Recepcja czeskiej literatury dziecięcej i młodzieżowej w Polsce po 1989 roku

Autoři

DOI:

https://doi.org/10.31261/PLS.2022.12.01.07

Klíčová slova:

recepce, překlad, překladatel, vydavatelská produkce, česká literatura pro děti a mládež v Polsku po roce 1989

Abstrakt

Tato studie se snaží popsat stav recepce české literatury pro děti a mládež v Polsku po roce 1989. Před více než 30 lety Polsko a Česká republika nastoupily na dráhu politické, sociální a ekonomické obnovy. Metamorfóza všech projevů společenského života zasáhla také kulturu a literaturu, včetně knih určených mladším a nejmladším příjemcům. Objevila se nová vydavatelství uvádějící na polský trh publikace českých autorů, kteří dříve zůstávali polskému čtenáři neznámí. Nakladatelství dodávají texty zajímavé nejen z hlediska obsahu, ale také formy, přizpůsobují svou nabídku měnícím se čtenářským preferencím. Za zdůraznění stojí, že se vydavatelství aktivně podílejí na výchově mladých generací, vkládají velké úsilí do toho, aby propagovala hodnotnou literaturu, včetně té české. Tyto nové fenomény týkající se českých knih pro děti a mládež dostupných v polských překladech jsou předmětem analýzy a interpretace této studie.

Reference

Bartůšková S., [online]: Slovník české literatury po roce 1945. Dostępne w Internecie: http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=688 [dostęp: 15.08.2021].

Bourdieu P., 2001: Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. A. Zawadzki, tłum. Kraków, Universitas.

Even-Zohar I., 2009: Miejsce literatury tłumaczonej w polisystemie literackim. M. Heydel, tłum. W: M. Heydel, P. Bukowski, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak, s. 197—203.

Goszczyńska J., 2020: Przekłady literatury czeskiej w Polsce od roku 1989. W: J. Goszczyńska, J. Kubíček, T. Kubíček, red.: Česká literatura v polských překladech (1989—2020) / Literatura czeska w tłumaczeniach polskich (1989—2020). Brno, Moravská zemská knihovna, s. 43—78.

Goszczyńska J., Kubíček J., Kubíček T., red., 2020: Česká literatura v polských překladech (1989—2020) / Literatura czeska w tłumaczeniach polskich (1989—2020). Brno, Moravská zemská knihovna.

Hierowski Z., 1966: Literatura czeska i słowacka w Polsce Ludowej 1945—1964. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.

Jankowicz G. et al., 2014: Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań. Kraków, Korporacja Ha!art.

Latour B., 2010: Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. A. Derra, K. Abriszewski, tłum. Kraków, Universitas.

Leszczyński G., 2007: Literatura dla młodych odbiorców 1990—2006. „Guliwer”, nr 1, s. 33—36.

Marecki P., Sasin E., 2015: „Ciężkie książki” vs. „lekka i tania informacja”. Warunki produkcji książki w Polsce po 1989 roku. „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 2 (24), s. 108—125.

Niesporek-Szamburska B., 2009: Przekład literatury dla dzieci i młodzieży — między przekazem wielokulturowym a zunifikowanym. W: K. Heska-Kwaśniewicz, red.: Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), t. 2. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 46—71.

Ożóg-Winiarska Z., 2009: IBBY. Nagrody za twórczość dla dzieci i młodzieży. W: K. Heska-Kwaśniewicz, red.: Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), t. 2. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 72—98.

Paprocka N., 2018: Sto lat przekładów dla dzieci i młodzieży w Polsce. Francuska literatura dla młodych czytelników, jej polscy wydawcy i ich strategie (1918—2014). Kraków, Universitas.

Rychlewski M., 2013: Książka jako towar, książka jako znak. Studia z socjologii literatury. Gdańsk, Wydawnictwo Naukowe Katedra.

Skrendo A., 2001: Recepcja literatury: przedmiot, zakresy, cele badań. Komentarz do tytułu i „postscriptum”. „Teksty Drugie”, nr 5, s. 87—93.

Socha I., 2002: Polskie przekłady dla dzieci i młodzieży w latach 90. W: J. Papuzińska, G. Leszczyński, red.: Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI wieku. Warszawa, Wydawnictwo CEBID, s. 205—215.

Staniów B., 2013: Przekłady z literatur obcych w latach 1945—1989. W: K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć, red.: Literatura dla dzieci i młodzieży (1945—1989), t. 3. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 149—165.

Staniuk J., 2019: Tłumacz jako drugi autor w przekładzie literatury dziecięcej. Alice’s Adventures in Wonderland w tłumaczeniu Grzegorza Wasowskiego. „Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal”, nr 4 (1), s. 98—108.

Szczepańska-Dudziak A., 2015: Polsko-czechosłowackie kontakty kulturalne i naukowe 1945—1956. „Historia Slavorum Occidentis”, nr 1 (8), s. 212—235.

Świerczyńska-Jelonek D., Leszczyński G., Zając M., red., 2008: Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI w. Warszawa, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Šubrtová M. et al., 2011: Pohádkové příběhy v české literatuře pro děti a mládež 1990—2010. Brno, Masarykova univerzita.

Tytko M.M., 2011: Międzynarodowy obraz literatury czeskiej i słowackiej. Czescy i słowaccy pisarze we współczesnej polskiej encyklopedystyce (wybrane przykłady). W: L. Martinek, red.: Evropská dimenze české a polské literatury = Europejski wymiar literatury czeskiej i polskiej. Opava, Slezská univerzita v Opavě, s. 17—31.

Zawodnik M., 2012: W głównym nurcie wydarzeń. O sytuacji literatury dla dzieci i młodzieży w pierwszych latach powojennych. W: A. Ossowska-Zwierzchowska, red.: Zobaczyć dziecko: literackie i filmowe portrety dziecka w Polsce w XX wieku. Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 36—48.

Zielińska A., 2013: W odwiedzinach u Rumcajsa. „Guliwer”, nr 1, s. 66—68.

Stahování

Publikováno

2022-09-12

Jak citovat

Żygadło-Czopnik, D. R. (2022). Recepcja czeskiej literatury dziecięcej i młodzieżowej w Polsce po 1989 roku. Przekłady Literatur Słowiańskich, 12, 1–31. https://doi.org/10.31261/PLS.2022.12.01.07

Číslo

Vol 12 (2022): Od (prze)milczenia do dialogu. Przekłady literatur słowiańskich w latach 1990—2020

Sekce

ARTYKUŁY

Licence

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).