Odbiorca przewidywany w powieści <i>Sny i kamienie</i> Magdaleny Tulli w oryginale i przekładzie Jany Unuk na język słoweński
Abstract
The designated reader in the romance novel Dreams and stones by Magdalena Tulli, in the original and the translation by Jana Unuk into Slovenian
The designated reader of the original Sny i kamienie by Magdalena Tulli and the designated reader of the translation Sanje in kamni by Jana Unuk are two separate subjects. The reason for the difference is the differing configuration of the relationships between the current narrator, intersemiotics and the pragmatism of the translation as well as the differing functions in each of these texts’ socially‑cultural reality. A translator, who is first a reader of the original, and then the author of the translation, exercises a double actualization on the basis of her/his own behavior, life experiences and potential experiences as a reader of the text. The translator’s way of reading and her interpretation, which is focused on the historical context, is especially noticeable in the lexical (the translation of collocations, idioms and metaphors) and grammatical level, modal structure, determination of categories of time, axiological categories of „the absolute” and metalinguistics. The work Dreams and Stones by Magdalena Tulli is, due to the plethora of philosophical and historical contexts, its structural composition and multifacetedness the cause of multiple meanings of interpretation and therefore, contains multiple possible translation solutions.
Key words: reader, city, interpretation, idiom, context, perspective
References
Bachtin M.: Słowo w powieści. W: M. Bachtin: Problemy literatury i estetyki. Tłum. W. Grajewski. Warszawa 1982.
Banasiak B.: Ogród koczownika. Deleuze — rizomatyka i nomadologia. „Colloquia Communia” 1988, nr 1—3.
Bataille G.: O Nietzschem. Tłum. T. Komendant. „Literatura na Świecie” 1985, nr 10.
Bergson H.: Ewolucja twórcza. Tłum. F. Znaniecki. Warszawa 1957.
Bergson H.: Myśl i ruch. Dusza i ciało. Tłum. P. Beylin. Warszawa 1963.
Bürger P.: Instytucja sztuki jako kategoria socjologii literatury. Tłum. K. Jachimczak. W: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4. Cz. 2. Opr. H. Markiewicz. Kraków 1992.
Burzyńska A., Markiewicz H.: Teorie literatury XX wieku. Kraków 2007.
Chirpaz F.: Ciało. Tłum. J. Migasiński. Warszawa 1998.
Dugonjić H.: Zlato jabolko (bajka‑igra v enem dejanju). „Locutio” 2000, št. 9.
Eco U.: Dzieło otwarte. Forma i niedookreśloność w poetykach współczesnych. Tłum. L. Eustachiewicz, J. Gałuszka, A. Kreisberg, M. Oleksiuk, K. Żaboklicki. Warszawa 2006.
Eco U.: Lector in fabula. Tłum. P. Salwa. Warszawa 1994.
Escarpit R.: Literatura a społeczeństwo. W: W kręgu socjologii literatury. Antologia tekstów zagranicznych. Tłum. J. Lalewicz. Wstęp, wyb. i oprac. A. Mencwel. T. 1. Warszawa 1980.
Euroman: zgodbe z pogledom. Ur. B. Aubelj, S. Jerele. Ljubljana 2008.
Gadamer H.‑G.: Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane. Wybór, oprac. i wstęp K. Michalski. Tłum. M. Łukasiewicz, K. Michalski. Warszawa 1979.
Głowiński M.: Nowomowa i ciągi dalsze: szkice dawne i nowe. Kraków 2009.
Głowiński M.: O konkretyzacji. W: M. Głowiński: Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej. Kraków 1998.
Głowiński M.: Porządek, chaos, znaczenie. Szkice o powieści współczesnej. Warszawa 1968.
Głowiński M.: Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego. W: M. Głowiński: Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej. Kraków 1998.
Grosman M.: Književnost v medkulturnem položaju. Ljubljana 2004.
Iser W.: Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej. W: Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia. Wybór, oprac. i wstęp H. Orłowski. Tłum. M. Łukasiewicz, W. Bialik, M. Przybecki. Warszawa 1986.
Jauss H.R.: Estetsko izkustvo in literarna hermenevtika. Ljubljana 1998.
Jauss H.R.: Historia literatury jako prowokacja. Tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa 1999.
Keber J.: Slovar slovenskih frazemov. Ljubljana 2011.
Lalewicz J.: Socjologia komunikacji literackiej. Problemy rozpowszechniania i odbioru literatury. Wrocław 1985.
Łebkowska A.: Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku. Kraków 2008.
Mordyński K.: Marzenie o idealnym mieście — Warszawa socrealistyczna. „Spotkania z Zabytkami” 2009, nr 9.
Noica C.: Sześć chorób ducha współczesnego. Tłum. I. Kania. Kraków 1997.
Okopień‑Sławińska A.: Relacje osobowe w komunikacji literackiej. W: A. Okopień‑Sławińska: Semantyka wypowiedzi poetyckiej. Kraków 1998.
Rychlewski M.: „Pasmo estetyczne”. Teoria recepcji i socjologia czytelnictwa. „Przestrzenie Teorii” 2010, nr 13.
Skwarczyńska S.: Wstęp do nauki o literaturze. T. 1. Warszawa 1954.
Slovar slovenskega knjižnega jezika. Ur. A. Baje c. Ljubljana 1994.
Sławiński J.: O opisie. W: Problemy teorii literatury. Prace z lat 1975—1984. Seria 3. Wybór H. Markiewicz. Wrocław 1988.
Słownik frazeologiczny PWN. Red. A. Kłosińska. Warszawa 2005.
Stritar J.: Zbrano delo 4. Ur. F. Kobla r. Ljubljana 1954.
Tokarz B.: Między psychologicznym a aksjologicznym aspektem przekładu. W: Socjologiczne aspekty przekładu. Red. P. Fast. Katowice—Warszawa 2004.
Tokarz B.: O empatiji v prevodu. In: Literatura v večkulturnem položaju in ustvarjalno delo Jolke Milič. Ur. B. Pregelj. Nova Gorica 2006.
Tokarz B.: Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice 2010.
Tokarz B.: Tłumacz a norma językowa, forma genologiczna i wyznaczniki obyczajowości. W: Obyczajowość i przekład. Red. P. Fast. Katowice 1996.
Tokarz B.: Wzorzec, podobieństwo, przypominanie. Katowice 1998.
Tulli M.: Sanje in kamni. Prev. J. Unuk. „Nova revija” 2005, št. 282/283.
Tulli M.: Sny i kamienie. Warszawa 2004.
Uniwersalny słownik języka polskiego PWN. Red. S. Dubisz. Warszawa 2008.
Unuk J.: Bleščeča igra literaturę. In: M. Tulli: V rdečem. Prev. J. Unuk. Ljubljana 2008.
Vattimo G.: Dialektyka, różnica, myśl słaba. Tłum. M. Surma‑Gawłowska, A. Zawadzki. „Teksty Drugie” 2003, nr 5.
Zawadzki A.: Literatura a myśl słaba. Kraków 2009.
Žižek S.: Refleksija in psihoanaliza. „Anthropos” 1978, nr 5—6.
Downloads
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
