Paratekst w służbie propagandy. Wprowadzenia w przekładach literatury pięknej na język polski i czeski w latach 50. XX wieku
Аннотация
Paratext Serving Propaganda in the Introductions to Literary Translations to Polish and Czech in the 1950’s
The article describes the role of propaganda and aims of the introductions to Polish and Czech literary translations in the 1950’s. It discusses the influence of the contemporary cultural politics on the selection of literary works that were translation-worthy, and that were provided with mandatory introduction. The article presents the dominant strategies of biographical and literary manipulation in the works of such writers as Bozena Nemcova, Jan Neruda, Alojs Jirasek and Adam Mickiewicz.
Keywords: cultural politics, realism, Romanticism, paratext, propaganda
Библиографические ссылки
Literatura podmiotu
Jirásek A., 1953: Mroki. Obraz historyczny. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Mickiewicz A., 1954: Konrád Wallenrod, Dziady. [Knihovna Klasiků]. Praha, Státni Nakladatelství Krásné Literatury, Hudby a Uměni.
Mickiewicz A., 1955: Pan Tadeáš čili Poslední zájezd na Litvě Veršovaná šlechtická historka z r. 1811—1812 ve dvanácti knihách. [Knihovna Klasiků]. Praha, Státni Nakladatelství Krásné Literatury, Hudby a Uměni.
Neruda J., 1952: Wybór opowiadań. Katowice, Czytelnik.
Niemcowa B., 1951: Babunia. [Biblioteka Narodowa, nr 65, seria II]. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Niemcowa B., 1952: Wybór obrazków i opowiadań. J. Magnuszewski, przekł., oprac. [Biblioteka Narodowa, nr 70, seria II]. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Literatura przedmiotu
Barańczak S., 1975: Słowo — perswazja — kultura masowa. „Twórczość”, nr 7, s. 46—57.
Bates J.M., 2000: Cenzura w epoce stalinowskiej. „Teksty Drugie”, nr 1 / 2, s. 95—120.
Bąbiak G.P., Królak J., red., 2012: Polsko-czeskie tropy kulturalne w XX wieku. Warszawa, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Domański H., red., 2000: Encyklopedia socjologii. T. 3: O—R. Warszawa, Oficyna Naukowa.
Dziennik Ustaw z 1948 r., nr 47, poz. 346. Dostępne w Internecie: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19480470346/O/D19480346.pdf [dostęp: 30.11.2017].
Genette G., 1996: Palimpsesty. W: H. Markiewicz, oprac.: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4, cz. 2. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
Hierowski Z., 1966: Literatura czeska i słowacka w Polsce Ludowej 1945—1964. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
Janoušek P., 2007: Dějiny české literatury 1945—1989, II 1948—1958. Praha, Academia.
Korolko M., 1998: Sztuka retoryki: przewodnik encyklopedyczny. Warszawa, Wiedza Powszechna.
Krejčí K., 1934: Polská literatura ve vírech revoluce. Wyd. 1. Praha, Orbis.
Krejčí K., 1949: Polská literatura ve vírech revoluce. Wyd. 2. Praha, Orbis.
Lalak M., 1994: Słowo kuszące. O perswazyjności tekstu okazjonalnego w książce literackiej. W: I. Iwasiów, red.: Rozgrywanie światów. Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Łapiński Z., Tomasik W., red., 2004: Słownik realizmu socjalistycznego. Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, przy współpr. Instytutu Badań Literackich PAN .
Nawrocki W., Sierny T., 1983: Czeska i słowacka literatura piękna w Polsce. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
Piętkowa R., 2004: Paratekst o autorze. Biogram i / czy prezentacja? W: D. Ostaszewska, red.: Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 2: Tekst a gatunek. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Portrety uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego po 1945 L—R, [online]. Dostępne w Internecie: http://www.wuw.pl/data/include/cms/monumentaebook/pdf/Portrety-Uczonych-Profesorowie-UW-po-1945-L-R.pdf [dostęp: 6.12.2016].
Tarajło-Lipowska Z., 2000: Męczennik czeskiej prawdy: Karel Havlíček Borovský. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Загрузки
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
