O sprawczości poezji. Wiersz jako forma oporu na przykładzie Galiny Rymbu i Anny Adamowicz

Abstrakt

Autorka w artykule rozważa kwestię sprawczości poezji we współczesnym świecie, porównując dwie postawy: Galiny Rymbu i Anny Adamowicz. Analiza porównawcza utworów obu autorek uświadamia, że stopień zaangażowania zależny jest od osobistej sytuacji piszących. Nieprzypadkowo to Rymbu expressis verbis podkreśla konieczność łamania w poezji wszelkich konwencji i przekraczania norm estetycznych, które skazują kobiety na milczenie. Jej poezja jest przykładem obywatelskiego nieposłuszeństwa, o którym pisały teoretyczki feministyczne (m.in. Judith Butler). Jego rolą byłoby wskazanie na potencjał do sprzeciwu, jaki tkwi w każdym ludzkim ciele wystawionym na widok publiczny. Adamowicz, mimo że metrykalnie należy do tego samego pokolenia co Rymbu, nie wypowiada się tak radykalnie, jak poetka z Rosji. Jej sądy na temat sprawczości poezji są wyważone, a nawet sceptyczne. Uważa jednak, że posiada ona potencjał afektywny, który w sytuacjach o doniosłym znaczeniu dla społeczeństw w krajach wysokorozwiniętych, pozwala na przekierowanie uwagi na problemy usuwane z pola widzenia (m.in. kryzys klimatyczny). Autorka artykułu nie hierarchizuje ich poezji, jednak zauważa pewne prawidłowości, dzięki którym Rymbu jest poetką lokalną, a Adamowicz globalną. Te etykiety mają charakter poglądowy i nie dezawuują twórczości Adamowicz na rzecz Rymbu. Ich działania poetyckie zestrojone są z sytuacją polityczną, która organizuje ich wyobraźnię poetycką.