–201.
Omiljanowicz A.: “Koniec kommanda śmierci.” In: Sens życia. Warszawa 1971, pp. 68–80.
Pankowski M.: Z Auszwicu do Belsen. Przygody. Warszawa 2000.
Пиотровская A[стра]: Художественные искания современной польской лите-ратуры. Проза и поэзия 60–70-х годов. Москва 1979.
Pogozhev A.: Escape from Auschwitz. Trans. V. Krupnik, J. Armstrong. Barnsley 2007.
Pogożew A.: Ucieczka z Auschwitz. Trans. K. Bażyńska-Chojnacka, P. Chojnacki. Warszawa 2011.
Погожев Андрей А., Стенькин Павел А.: Побег из Освенцима. Остаться в живых. Москва 2005.
Reid A.: “Szymborska Wisława.” In: T. Riggs (ed.): Reference Guide to Holocaust Literature. With introduction by J.E. Young. Detroit 2002, pp. 312–313.
Roszak J.: “Wezwałem cię po numerze. 172364, 119198, 132434 i inni.” Przestrzenie Teorii 2012, no. 18, pp. 67–81.
Roszak J.: “Wstań, imię. Jeszcze Wisławy Szymborskiej.” Polonistyka 2012, no. 11, pp. 43–45.
Rybak A.: “Losy jeńców sowieckich w Stalagu 319 w Chełmie.” In: J. Wojtkowiak (ed.): Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej. Warszawa 2015, pp. 35–61.
Schirg O.: “Als das UKE [Universitätsklinikums Eppendorf] unter die Nazis fiel” [review: Hendrik van den Bussche: Die Hamburger Universitätsmedizin im Nationalsozialismus. Forschung – Lehre – Krankenversorgung. Berlin–Hamburg 2014]. Hamburger Abendblatt, https://www.abendblatt.de/hamburg/article133284418/Als-das-UKE-unter-die-Nazis-fiel.html [published 15.10.2014, accessed 28.04.2019].
Шлионская И.: Генерал Карбышев: он не стал Власовым, https://russian7.ru/post/karbyshev/ [published 14.10.2016, accessed 20.04.2019].
Snyder T.: Bloodlands. Europe between Hitler and Stalin. New York 2010.
Szmaglewska S.: Dymy nad Birkenau. Warszawa 1945.
Szmaglewska S.: Smoke over Birkenau. Trans. J. Rynas. Auckland 2015.
Szmaglewska S.: “Zagrycha.” In: Chleb i nadzieja. Opowiadania. 2nd extended ed. Warszawa 1960, pp. 56–67.
Szymborska W.: “A Great Number.” Trans. C. Miłosz, http://www.ronnowpoetry.com/contents/szymborska/GreatNumber.html [accessed 2.03.2020].
Szymborska W.: “Dlatego żyjemy.” In: Dlatego żyjemy. Warszawa 1952, pp. 5–7.
Szymborska W.: “Jeszcze.” In: Wołanie do Yeti. Kraków 1957, pp. 37–38.
Szymborska W.: “Obóz głodowy pod Jasłem.” Nowa Kultura 1962, no. 5, p. 1.
Szymborska W.: “Obóz głodowy pod Jasłem.” Nowiny [Rzeszów] 1988, insert Widnokrąg, no. 17, p. 1.
Szymborska W.: “Obóz głodowy pod Jasłem.” In: Sól. Warszawa 1962, pp. 25–26.
Szymborska W.: “Obóz głodowy pod Jasłem.” In: R. Matuszewski (ed.): Wiersze polskich poetów współczesnych. Wybór. Książka pomocnicza dla uczniów klas IV i V szkół średnich. Warszawa 1976, pp. 172–173.
Szymborska W.: “Obóz głodowy pod Jasłem.” In: R. Krynicki (ed.): Wiersze wybrane. Selection and arrangement by the author. A new, extended ed. Kraków 2012, pp. 80–81.
Szymborska W.: “Obóz głodowy pod Jasłem.” In: Wybór poezji. Ed. W. Ligęza and with his introduction. Wrocław 2016, pp. 94–95.
Szymborska W.: “Szukam słowa.” Dziennik Polski 1945, no. 39, supplement Walka, no. 3, p. 3.
Szymborska W.: “The Hunger Camp at Jasło.” Trans. G. Drabik, A. Flint, https://www.poemhunter.com/poem/hunger-camp-at-jaslo/ [accessed 10.01.2020].
Szymborska W.: “Transport Żydów 1943.” Dziennik Literacki 1948, no. 17, p. 2.
Szymborska W.: “Wielka liczba.” In: Wielka liczba. Warszawa 1976, pp. 5–6.
Świerz M.: “Podmiot liryczny w wierszu Szymborskiej Obóz głodowy pod Jasłem.” Polonistyka 1983, no. 4, pp. 257–259.
Wasilewski W.: “Pamięć Katynia. Działania opozycji.” Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 2009, no. 5/6, pp. 60–69.
Wiatr A.: Syzyf w piekle współczesności. Rzecz o Wisławie Szymborskiej. Warszawa 1996.
Wieliczko M.: Jasielskie w latach drugiej wojny światowej. Warszawa 1974.
Wieliczko M.J.: “Obóz wyniszczenia w Szebniach w latach 1941–1944.” Rocznik Przemyski 1970, vol. 13/14, pp. 237–264.
Zabierowski S.: Szebnie. Dzieje obozów hitlerowskich. Rzeszów 1985. [Zarembina N.]: The Camp of Death. With a foreword by J.L. Adamson. [Trans. B. Gadomska]. London 1944.
[Zarembina N.]: Obóz śmierci. [Warszawa] 1942.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
