Biskup krakowski Jan Radlica i jego bracia. Uzupełnienia genealogiczne
DOI:
https://doi.org/10.31261/SPiP.2021.17.03Słowa kluczowe:
Polska Andegawenów i Jagiellonów, biskup krakowski Jan Radlica, szlachta, możnowładztwo, genealogia, prozopografiaAbstrakt
W niniejszym artykule dokonano uzupełnień dotyczących najbliższego kręgu rodzinnego wybitnej postaci polskiej sceny politycznej lat panowania Ludwika Andegaweńskiego oraz początkowego okresu rządów Władysława Jagiełły – kanclerza Królestwa Polskiego, członka kolegium namiestników Królestwa Polskiego, wreszcie biskupa krakowskiego Jana Radlicy. Wskazano, że obok kasztelana lądzkiego Wojciecha z Krowicy i Łasku (przodka Łaskich herbu Korab) bratem biskupa był na pewno kasztelan biechowski Mojek-Mojżesz (1381–1390). Krąg bezpośrednich potomków Mojka-Mojżesza został także zrekonstruowany. Braćmi biskupa mogli być też Bogusław z Rajska (1386) i Tomek z Rajska (1400). Uzupełnienia dotyczące genealogii tego kręgu rodzinnego pozwoliły na lepszą rekonstrukcję jego bazy majątkowej, składającej się na początku XV wieku z 20 posiadłości. Znaczna część spośród nich musiała być zakupiona przez Jana Radlicę lub za jego pieniądze, co potwierdza opinie średniowiecznych biografistów o biskupie jako fundatorze dóbr dla swoich ubogich krewnych. Biskup krakowski zadbał jednak nie tylko o pomnożenie dóbr swojej rodziny, ale również o kariery urzędnicze swoich braci. To niewątpliwie jemu i jego zabiegom urzędy kasztelańskie zawdzięczali zarówno kasztelan biechowski Mojek-Mojżesz, jak i kasztelan lądzki Wojciech z Krowicy i Łasku.
Bibliografia
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie: Księgi ziemskie sieradzkie, ks. 1/2, 3, 4.
Archiwum Państwowe w Poznaniu: Kalisz Z. 2, 3, 4, 5; Poznań Gr. 2, 7, 9.
Źródła drukowane
Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta. T. 1. Wyd. B. Ulanowski. Kraków 1894.
Bullarium Poloniae. T. 4. Wyd. I. Sułkowska-Kurasiowa, S. Kuraś, H. Wajs. Rzym—Lublin 1992.
Catalogus episcoporum Cracoviensium. W: Vitae episcoporum Poloniae. W: Joannis Dlugossii Senioris canonici Cracoviensis Opera omnia. T. 1. Wyd. I. Polkowski, Ż. Pauli. Kraków 1887.
Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2. Wyd. A. Lewicki. Kraków 1891.
Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława. T. 2. Wyd. F. Piekosiński. Kraków 1882.
Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski. T. 3, 5, 6, 8—11. Wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, T. Jurek, H. Kowalewicz, F. Piekosiński, I. Skierska, I. Zakrzewski. Warszawa—Poznań 1879—1999.
Księga ziemska kaliska 1400—1409. Wyd. T. Jurek. Poznań 1991.
Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum. T. 2—3. Wyd. I Zakrzewski, J. Karwasińska. Poznań—Warszawa 1892—1935.
Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400—1508. T. 1—2. Wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska. Kraków 2004.
Opracowania
Biskup M.: Wojny Polski z zakonem krzyżackim 1308—1521. Gdańsk 1993.
Boniecki A.: Herbarz polski. T. 15. Warszawa 1912.
Brzeziński W.: Koligacje małżeńskie możnowładztwa wielkopolskiego w drugiej połowie XIV i pierwszej połowie XV wieku. Wrocław 2012.
Fac I.: Działalność biskupa krakowskiego Jana Radlicy na tle jego czasów (ok. 1340—1392). Kolbuszowa 2008.
Gąsiorowski A.: Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386—1434. Wyd. 2. Warszawa 2015.
Gzella J.: Małopolska elita władzy w okresie rządów Ludwika Węgierskiego w Polsce w latach 1370—1382. Toruń 1994.
Jóźwiak S., Kwiatkowski K., Szweda A., Szybkowski S.: Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409—1411. Malbork 2010.
Koczerska M.: Rodzina szlachecka w Polsce późnego średniowiecza. Warszawa 1975.
Kowalski M.D.: Prałaci i kanonicy krakowskiej kapituły katedralnej od pontyfikatu biskupa Nankera do śmierci biskupa Zawiszy z Kurozwęk (1320—1382). Kraków 1996.
Kozierowski S.: Studia nad pierwotnym rozsiedleniem rycerstwa wielkopolskiego. [T.] 12: Ród Korabitów. Łomża 1933.
Kurtyka J.: Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu. Kraków 1997.
Marzec A.: Pod rządami nieobecnego monarchy. Królestwo Polskie 1370—1382. Kraków 2017.
Ożóg K.: Intelektualiści w służbie Królestwa Polskiego w latach 1306—1382. Kraków 1995.
Ożóg K.: Uczeni w monarchii Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły (1384—1434). Kraków 2004.
Piekosiński F.: Pieczęcie polskie wieków średnich. Cz. 1: Doba piastowska. Kraków 1899.
Semkowicz W.: Nagana i oczyszczenie szlachectwa w Polsce w XIV i XV w. Lwów 1899.
Sieradzan W.: Misja Benedykta Makraia w latach 1412—1413. Z dziejów pokojowych metod rozwiązywania konfliktów międzypaństwowych w Europie Środkowo-Wschodniej w późnym średniowieczu. Malbork 2009.
Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu. Cz. 1, 2, 5. Oprac. S. Chmielewski, P. Dembiński, K. Górska-Gołaska, T. Jurek, A. Kozak, J. Luciński, G. Rutkowska, I. Skierska. Wrocław—Poznań 1982—2019.
Sperka J.: Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów kariery i awansu w późnośredniowiecznej Polsce. Katowice 2001.
Sroka S.: Jan Radlica jako lekarz. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 1994, T. 57, z. 4.
Strzelecka A.: Jan z Radliczyc. W: Polski słownik biograficzny. T. 10. Wrocław 1962—1964.
Sułkowska-Kurasiowa I.: Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370—1444. Warszawa 1977.
Szweda A.: Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386—1454. Toruń 2009.
Szybkowski S.: Kujawska szlachta urzędnicza 1370—1501. Gdańsk 2006.
Szymczakowa A.: „Milites strenui” z Sieradzkiego w XV w. W: Genealogia. Rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym. Red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski. Toruń 1996.
Szymczakowa A.: „Nobiles Siradienses”. Rody Porajów, Pomianów, Gryfów, Kopaczów i Pobogów. Warszawa 2011.
Szymczakowa A.: Szlachta sieradzka w XV w. „Magnifici et generosi”. Łódź 1998.
Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV—XVIII wieku. Spisy. Oprac. K. Chłapowski, S. Ciara, Ł. Kądziela, T. Nowakowski, E. Opaliński, G. Rutkowska, T. Zielińska. Kórnik 1992.
Urzędnicy wielkopolscy XII—XV wieku. Spisy. Oprac. M. Bielińska, A. Gąsiorowski, J. Łojko. Wrocław 1985.
Wróbel D.: Na pierwszym planie. Możni i szlachta polska wobec bezkrólewia po śmierci Ludwika Andegaweńskiego. Lublin 2020.
Zajączkowski S., Zajączkowski S.M.: Materiały do słownika geograficznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku. Cz. 1. Łódź 1966.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
