„Meticulous Work.” Dorota Głowacka: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia; Anita Jarzyna: Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31261/NoZ.2018.04.24

Keywords:

Holocaust studies, genocide studies

Abstract

The reviewer of Dorota Głowacka’s and Anita Jarzyna’s books emphasises the intuition of both scholars in terms of recognising a distinct category within the Holocaust studies, which allows for not only sympathising with the Shoah victims because of “relational imagination” but also counting it among other genocides (such as that of Canada’s indigenous people). In both projects, imagination does not equal making things up or confabulating; the phenomenon of
imagination, as the reviewer proves, lies in inventing a new language of sensitivity, which would go beyond the frames of acknowledging one event (in this case, the Shoah). Głowacka postulates a necessary (from the perspective of the dynamically expanding field of genocide studies) reversal of the established direction of flow of knowledge and memory from the centre to the peripheries, originating in colonial policies, and its replacement with a different system (which can be called a wandering one, borrowing Achille Mbembe’s expression); such a new arrangement would undermine the previous tendency and render “multidirectional memory” (a notion by Michael Rothberg) valuable. While both authors of the reviewed books work in different academic fields, their research is unified by the category of imagination, which both transcends historical and literary currents, and makes it possible for seemingly disproportionate  phenomena (such as torture and exclusion of women as agents) to interfuse; for such phenomena, the Shoah would be an event foundational à rebours (and thus providing an opportunity to rebel, to object, and to construct a new subject).

References

Karwowska B.: Ciało, seksualność, obozy zagłady. Kraków 2009.

Nikliborc A.: UwięziONE w KL Auschwitz‑Birkenau. Traumatyczne doświadczenia kobiet odzwierciedlone w dokumentach osobistych. Kraków 2010.

Stöcker‑Sobelman J.: Kobiety Holokaustu. Feministyczna perspektywa w badaniach nad Shoah. Kazus KL Auschwitz‑Birkenau. Warszawa 2012.

Ubertowska A.: Gender. W: Taż: Holokaust. Auto (tanato) grafie. Warszawa 2014; B. Czarnecka: Kobiety w lagrze. Zapis doświadczenia. Kraków 2018.

Rothberg M.: Pamięć wielokierunkowa. Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji. Przeł. K. Bojarska. Warszawa 2015.

Ubertowska A.: Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu. Kraków 2007.

Braidotti R.: Po człowieku. Przeł. J. Bednarek, A. Kowalczyk. Warszawa 2014.

Butler J.: Ramy wojny. Kiedy życie godne jest opłakiwania? Przeł. A. Czarnacka. Warszawa 2011.

Buryła S.: Topika Holokaustu. Wstępne rozpoznanie. W: Tenże: Wokół Zagłady. Szkice o literaturze Holokaustu. Kraków 2016.

Tomczok M.: Czyja dzisiaj jest Zagłada? Retoryka – ideologia – popkultura. Warszawa 2017.

Dobrosielski P.: Spory o Grossa. Polskie problemy z pamięcią o Żydach. Warszawa 2017.

Probing the Ethic of Holocaust Culture. Eds. C. Fogu, W. Kansteiner, T. Presner. Cambridge, Massachusetts–London 2016.

Próchniak P.: Nokturny. Z dziejów wyobraźni poetyckiej. Kraków 2018.

Baranowska M.: Surrealna wyobraźnia i poezja. Warszawa 1984.

Błoński J.: Mieszaniny. Kraków 2001.

Kisiel J.: Imiona lęku. Szkice o poetach i wierszach. Katowice 2009.

Piotrowiak M.: „Kto ten pejzaż zimą niewydarzoną zatruł?”. Tropy egzystencji w liryce Jerzego Kamila Weintrauba. Katowice 2009.

Gajewska A.: Zagłada i gwiazdy. Przeszłość w prozie Stanisława Lema. Poznań 2016.

Nawarecki A.: Czarna mikrologia. W: Skala mikro w badaniach literackich. Red. A. Nawarecki, M. Bogdanowska. Katowice 2005.

Śpiewak J.: Rozmowa z Józefem Czechowiczem. W: Tenże: Przyjaźnie i animozje. Warszawa 1965.

Friedrich H.: Struktura nowoczesnej liryki. Od połowy XIX do połowy XX wieku. Przeł. i opatrzyła wstępem E. Feliksiak. Warszawa 1978.

Buryła S.: Rozrachunki z wojną. Warszawa 2017.

Kwiatkowski J.: Wizja przeciw równaniu. (Nowa walka romantyków z klasykami). „Życie Literackie” 1958, nr 3.

Stankowska A.: Kształt wyobraźni. Z dziejów sporu o „wizję” i „równanie”. Kraków 1998.

Nowak T.: Spowiedź wyobraźni (szkice i rozmowy). Wybór, wstęp A. Jarzyna. Kraków 2014.

Tadeusz Nowak. Zbiór recenzji i szkiców o twórczości pisarza. Wybrał, oprac. i wstępem opatrzył J.Z. Brudnicki. Warszawa 1981.

Sulima R.: Tadeusz Nowak. Zarys twórczości. Warszawa 1986.

Balbus S.: „Poezja w czasie marnym”. O metafizyce i historiozofii poezji Tadeusza Nowaka. Kraków 1992.

Dąbrowski S.: Vox Humana. Biblia w liryce Tadeusza Nowaka. Studia i szkice. Lublin 1993.

Wójcik‑Dudek M.: (Prze)Trwać w okolicach mitu. Funkcje mityzacji w poezji Tadeusza Nowaka. Katowice 2007.

Grabowski S.: Poeta na Ursynowie. Rzecz o Tadeuszu Nowaku. Warszawa 2013.

Opacki I.: Gwiazdy pierwsze. O liryce Jana Brzechwy. W: Tenże: Król Duch, Herostrates i codzienność. Katowice 1997.

Baczyński K.K.: Wybór poezji. Oprac. J. Święch. Wyd. II przejrzane. Wrocław–Warszawa–Kraków 1998.

Kłak T.: Ogród świata. Studia i szkice literackie. Katowice 1995.

Kłak T.: Czechowicz – mity i magia. Kraków 1973.

Wysłouch S.: Wizualność metafory. W: Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej. Red. E. Balcerzan, S. Wysłouch. Warszawa 1985.

Czechowicz J.: inc. ***nieraz chodzę pod rękę… W: Tenże: Wiersze. Wstęp R. Rosiak. Lublin 1963.

Bieńczyk M.: Oczy Dürera. O melancholii romantycznej. Warszawa 2002.

Bonowicz K.: Józefa Czechowicza teatr widziadeł i snów. Studium psychoanalityczne twórczości poetyckiej. Kraków 2013.

Leociak J.: Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego. Wyd. II. Toruń 2016.

Sławiński J.: Teksty i teksty. Warszawa 1990.

Langer L.L.: Świadectwa Zagłady. W rumowisku pamięci. Przeł. M. Szuster. Warszawa 2015.

Birnbaum I.: Non omnis moriar. Pamiętnik z getta warszawskiego. Warszawa 1982.

LaCapra D.: Powrót do pytania o to, co ludzkie i zwierzęce. Przeł. K. Bojarska. W: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Red. E. Domańska. Poznań 2010.

Butler J.: Zapiski o performatywnej teorii zgromadzeń. Przeł. J. Bednarek. Warszawa 2016.

Mbembe A.: Polityka wrogości; Nekropolityka. Przeł. U. Kropiwiec, K. Bojarska. Kraków 2018.

Morawiec A.: Literatura polska wobec ludobójstwa. Rekonesans. Łódź 2018.

D. Haraway: Wiedze usytuowane i przywilej częściowej/ograniczonej perspektywy. Przeł A. Czarnacka. Dostępne w Internecie: http://www.ekologiasztuka.pl/articles.php?article_id=118 [data dostępu: 07.06.2018].

Ostrowska J.: Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej. Warszawa 2018.

Röger M.: Wojenne związki. Polki i Niemcy podczas okupacji. Przeł. T. Dominiak. Warszawa 2016.

Published

2018-11-11

How to Cite

Juchniewicz, A. (2018). „Meticulous Work.” Dorota Głowacka: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia; Anita Jarzyna: Imaginauci. Pismo wyobraźni w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Nowaka. Narracje O Zagładzie [Narrations of the Shoah], (4), 417–431. https://doi.org/10.31261/NoZ.2018.04.24