Polish Contemporary Prose and the Holocaust – Educational Opportunities Granted by Fiction
DOI:
https://doi.org/10.31261/NoZ.2020.06.21Keywords:
Shoah, Tworki, Bieńczyk, prose, contemporary literature, fiction, educationAbstract
The article contains considerations regarding memory of the Holocaust in Polish contemporary prose and analyses the arguments for and against fictitious representations of the
Shoah. The author discusses the changes in treating fiction which narrates the history of Jewish people during the Second World War – from works of fiction published after the war (e.g. Wielki Tydzień by Jerzy Andrzejewski) to popular thrillers written in the 21st century. The main part of this article is devoted to a novel Tworki written by Marek Bieńczyk in 1999, telling a story of young people – Poles and Jews – employed in a mental hospital during German occupation. The novel was at the centre stage of discussion about relationship between fiction and the Shoah theme, yet the author of the article argues that it may serve as an important stepping stone in exemplifying history. This literary vision of the Holocaust (defined as “pastoral thriller”) shows educational possibilities of fiction.
References
Bieńczyk M.: Tworki. Warszawa 1999.
Bojarska K.: Historia Zagłady i literatura (nie)piękna. „Tworki” Marka Bieńczyka w kontekście kultury posttraumatycznej. „Pamiętnik Literacki” 2008, R. 99, z. 2, s. 89–106.
Buryła S., Krawczyńska D.: Proza. W: Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968). Red. S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak. Warszawa 2016, s. 452–586.
Czapliński P.: Katastrofa wsteczna. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2015, nr 25, s. 37–66.
Czapliński P.: Zagłada jako horror. Kilka uwag o literaturze polskiej 1985–2015. „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2016, nr 12, s. 375–394.
Czapliński P., Śliwiński P.: Literatura polska 1976–1998. Przewodnik po prozie i poezji. Kraków 1999.
Czermińska M.: Autor – podmiot – osoba. Fikcjonalność i niefikcjonalność. W: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22–25 września 2004. T. 1. Red. M. Czermińska i in. Kraków 2005, s. 211–223.
Czermińska M.: Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki. „Teksty Drugie” 2011, nr 5, s. 183–200.
Czyżak A.: W cudzej przestrzeni – narracyjne gesty (samo)poznania w prozie przełomu XX i XXI wieku. „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2016, nr 8, s. 169–182.
Dąbrowski B.: Zagłada, postmodernizm, kanon i literatura popularna. „Narracje o Zagładzie” 2015, nr 1, s. 31–45.
Derrida J.: Edmund Jabés i pytania księgi. Przeł. A. Wodnicki. „Literatura na Świecie” 2001, nr 7, s. 137–159.
Domańska E.: Historia ratownicza. „Teksty Drugie” 2014, nr 5, s. 12–26.
Gross J.T.: Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka. Sejny 2000.
Krawczyńska D.: Wstęp. W: Literatura polska wobec Zagłady (1939–1968). Red. S. Buryła, D. Krawczyńska, J. Leociak. Warszawa 2016, s. 10–26.
Łebkowska A.: Poznawanie siebie i poznawanie innego. Wobec inności literatury. W: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22–25 września 2004. T. 1. Red. M. Czermińska i in. Kraków 2005, s. 238–252.
Morawiec A.: Holokaust i postmodernizm. O „Tworkach” Marka Bieńczyka. „Ruch Literacki” 2005, z. 2, s. 193–209.
Nasiłowska A.: Literatura okresu przejściowego 1975–1996. Warszawa 2013.
Nycz R.: „Wyrażanie niewyrażalnego” w literaturze nowoczesnej (wybrane zagadnienia). W: Literatura wobec niewyrażalnego. Red. W. Bolecki, E. Kuźma. Łódź 1998, s. 79–100.
Tomczok M.: „Opowiadanie jest stałym bytu cieniem”. Kilka uwag o kanonie Zagłady w literaturze najnowszej. „Narracje o Zagładzie” 2015, nr 1, s. 75–95.
Tomczok M.: Złoto i dzieci. Polski horror ratowniczy. W: Historie i narracje. Od historii lokalnej do opowieści postantropocentrycznej. Red. R. Makarska. Katowice 2019, s. 15–30.
Ubertowska A.: Aporie, skandale, wyrwy w tekście. Etyka opowieści o Zagładzie. „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2, s. 125–139.
Ubertowska A.: Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu. Kraków 2007.
Zaleski M.: Echa idylli w literaturze polskiej doby nowoczesności i późnej nowoczesności. Kraków 2007.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
