“A kingdom of one language and one law is weak”: the Multiethnicity of Early Medieval Hungary
DOI:
https://doi.org/10.31261/SPiP.2023.19.06Keywords:
medieval Hungary, Turkish people, Slavs, multiethnicity of the Hungarian stateAbstract
Before the eighteenth century, ethnicity was not a criterion for determining nationality. However, there was an awareness of ethnic diversity within one state, and of the fact that it could enrich them. Among the early medieval countries of Central Europe, Hungary stood out from the very beginning due to its ethnic mosaic. This was the legacy of the period when Hungarian tribes belonged to the world of the Great Steppe, where the emerging political relationships were held together by a charismatic leader or a dynasty with sacred legitimacy. The cessasion of the factors made these ties disappear as well, yet they may have left traces in the collective memory, as in the case of Attila. The individual tribes dispersed and found their place in new relationships, usually multi-tribal ones.
Such was also the tribal character of Hungarian union, which, besides the Finno-Ugric Magyars, included the Kabars, a faction of the Khazars, who rebelled against their tribesmen, and the Székelers, who, as alleged bearers of the tradition of Attila, could have been descendants of the Huns, relatives of the Onogurs, i.e., Proto-Bulgarians. Both these groups underwent a fast process of Magyarization, and in the new place they settled at the borders of the state, creating its first defensive line. This role was also played by later arrivals to the Carpathian Basin: Pechenegs, Cumans and not discussed in this article: Saxons, Muslims and Ruthenians. They were the first contributions to the Hungarian ethnic mosaic. The other source were Slavic or Slavic-Avar natives inhabiting these lands at the time of the arrival of the Hungarians. The appearance of the Hungarians was not tantamount to the extermination of this population, which became part of the emerging Hungarian society but which, as a peasant population, occupied the lower strata of the social hierarchy. Moreover, the existing elites cooperated with the invaders, and their descendants became part of the Hungarian elite, such as the Hont-Pázmány family or the Miskolcs. Contacts between newcomers and natives added new elements to the Hungarian historical tradition, such as the memory of Roman shepherds, in whom Gyula Kristó saw Frankish (Salzburg) shepherds (also in the spiritual sense) operating in the Duchy of Pannonia.
References
Źródła drukowane
Anonimowego notariusza króla Béli Gesta Hungarorum, wyd. A. Kulbicka i in., Societas Vistulana, Kraków 2006.
Chronica Hungaro-Polonica, pars 1: (Textus cum varietate lectionum), ed. B. Karácsonyi, Szeged 1969 (Acta Historica Universitatis Szegedensis de Attila József nominatae, t. 26).
Książeczka nauk moralnych króla świętego Stefana, tłum. E. Cygielska, w: Testament świętego Stefana. Przestrogi i statuty, oprac. E. Cygielska, T. Worowska, konsultacja historyczna S.A. Sroka, Fronda, Warszawa 2004, s. 25–39.
Libellus de institutione morum, ed. I. Balogh, in: Scriptores rerum Hungaricarum, ed. E. Szentpétery, t. 2, Budapest 1938, s. 611–627.
Simonis de Kéza, Gesta Hungarorum. Simon of Kéza, The Deeds of the Hungarians, ed. by L. Veszprémy and F. Schaer with a study by J. Szűcs, CEU Press, Budapest 1999.
Opracowania
Békefi R., Szent István király Intelmei, „Századok” 1901, 35, s. 922–990.
Borst A., Der Turmbau von Babel. Geschichte der Meinungen über Ursprung und Vielfalt der Sprachen und Völker, Bd. 2, T. 1, Stuttgart 1958.
Dudek J., Chazarowie. Polityka – kultura – religia VII–XI wiek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2016.
Farkas V., Szlav jövevényszavak, in: Korai magyar történeti lexikon (9.–14. század), szerk. Gy. Kristó, P. Engel, F. Makk, Akadémiai Kiadó, Budapest 1994, s. 646.
Grzesik R., Blasi and Pastores Romanorum in the Gesta Hungarorum by an Anonymous Notary, “Res Historica” 2015, 41, s. 25–34.
Grzesik R., Kronika węgiersko-polska. Z dziejów polsko-węgierskich kontaktów kulturalnych w średniowieczu, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 1999.
Grzesik R., The Slavs in the Hungarian Chronicles, “Historia Slavorum Occidentis” 2023, 13, 1 (36), s. 11–21.
Grzesik R., Władysław Łokietek a Węgry – kontynuacja długiej tradycji, w: Władztwo Władysława Łokietka. 700-lecie koronacji królewskiej, red. nauk. W. Fałkowski, P. Tyszka, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, Warszawa 2022, s. 229–248.
Györffy Gy., A Codex Cumanicus keletkezésének kérdéséhez, „A Magyar Történettudományi Intézet Évkönyve” 1942, s. 757–777 (przedruk w: Gy. Györffy, A magyarság keleti elemei, Kairosz Kiadó, Budapest 2014, s. 258–282).
Györffy Gy., A székelyek eredete és településük története, in: Gy. Györffy, A magyarság keleti elemei, Kairosz Kiadó, Budapest 2014, s. 11–48.
Györffy Gy., Święty Stefan I. Król Węgier i jego dzielo, przeł. T. Kapturkiewicz, Wydawnictwo Rytm, Warszawa 2003.
Homza M. et al., Svätopluk v európskom písomníctve. Štúdie z dejín svätoplukovskej legendy, Post Scriptum, Bratislava 2013.
Jasiński T., Handel miedzią węgierską a restytucja rządów Władysława Łokietka w Polsce (1304–1312), „Roczniki Historyczne” 2018, 84, s. 93–138.
Języki indoeuropejskie, red. L. Bednarczuk, t. 1–2, Warszawa 1986–1988.
Karácsony J., A magyar nemzetségek a XIV. század közepéig, 2. köt., Budapest 1901.
Koenigsberger H.G., Medieval Europe 400–1500, 6th edition, Routledge, Harlow 1993.
Komáromy J., Miskolc kezdeti településtörténetének néhány vizsgálati kérdése, „A Herman Ottó Múzeum Évkönyve” 1966, 6, s. 389–401.
Kordé Z., Gondolatok a székely eredetkérdésről, „Aetas” 1997, 2–3, s. 7–31.
Kristó Gy., Árpád, in: Korai magyar történeti lexikon (9.–14. század), szerk. Gy. Kristó, P. Engel, F. Makk, Akadémiai Kiadó, Budapest 1994, s. 59–60.
Kristó Gy., Nichtungarische Völker im mittelalterlichen Ungarn, Gabriele Schäfer Verlag, Herne 2008.
Kristó Gy., Rómaiak és vlachok Nyesztornál és Anonymusnál, in: Gy. Kristó, Tanulmányok az Árpád-korról, Budapest 1983, s. 132–190.
Kurnatowska Z., Kara M., Na tropie Poznana – eponima naszego miasta, w: Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Z. Kurnatowska, T. Jurek, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2005, s. 9–26.
Lączak J., Węgiersko-słowiańskie stosunki językowe, w: Słownik starożytności słowiańskich, t. 6, Wrocław–Warszawa–Kraków 1977–1980, s. 392–393.
Lukačka J., Formovanie vyššiej šľachty na západnom Slovensku, Vydavateľstvo MINOR, Bratislava 2002.
Lukačka J., K otázke etnického pôvodu veľmožského rodu Hont-Poznanovcov, “Forum Historiae” 2010, 4, 2, s. 92–104, http://www.forumhistoriae.sk/sites/default/files/lukacka1.pdf [dostęp: 28.07.2023].
Lukačka J., Najstaršie nitrianske šľachtické rody, v: Najstaršie rody na Slovensku. Zborník príspevkov zo sympózia o najstarších rodoch na Slovensku, ktoré usporiadala Slovenská genealogicko-heraldická spoločnosť pri Matici slovenskej v spolupráci so Sekciou archívnictva a pomocných vied historických Slovenskej historickej spoločnosti pri SAV a so Štátnym okresným archívom Bratislava-vidiek pod záštitou Ministerstva kultúry Slovenskej republiky a Ministerstva vnútra Slovenskej republiky 4.–6. októbra 1993 v Častej-Papierničke, ed. Mgr. K. Štulrajterová, Slovenská genealogicko-heraldická spoločnosť pri Matici slovenskej, [b.m.w.] [Martin?] 1994, s. 102–110.
Modzelewski K., Barbarzyńska Europa, Iskry, Warszawa 2004.
Olszewski H., Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 1984.
Panic I., Ostatnie lata Wielkich Moraw, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000.
Polek K., Frankowie a ziemie nad środkowym Dunajem. Przemiany polityczne i etniczne w okresie merowińskim i wczesnokarolińskim (do początku IX w.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Kraków 2007.
Pomian K., Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza, wyd. 2, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009.
Révész L., A 10–11. századi temetők regionális jellemzői a Keleti-Kárpátoktól a Dunáig, Martin Opitz Kiadó, Szeged 2018.
Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T., Historia Słowian południowych i zachodnich, Warszawa 1988.
Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, t. 4, Wrocław–Warszawa–Kraków 1974–1976.
Smith J.M.H., Europe after Rome. A New Cultural History 500–1000, 2nd edition, Oxford University Press, Oxford 2007.
Spychała L., Studia nad legendą dynastyczną Arpadów. Między pulpitem średniowiecznego skryby a „warsztatem” współczesnego badacza, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.
Stachowski M., Komu są potrzebne słowiańskie turcyzmy?, w: Słowianie a Imperium Osmańskie. Konflikty, koegzystencje, dziedzictwo, red. M. Dyras, K. Stachowski, J. Stradomski, Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2021, s. 63–77.
Stachowski M., Podstawy turkologii dla bałkanistów, Księgarnia Akademicka, Kraków 2023.
Steinhübel J., Nitrianske kniežatstvo. Počiatky stredovekého Slovenska. Rozprávanie o dejinách nášho územia a okolitých krajín od sťahovania národov do začiatku 12. storočia, VEDA, Vydavateľstvo Slovenskej Akademie vied, Vydavateľstvo RÁK, Bratislava 2004.
Steinhübel J., Počiatky hontianskej šľachty, v: Najstaršie rody na Slovensku. Zborník príspevkov zo sympózia o najstarších rodoch na Slovensku, ktoré usporiadala Slovenská genealogicko-heraldická spoločnosť pri Matici slovenskej v spolupráci so Sekciou archívnictva a pomocných vied historických Slovenskej historickej spoločnosti pri SAV a so Štátnym okresným archívom Bratislava-vidiek pod záštitou Ministerstva kultúry Slovenskej republiky a Ministerstva vnútra Slovenskej republiky 4.–6. októbra 1993 v Častej-Papierničke, ed. Mgr. K. Štulrajterová, Slovenská genealogicko-heraldická spoločnosť pri Matici slovenskej, [b.m.w.] [Martin?] 1994, s. 111–113.
Zsoldos A., Magyarország világi archontológiája 1000–1301, História. MTA Történettudományi Intézete, Budapest 2011.
Волощук М., «Русь» в Угорському Королiвствi (XI–друга половина XIV ст.): суспiльно-полiтична роль, майновi стосунки, миґрацiї, Видавництво Лiлея-НВ, Iвано-Франкiвськ 2014.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
