Język polski (nie)jako obcy. 
Wyzwania nowej dekady

Autor

  • Jerzy Kowalewski dr, Katedra Filologii Polskiej, Narodowy Uniwersytet im. Iwana Franki we Lwowie, Ukraina.

Słowa kluczowe:

glottoldidactics of Polish language, Polish as a foreign language, Polish culture as a foreign, cultural program in teaching Polish as a foreign language

Abstrakt

In the first part of the article the possibilities of mutual influence between methodology of Polish language teaching and glottodidactics of Polish language are discussed. The idea of cultural program and cultural method designed to realize it is briefly presented here. In the second part of the article the idea of cultural program is discussed in diachronic aspect: the possibility of introducing teaching (presentation) of foreign culture as a part of foreign language teaching as well as Polish culture as a part of teaching Polish as a foreign language. The article concludes with some predictions concerning leading tendencies in glottodidactics of Polish language between 2011 and 2020.

Biogram autora

Jerzy Kowalewski - dr, Katedra Filologii Polskiej, Narodowy Uniwersytet im. Iwana Franki we Lwowie, Ukraina.

Jest polonistą (absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego), od 1996 r. – nauczycielem języka polskiego jako obcego, od 1998 r. – nauczycielem, lektorem, wykładowcą, metodykiem nauczania języka i kultury polskiej na Białorusi i Ukrainie. W latach 2005-2008 pracował w Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się nauczaniem kultury polskiej poza Polską. Jest autorem i propagatorem tzw. programu kulturowego w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Tej tematyki dotyczą publikacje zebrane w tomie Kultura polska jako obca? (Kraków 2011). Jest autorem zbioru lekcji realizowanych metodą kulturową Myślę po polsku (Drohobycz 2008) oraz poradnika metodycznego Jak uczyć języka polskiego i kultury polskiej na Ukrainie (Kraków 2013), a także współautorem materiałów do nauki języka polskiego na Wschodzie Co nas łączy (Kraków 2008, 2010) i podręcznika międzykulturowego Jestem stąd (Lwów 2013).

Bibliografia

Achtelik A., Tambor J., red., 2009, Sztuka czy rzemiosło, Katowice: Gnome.

Achtelik A., Tambor J., red., 2010, Sztuka i rzemiosło, Katowice: Gnome.

Adamczyk K., 1999, Kwadratura tekstu, czyli lekcja pokory, w: Miodunka W., Rokicki J., red., Oswajanie chrząszcza w trzcinie, Kraków: Universitas.

Banach B., 2003, Tendencje interkulturowe w glottodydaktyce, „Języki Obce w Szkole”, nr 3.

Burzyńska A., 2002, Jakże rad bym się nauczył polskiej mowy. O glottodydaktycznych aspektach relacji język a kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Czerkies T., 2006, Ukryte między wierszami – o czytaniu dyskursywnym tekstów literackich na lekcjach języka polskiego jako obcego (przegląd niektórych stanowisk i propozycje), „Języki Obce w Szkole”, nr 6.

Czerkies T., 2008, Rozwijanie kompetencji literackiej – teksty prozatorskie na zajęciach języka polskiego jako obcego, w: Miodunka W., Seretny A., red., W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Dąbrowska A., Dobesz U., Pasieka M., 2010, Co warto wiedzieć. Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Dzida S., 1980, Sprawozdanie z krakowskiej konferencji naukowej dotyczącej problemów Landeskunde, „Języki Obce w Szkole”, nr 3.

Garncarek P., 2006, Przestrzeń kulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Gaszyńska­-Magiera M., 2004, Jak testować znajomość kultury?, w: Dąbrowska A., red., Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Materiały z międzynarodowej konferencji stowarzyszenia „Bristol”, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.

Gaszyńska­-Magiera M., 2005, Nauczanie komunikacji w podręcznikach w podręcznikach do nauki JPJO w kontekście polskiej etykiety językowej, w: Garncarek P., red., Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej. Materiały z VI międzynarodowej Konferencji Glottodydaktycznej, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.

Gębal P.E., 2010, Dydaktyka kultury polskiej w kształceniu językowym cudzoziemców, Kraków: Universitas.

Iwan K., 1975, Polska myśl glottodydaktyczna okresu dwudziestolecia międzywojennego, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe WSP.

Janowska I., 2010, Planowanie lekcji języka obcego. Podręcznik i poradnik dla nauczycieli języków obcych, Kraków: Universitas.

Korzeniewski J., 1992, O niektórych glottodydaktycznych aspektach kulturoznawstwa i ich społeczno­politycznych uwarunkowaniach, w: Grucza F., red., Język – kultura – kompetencja kulturowa. Materiały z XIII Sympozjum zorganizowanego przez Instytut Lingwistyki Stosowanej UW. Zaborów, 5–8 listopada 1987 r., Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Kowalewski J., 2007, Program kulturowy w nauczaniu początkowym jako odpowiedź na potrzeby „nowej emigracji”, „Języki Obce w Szkole”, nr 3.

Kowalewski J., 2008, Myślę po polsku, 11 przykładowych lekcji języka polskiego dla cudzoziemców i Polaków poza granicami kraju realizowanych metodą kulturową. Materiały do testowania powstającego podręcznika, Drohobycz: Ogólnoukraińskie Koordynacyjno­Metodyczne Centrum Nauczania Języka i Kultury Polskiej.

Kowalewski J., 2011, Kultura polska jako obca?, Kraków: [nakład własny autora].

Lewandowski J., 1984, Od redaktora, w: Lewandowski J., red., Język polski jako obcy. Materiały glottodydaktyczne, 1. Nauczanie języka polskiego i kształcenie polonistyczne cudzoziemców w Polsce. A2. Zagadnienia ogólne – problem R III 7 – bibliografie, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.

Lewiński P.H., 2000, Jak uczyć obcokrajowców kultury? „Przegląd Polonijny”, nr 1.

Lipińska E., 1999, Nie ma róży bez kolców: ćwiczenia ortograficzne dla cudzoziemców, Kraków: Universitas.

Martyniuk W., 1992, Inwentarz intencjonalno­pojęciowy i tematyczny do nauczania języka polskiego jako obcego na poziomie podstawowym (progowym), w: Miodunka W., red., Język polski jako obcy. Programy nauczania na tle badań współczesnej polszczyzny Zbiór materiałów opracowanych przez Komisję Ekspertów MEN, Kraków: Uniwersytet Jagielloński.

Metera H., 1991, Czytam po polsku: podręcznik do początkowej nauki czytania dla dzieci polskich na obczyźnie, Lublin: Fundacja Pomocy Szkołom Polskim w ZSRR im. Tadeusza Goniewicza.

Metera H., 1992a, Pokochaj polską mowę: podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci polskich na obczyźnie, Lublin: Fundacja Pomocy Szkołom Polskim w ZSRR im. Tadeusza Goniewicza.

Metera H., 1992b, Poradnik metodyczny do podręcznika kl. II „Pokochaj polską mowę”, Lublin: Fundacja Pomocy Szkołom Polskim w ZSRR im. Tadeusza Goniewicza.

Metera H., 1995a, Poradnik metodyczny do podręcznika kl. III/IV „Strzeż polskiej mowy”, Lublin: Fundacja Pomocy Szkołom Polskim w ZSRR im. Tadeusza Goniewicza.

Metera H., 1995b, Strzeż polskiej mowy: podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci polskich na obczyźnie. Kl. III/IV, Lublin: Fundacja Pomocy Szkołom Polskim w ZSRR im. Tadeusza Goniewicza.

Mędak S., 2007, W świecie polszczyzny: podręcznik do nauczania języka polskiego dla obcokrajowców: poziom C2 – dla zaawansowanych, Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP.

Miodunka W., 1992, Program gramatyczno­syntaktyczny w nauczaniu języka polskiego jako obcego, w: tenże, red., Język polski jako obcy. Programy nauczania na tle badań współczesnej polszczyzny Zbiór materiałów opracowanych przez Komisję Ekspertów MEN, Kraków: Uniwersytet Jagielloński.

Miodunka W., 1997, Stan aktualny i przyszłość promocji języka polskiego w świecie, „Przegląd Polonijny”, nr 3.

Miodunka W., red., 1993, Programy nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków: Universitas.

Miodunka W., red., 1994, Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego: stan obecny, programy nauczania, pomoce dydaktyczne, Kraków: Universitas.

Płusa P., 1996, Problematyka kompetencji komunikatywnej w wybranych referatach sympozjów Lingwistyki Stosowanej i X Kongresu AILA`93, w: Grucza F., Chomicz­Jung K., red., Problemy komunikacji interkulturowej: Jedna Europa – wiele języków i wiele kultur. Materiały z XIX Ogólnopolskiego Sympozjum Instytutu Lingwistyki Stosowanej UW i Polskiego Towarzystwa Lingwistyki Stosowanej, Warszawa–Bemowo 17–19 lutego 1994 r., red., Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Przechodzka G., Miodunka W., 2006, Kompetencja językowa polskich maturzystów. Na podstawie testów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego na poziomie zaawansowanym C2. Analiza jakościowa, „Polonistyka”, nr 8.

Rokicki J., 1999, Studenci obcokrajowcy o Polsce i Polakach, w: Miodunka W., Rokicki J., red., Oswajanie chrząszcza w trzcinie, Kraków: Universitas.

Sajenczuk M.E., 2000, Uwagi w sprawie programu studiów polskich z perspektywy gościnnego lektora języka polskiego jako obcego (JPJO) i kultury polskiej jako obcej (KPJO), „Przegląd Polonijny”, nr 1.

Seretny A., 2005, Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, „Poradnik Językowy”, nr 2.

Wójtowicz J., 1969, Nauczanie języka polskiego jako obcego – ogólnopolska konferencja metodyczna w dn. 27 – 29 maja 1968 w Opatowie pod Kępnem, „Poradnik Językowy”, nr 3.

Zarzycka G., 2000, Kurs komunikacji międzykulturowej jako element „studiów polskich”, „Przegląd Polonijny”, nr 1.

Żmijewska H., 1983, Elementy realioznawcze w nauce języków obcych, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Żmijewska H., 1984, Krajoznawstwo i kulturoznawstwo w nauczaniu języków obcych, „Przegląd Glottodydaktyczny”, t. 6.

Żmijewska H., 1987, Elementy realioznawcze w nauczaniu języków obcych, „Przegląd Glottodydaktyczny”, t. 9.

Pobrania

Opublikowane

2020-12-13

Jak cytować

Kowalewski, J. (2020). Język polski (nie)jako obcy. 
Wyzwania nowej dekady. Postscriptum Polonistyczne, 10(2), 55–75. Pobrano z https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/PPol/article/view/10582

Numer

Tom 10 Nr 2 (2012): Dydaktyka, glottodydaktyka - miejsca wspólne

Dział

Doświadczanie języka i kultury. W stronę teorii (glotto)dydaktycznej

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).