Emancipation of Silesian in the context of “old” and “new” linguistic ideologies
Keywords:
Upper Silesia, linguistic ideologies, emancipation, ethnic leadersAbstract
The emergence of separate nationalities often entails standardisation of the language and an attempt to prove its multifunctional nature, while codification as such becomes one of the basic demands of ethnic movements striving towards emancipation. In her paper, the author analyses the process of emancipation of Silesian in the context of linguistic ideologies, studying above all the ideologies shared by Silesian ethnic leaders. The conclusions presented in the paper are based on analyses of numerous in-depth interviews conducted with Silesian ethnic leaders. This approach makes it possible to take into account, in the analysis of linguistic processes, the point of view of the users of the specific language and their linguistic awareness, and also makes it possible to seek relationships between linguistic awareness, language structure and social phenomena.
References
Ahearn L.M., 2013, Antropologia lingwistyczna. Wprowadzenie, przeł. W. Usakiewicz, Kraków.
Billig M., 2008, Banalny nacjonalizm, przeł. M. Sekerdej, Kraków.
Brehmer D., 2013, Co sądzą inni. Ankieta, „Fabryka Silesia”, nr 2.
Chlebowczyk J., 1983, O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu od schyłku XVIII do początku XX w., Warszawa–Kraków.
Chromik B., 2014, Aspekty pojęcia ideologie językowe istotne z perspektywy działań rewitalizacyjnych, „Zeszyty Łużyckie”, nr 48.
Czesak A., 2015, Współczesne teksty śląskie na tle procesów językotwórczych i standaryzacyjnych współczesnej Słowiańszczyzny, Kraków.
Dolińska K., 2009, Potoczny i ideologiczny poziom doświadczania śląskości. Ślązacy w poszukiwaniu odrębności?, Wrocław.
Dołowy-Rybińska N., 2017, Nikt za nas tego nie zrobi. Praktyki językowe i kulturowe młodych aktywistów mniejszości językowych Europy, Toruń.
Eckert P., 1983, The Paradox of National Language Movements, “Journal of Multilingual and Multicultural Development”, no. 4.
Furdal A., 1990, Językoznawstwo otwarte, Wrocław.
Gerlich M.G., 2010, „My prawdziwi Górnoślązacy...”. Studium etnologiczne, Katowice.
Greń Z., 2007, Po śląsku w Internecie. Problemy standaryzacji żywiołowej, w: Z polskich studiów slawistycznych, seria XI, Językoznawstwo, Warszawa.
Haugen E., 1980, Dialekt, język, naród, przeł. K. Biskupski, w: Głowiński M., red., Język i społeczeństwo, Warszawa.
Hentschel G., 2018, Śląski: gwara – dialekt – język? Spojrzenie z zewnątrz, w: Tambor J., red., Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy, koncepcje, perspektywy, t. 4. Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, Katowice.
Hroch M., 2003, Małe narody Europy: perspektywa historyczna, przeł. Pańko G., Wrocław.
Jahns M., 2010, To nie jest fajka. Alienacja znaczenia jako przykład ideologii językowej, w: Mikołajczyk B., Taborek J., Zabrocki W., red., Język w poznaniu, Poznań.
Jaroszewicz H., 2018, Język – nie dialekt i nie gwara!, Wachtyrz.eu, tekst on-line: https://wachtyrz.eu/dr-hab-henryk-jaroszewicz-jezyk-nie-dialekt-i-nie-gwara/ [dostęp: 3.12.2018].
Kamusella T., 2008, Czy śląszczyzna jest językiem?, w: Tambor J., red., Śląsko godka. Materiały z konferencji „Śląsko godka – jeszcze gwara czy jednak język” z 30 czerwca 2008 roku, Katowice.
Kijonka J., 2016, Tożsamość współczesnych Górnoślązaków. Studium socjologiczne, Katowice.
Kroskrity P., 2004, Language ideology, in: Duranti A., ed., Companion to linguistic anthropology, Oxford.
Mętrak M., 2016, Gwara? Godka? Język? Śląska tożsamość językowa w mediach elektronicznych, w: Kresa M., red., Młodzi o języku regionów, Warszawa.
Silverstein M., 1979, Language Structure and Linguistic Ideology, in: Clyne P., Hanks W.F., Hofbauer C.L., ed., The Elements: A Parasession on Linguistic Units and Levels, Chicago.
Szmeja M., 2017, Śląsk bez zmian (?). Ludzie, kultura i społeczność Śląska w perspektywie postkolonialnej, Kraków.
Tambor J., 2006, Mowa Górnoślązaków oraz ich świadomość językowa i etniczna, Katowice.
Tambor J., red., 2008, Śląsko godka. Materiały z konferencji „Śląsko godka – jeszcze gwara czy jednak język” z 30 czerwca 2008 roku, Katowice.
Wicherkiewicz T., 2014, Regionalne języki kolateralne Europy – porównawcze studia przypadków z polityki językowej, Poznań.
Wyderka B., 2004, Język, dialekt czy kreol?, w: Nijakowski L., red., Nadciągają Ślazacy. Czy istnieje narodowość śląska?, Warszawa.
Woolard K.A., Schieffelin B.B., 1994, Language Ideology, “Annual Review of Anthropology”.
Woolard K.A., 1998, Language ideology as a field of inquiry, in: Schieffelin B., Woolard K., Kroskrity P., ed., Language ideologies: Practice and theory, New York.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
