“[…] von unß gewischen an das neuere Nunnin Klostir”. Duke Bolko II the Small’s Unsuccessful Attempt to Found a Monastery of the Poor Clares in Świdnica
DOI:
https://doi.org/10.31261/SPiP.2021.17.02Keywords:
Świdnica, Poor Clares, Bolko II the Small, Silesia, monastery foundationAbstract
In this article, Marcin Klemenski discusses the problem of the failed attempt to found a monastery of the Poor Clare nuns in Świdnica in the years 1358—1360. In the four extant documents from this period, kept in the Wrocław State Archives and the Archdiocesan Archives, issued by Bolko II the Small, Duke of Świdnica-Jawor, and Bishop Przecław of Pogorzela, one can find information about this attempt. Klemenski conjectures that Bolko II could have been planning to found a monastery for his sister Constance, Duchess of Głogów, who was a Poor Clare nun in Stary Sącz. However, the foundation did not take place due to the death of Constance in 1360. Another reason for the failure was the epidemic in Świdnica that year and the outbreak of the conflict between Duke Bolko II and the Wrocław chapter related to the invasion of the city of Grodków.
References
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu: Dokumenty parafii w Świdnicy, nr 23; Regesty dokumentów parafii w Świdnicy, sygn. 17 I 1360, Świebodzice.
Archiwum Państwowe we Wrocławiu: Akta miasta Wrocławia, sygn. A 3, s. 341; A 32, 4, s. 838v—840; Akta miasta Świdnicy, sygn. 747; Dokumenty miasta Świdnicy, sygn. 6198 (U 6808); Rep. 63, nr 151 (625), 155 (629); Rep. 135, sygn. D 23, s. 454—459; D 322, s. 380—381.
Národní archiv, Praha: Řád Maltézský, Listiny, nr 94, 95.
Źródła drukowane
Acta Aragonensia. Hrsg. H. Finke. Bd. 3. Berlin—Leipzig 1922.
Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tzw. Bernardyńskiego we Lwowie. T. 7. Red. X. Liske, O. Pietruski. Lwów 1878.
Codex Diplomaticus Silesiae. Bd. 18: Regesten zur schlesischen Geschichte 1316—1326. Hrsg. C. Grünhagen, K. Wutke. Breslau 1898.
Codex Diplomaticus Silesiae. Bd. 30: Regesten zur schlesischen Geschichte 1338—1342. Hrsg. K. Wutke, E. Randt. Breslau 1930.
Kodeks dyplomatyczny Małopolski. T. 3: 1333—1386. Wyd. F. Piekosiński. Kraków 1887.
Landbuch księstw świdnickiego i jaworskiego. T. 1: 1366—1376. Ed. T. Jurek. Poznań 2004.
Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter. Bd. 1. Hrsg. H. Markgraf, C. Grünhagen. Leipzig 1881.
Monumenta Germaniae Franciscana. Bd. 1: Die Kustodien Goldberg und Breslau. Tl. 1: 1240—1517. Hrsg. C. Reisch. Düsseldorf 1917.
Monumenta Poloniae Vaticana. T. 3. Ed. J. Ptaśnik. Cracoviae 1914.
Regesty śląskie. Red. W. Korta. T. 4—5. Wrocław 1992.
Schlesisches Urkundenbuch. Bd. 3. Bearb. W. Irgang. Hrsg. H. Appelt, J.J. Menzel. Köln 1984.
Silesiacarum Rerum Scriptores. Bd. 1. Hrsg. F.W. Sommersberg. Lipsiae 1729.
Stelmach R.: Katalog średniowiecznych dokumentów przechowywanych w Archiwum Państwowym we Wrocławiu. Racibórz 2014.
Stenzel G.A.: Urkunden zur Geschichte des Bisthums Breslau im Mittelalter. Breslau 1845.
Urban W.: Regesty dokumentów parafii w Świdnicy. „Roczniki Teologiczne Śląska Opolskiego” 1970, T. 2.
Vetera monumenta historica Hungariam sacram illustrantia. T. 1. Ed. A. Theiner. Romae 1860.
Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae. T. 1. Ed. A. Theiner. Romae 1860.
Vita Annae ducissae Silesiae. W: Monumenta Poloniae Historica. T. 4. Ed. W. Semkowicz. Lwów 1884.
Zbiór dokumentów małopolskich. Cz. 1: Dokumenty z lat 1257—1420. Wyd. S. Kuraś. Wrocław—Warszawa 1962.
Opracowania
Adamska D.: Fundacje dewocyjne rycerstwa księstwa świdnicko-jaworskiego w średniowieczu. Poznań—Wrocław 2005.
Adamski J.: Gotycka architektura sakralna na Śląsku w latach 1200—1450. Główne kierunki rozwoju. Kraków 2017.
Barański M.: Dominium sądeckie. Od książęcego okręgu grodowego do majątku klasztoru klarysek sądeckich. Warszawa 1992.
Barciak A.: Jarosław-Kazimierz, pierwsza nieudana fundacja cysterska na Górnym Śląsku. „Nasza Przeszłość” 1994, T. 83.
Barcik S.J.: Franciszkanie w Polsce. Pierwszy etap rozwoju — XIII w. „W Nurcie Franciszkańskim” 1999, T. 8.
Bochnak W.: Dzieje zakonu magdalenek od pokuty na Dolnym Śląsku i Łużycach. Wrocław—Legnica 1996.
Dąbrowski J.: Dzieje polityczne Śląska w latach 1290—1402. W: Historia Śląska od najdawniejszych czasów do roku 1400. T. 1. Red. S. Kutrzeba. Kraków 2013.
Dola K.: Niedoszła fundacja klasztoru franciszkanów reformatów w Oleśnie. „Studia Pastoralne” 2014, T. 10.
Eliášová J.: Księstwo głogowskie pod bezpośrednią władzą królów czeskich w latach 1331—1384. W: 750-lecie powstania księstwa głogowskiego. Referaty wygłoszone podczas sesji popularno-naukowej w Zamku Książąt Głogowskich dnia 17 listopada 2001 r. Red. J.B. Sadowski. Głogów 2002.
Elisabeth von Ungarn. In: Lexikon für Theologie und Kirche. Bd. 3. Bearb. von M. Buchberger. Freiburg im Breigau 1931.
Gąsiorowska P.: Klaryski z dynastii Piastów. „Nasza Przeszłość” 2000, T. 94.
Goliński M.: Wokół socjotopografii średniowiecznej Świdnicy. Cz. 1. Wrocław 2000.
Górecki W.: O przesławnym rodowodzie, czyli rzecz o podziale Sromowiec z roku pańskiego 1334. „Prace Pienińskie” 2010, T. 20.
Heyne J.: Dokumentirte Geschichte des Bisthums und Hochstiftes Breslau. Bd. 2. Breslau 1864.
Jasiński K.: Rodowód Piastów śląskich. Kraków 2007.
Jasiński K.: Współpraca polsko-węgierska w dziedzinie polityki dynastycznej u schyłku panowania Władysława Łokietka. W: Cracovia — Polonia — Europa. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Jerzemu Wyrozumskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej. Red. K. Ożóg, W. Bukowski, F. Sikora, S. Szczur. Kraków 1995.
Jurek T.: Przemęt — niezrealizowana fundacja klasztorna. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu. Z. 3, cz. 4. Red. A. Gąsiorowski. Poznań 1999.
Jurek T.: Testament Henryka Probusa. Autentyk czy falsyfikat? „Studia Źródłoznawcze” 1994, T. 35.
Kaczmarek K.: Nieudana fundacja cysterska księcia Władysława Odonica z 1210 roku. W: Cystersi w społeczeństwie Europy Środkowej. Materiały z konferencji naukowej odbytej w klasztorze oo. Cystersów w Krakowie Mogile z okazji 900 rocznicy powstania Zakonu Ojców Cystersów. Poznań—Kraków-Mogiła 5—10 października 1998. Red. A.M. Wyrwa, J. Dobosz. Poznań 2000.
Komosiński Z.: Próby osiedlenia się zakonu braci mniejszych kapucynów na Śląsku w XVII wieku. „Prawo Kanoniczne. Kwartalnik prawno-historyczny” 1975, T. 18.
Kopa D.: Agnieszka von Habsburg i jej rządy w księstwie świdnicko-jaworskim w latach 1368—1392. Mps w Archiwum UP im. KEN w Krakowie, doktorat obroniony w 2015 roku.
Kopietz J.A.: Die katholische Pfarrkirche zu Schweidnitz und ihr Patronat. „Zeitschrift Vereins für Geschichte und Altherthum Schlesiens“ 1880, Bd. 15.
Korczak L.: Konstancja. W: Piastowie. Leksykon biograficzny. Red. K. Ożóg, S. Szczur. Kraków 1999.
Krasnowolski B.: Historia klasztoru Benedyktynek w Staniątkach. Kraków 1999.
Luschek F.: Notariatsurkunde und Notariat in Schlesien von den Anfängen (1282) bis zum Ende des 16. Jahrhunderts. Weimar 1940 (Historisch-diplomatische Forschungen, Bd. 5).
Manikowska H.: La topographie sacrée de la ville: le cas de Wrocław du XIIe au XVe siécle. In: Antropologie de la ville mediévale. Par M. Tymowski. Warszawa 1999.
Mann T.J.: Die Klőster in Schweidnitz. [B.m. i d.w.].
Marecki J.: Z czasem zapomniany kult błogosławionych fundatorów staniąteckich. W: Bibliologia — literatura — kultura. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesor Wacławie Szelińskiej. Red. M. Konopka, M. Zięba. Kraków 1999.
Marzec A.: „Domina terrae sandecensis”. Rola polityczna królowej Jadwigi Łokietkowej w kontekście jej związków z dostojnikami małopolskimi (1305—1339). „Kwartalnik Historyczny” 2000, T. 107, z. 1.
Musiał M.: Niezrealizowane plany fundacji klasztoru franciszkanów reformatów w Powidzku koło Żmigrodu z lat 1667—1668. W: Życie duchowe na ziemi wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-śląskim. Red. M. Małkus, K. Szymańska. Wschowa—Leszno 2017.
Ożóg K.: Jadwiga. W: Piastowie. Leksykon biograficzny. Red. K. Ożóg, S. Szczur. Kraków 1999.
Przybyłowicz O.M.: Klasztor klarysek w Strzelinie — uposażenie, darowizny i dochody. Przyczynek do standardu życia wspólnoty w świetle prawa zakonnego i dokumentów. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2016, T. 71, z. 2.
Przybyłowicz O.M.: Pobożność przedstawicielek rodów panujących Europy Środkowej (XIII—po XIV w.). Fenomen popularności franciszkanizmu: inspiracje — modele. W: Per mulierem… Kobieta w dawnej Polsce — w średniowieczu i w dobie staropolskiej. Red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka. Warszawa 2012.
Przybyłowicz O.M.: Reguła zakonna jest wozem do nieba. Realia życia w klasztorach klarysek od XIII do końca XVI w. w Małopolsce, Wielkopolsce i na Śląsku. Warszawa 2016.
Roest B.: Order and Disorder: The Poor Clares between Foundation and Reform. Leiden—Boston 2013 (The Medieval Franciscans, Vol. 8).
Schneider I.: Woher kamen die ersten Schwestern? In: Seilgenthal. Zisterzienserinneabtei 1232—1982. Beiträge zur Geschichte des Klosters. Landshut—Bayern 1982.
Simon H.: Historia świdnickiej katedry pod wezwaniem św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy. T. 1: W okresie średniowiecza. Oprac. S. Nowotny. Świdnica 2004.
Słoń M.: Brama Świdnicka w cieniu kościołów. Rada miasta wobec topografii sakralnej późnośredniowiecznego Wrocławia. W: Civitas et villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej. Red. C. Buśko. Wrocław—Praha 2002.
Starnawska M.: Między Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu. Wyd. II. Warszawa 2006.
Stelmach R.: Cieplice w XIII w. — nieudane fundacje augustiańska i joannicka. „Rocznik Jeleniogórski” 2000, T. 32.
Sutowicz A.: Dzieje pewnego konfliktu. Klaryski wrocławskie w obronie swojej tożsamości religijnej na przełomie epok. W: Conjux, mater, filia, soror propinqua, civis… Kobieta na ziemi wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-śląskim. Red. M. Małkus, K. Szymańska. Wschowa—Leszno 2016.
Sutowicz A.: Elementy duchowości liturgicznej klarysek głogowskich w okresie średniowiecza. W: Życie duchowe na ziemi wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-śląskim. Red. M. Małkus, K. Szymańska. Leszno—Wschowa 2017.
Sutowicz A.: Fundacja klasztoru klarysek wrocławskich na tle fundacji innych placówek żeńskiego zakonu franciszkańskiego na ziemiach polskich. „Perspectiva. Legnickie studia teologiczno-historyczne” 2006, T. 2 (9), z. 5.
Sutowicz A.: Geneza i przebieg reformy życia wewnętrznego w klasztorze klarysek wrocławskich w okresie 1609—1677 r. „Studia Franciszkańskie” 2017, T. 27.
Sutowicz A.: Organizacja życia wewnętrznego w klasztorze klarysek wrocławskich według potrydenckich konstytucji z 1677 r. „Studia Franciszkańskie” 2018, T. 28.
Sutowicz A.: Recepcja elementów mistyki średniowiecznej w inkunabule Auslegung der heiligen Messe z biblioteki klarysek wrocławskich. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 2016, T. 24, z. 1.
Szawan K.: Opieka Stolicy Apostolskiej nad klasztorem klarysek w Strzelinie. W: Obcy w mieście, obcy w klasztorze. Ciągłość i zmiana w życiu wspólnot lokalnych na ziemiach polskich w średniowieczu. Red. A. Pobóg-Lenartowicz, R. Trawka, L. Poniewozik. Rzeszów 2019 (Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich, T. 9).
Szawan K.: Stan badań nad śląskimi klasztorami klarysek. „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 2015, T. 35.
Tarnas-Tomczyk A.: Uposażenie fundacyjne śląskich klasztorów żeńskich do połowy XIV wieku. W: Sanctimoniales. Zakony żeńskie w Polsce i Europie Środkowej (do przełomu XVIII i XIX wieku). Red. A. Radzimiński, D. Karczewski, Z. Zyglewski. Bydgoszcz—Toruń 2010.
Ulanowski B.: O założeniu i uposażeniu klasztoru benedyktynek w Staniątkach. W: „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny”. Seria 2. T. 3. Kraków 1892 (ogólnego zbioru T. 28).
Veldtrup D.: Zwischen Eherecht und Familienpolitik. Studien zu den dynastischen Heiratsprojekten Karls IV. Warendorf 1988.
Walter E.: Äbtissin Gertrud, die Tochter der hl. Hedwig, und ein Generalkapitelsstatut des Zisterzienserordens vom Jahre 1252. „Archiv für Schlesische Kirchengeschichte“ 1966, Bd. 24.
Wąs G.: Klasztory franciszkańskie w miastach śląskich i górnołużyckich XIII—XVI wieku. Wrocław 2000.
Wiszewski P.: Zakony z terenów dawnego księstwa świdnicko-jaworskiego. Życie klasztorne w XIII—pierwszej ćwierci XVI w. Świdnica—Jawor 2001.
Wiszewski P.: Związki fundatorów z klasztorami żeńskimi na Śląsku (XIII—połowa XIV w.). Wybrane aspekty. W: Genealogia. Władza i społeczeństwo w Polsce średniowiecznej. Red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski. Toruń 1999.
Wojtucka J.: Začlenění Hlohovska do Koruny české a jeho vývoj v letech 1331—1384. V: Integrační a partikulární rysy českého státu v pozdním středověku: sborník příspěvků přednesených na kolokviu pořádaném dne 4. června 2002 na FF UK. Edd. L. Bobková, J. Fantysová-Matějková, J. Zdichynec. Praha 2003 (Korunní země v dějinách českého státu, 1).
Wróblewski S.: Rycerstwo ziemi sądeckiej w średniowieczu. Kraków 2016.
Zyglewski Z.: Polityka klasztorna Kazimierza Wielkiego. W: Kazimierz Wielki i jego państwo. W siedemsetletnią rocznicę urodzin ostatniego Piasta na tronie polskim. Red. J. Maciejewski, T. Nowakowski. Bydgoszcz 2011.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
