Social Environment of the Dominican Monastery in Brzeg
DOI:
https://doi.org/10.31261/SPiP.2024.20.01Keywords:
Silesia, Brzeg, Dominicans, Middle Ages, social environmentAbstract
The Dominican monastery of the Holy Cross was founded in the 1330s by Duke Boleslaw III. The monks stayed in Brzeg for two centuries and then had to leave the city after the Protestant conversion of Frederick II. In the 1540s the buildings belonging to them (church and monastery) were demolished. The records and documentary sources preserved to this day (including in particular the convent’s obituary and its account book) show that during the two centuries of their activity the friars managed to attract a circle of supporters that included: the ducal court, wealthy burghers and noblemen, the poorer inhabitants of Brzeg, who performed servile services for the friars and paid work in the monastery, and numerous supporters living
in the vast areas of the monastic district that belonged to them. The Dominicans directed an attractive pastoral offer to them and obtained from them by means of fundraising or trade the resources necessary for the functioning of their community.
References
Źródła rękopiśmienne
Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego, Oddział Rękopisów: rkps IV F 174: Obituarium (Calendarium) Conventus Bregensis; rkps IV F 224: Percepta ex expensa cum quibusdam notatis Conventus Brigensis Ord[inis] Praed[icatorum] ab anno 1508 usque ad annum 1525.
Źródła drukowane
Acta Capitulorum Provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum, t. 1, ed. R.F. Madura, Romae 1972.
Urkunden der Stadt Brieg, hrsg. C. Grünhagen, Breslau 1870 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 9).
Zbiór formuł zakonu dominikańskiego prowincji polskiej z lat 1338–1411, wyd. J. Fijałek, „Archiwum Komisji Historycznej” 1919–1938, 12, s. 219–428.
Opracowania
Barycz H., Polacy w dawnym gimnazjum w Brzegu (w. XVI–XVIII), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1974, 29, 2, s. 177–191.
Dziewulski W., Brzeg od lokacji na prawie zachodnim do wygaśnięcia dynastii Piastów (1247–1675), w: Brzeg. Dzieje, gospodarka, kultura, red. W. Dziewulski, Opole 1975, s. 32–142.
Eisert K., Das Dominikanerkloster in Brieg (1336–1543), „Archiv für Schlesische Kirchengeschichte“ 1960, 18, s. 70–94.
Gałuszka T. OP, Fragment akt kapituły prowincjalnej dominikanów polskich z lat dziewięćdziesiątych XIV wieku. Studium historyczne i edycja tekstu, „Roczniki Historyczne” 2013, 79, s. 119–145.
Gałuszka T. OP, Fragment czternastowiecznych akt kapituł prowincjonalnych dominikanów polskich w zbiorach Bayerische Staatsbibliothek w Monachium. Kapituła prowincjalna w Opatowcu w 1384 r., „Studia Źródłoznawcze” 2013, 51, s. 107–122.
Gałuszka T. OP, Szkolnictwo konwentualne i partykularne w strukturach polskiej prowincji dominikanów XIV stulecia. Nowe ujęcie w świetle nowych źródeł, „Roczniki Historyczne” 2012, 78, s. 191–211.
Gałuszka T. OP, Kaczmarek K., Fratres apud Sanctam Crucem. Z badań nad dziejami dominikanów w Brzegu, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2018.
Gawlik S., Ludność żydowska w Brzegu od XIV w. do 1942 r. Początki Żydów na Śląsku i w Brzegu, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce” 1986, 1–2 (137–138), s. 19–33.
Historia Śląska, t. 1: Do roku 1763, cz. 2: Od połowy XIV do trzeciej ćwierci XVI w., red. K. Maleczyński, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.
Irrgang W., Ältere Geschichte der Stadt Brieg in ihrem schlesischen Umfeld, Goslar 1988.
Jasiński K., Dominikańskie pochówki Piastów, w: Dominikanie w Środkowej Europie w XIII–XIV wieku, red. J. Kłoczowski, J.A. Spież, Wydawnictwo W Drodze, Poznań 2002 (Studia nad Historią Dominikanów w Polsce, t. 3), s. 219–237.
Kaczmarek K., Der Dominikanerklosterkreis Brzeg (Brieg) im 16. Jahrhundert. Versuch einer Rekonstruktion, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2021, 115, s. 149–174.
Kaczmarek K., Działalność handlowa dominikanów z Brzegu w I poł. XVI w., w: Totius mundi philohistor. Studia Georgio Strzelczyk octuagenario oblata, red. M. Delimata-Proch, A. Krawiec, J. Kujawiński, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2021, s. 373–385.
Kaczmarek K., Konwent dominikanów w Brzegu w XIV–XVI wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2018, 109, s. 243–267.
Kaczmarek K., Konwent dominikanów wrocławskich w późnym średniowieczu, Wydawnictwo Historyczne, Poznań–Wrocław 2008.
Kaczmarek K., Okręg klasztoru dominikanów w Świdnicy w XVI w., „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2023, 121, s. 181–207.
Kaczmarek K., Praktyki kwestarskie dominikanów z Brzegu, „Roczniki Historyczne” 2021, 87, s. 107–145.
Kaczmarek K., Prymicje dominikanów z Brzegu (w druku).
Kaczmarek K., Szkoły i studia polskich dominikanów w okresie średniowiecza, Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2005.
Kaczmarek K., „Wątki polskie” w życiu codziennym dominikanów z klasztoru w Brzegu, w: Dominikanie o Polsce i Polakach, red. T. Gałuszka, Wydawnictwo W Drodze, Poznań 2020 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, t. 21), s. 203–214.
Karlak W., Bibliotheca Piastorum Bregensis – szkolny księgozbiór dziedzictwem kulturowym Piastów śląskich, w: Piastowskie kolekcje ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Digitalizacja i udostępnienie, red. I. Bińkowska, D. Codogni-Łańcucka, Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, Wrocław 2015, s. 48–70.
Kielar P., Klasztory dominikańskie na Śląsku w czasie reformacji, w: Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222–1972, t. 1, red. J. Kłoczowski, Warszawa 1975, s. 553–586.
Klemeński M.A., Augustianie – eremici w Grodkowie (ok. 1294–ok. 1524), „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego” 2016, 36, 1, s. 217–226.
Kłoczowski J., Dominikanie polscy na Śląsku w XIII–XIV wieku, Lublin 1956.
Kłoczowski J., Jak badać historię dominikanów w Polsce przedrozbiorowej? Trochę uwag i obserwacji co do znaczenia i programu przyszłych badań oraz ich miejsca w historiografii polskiej, w: Dzieje dominikanów w Polsce XIII–XVIII wiek. Historiografia i warsztat badawczy historyka, red. H. Gapski, J. Kłoczowski, J.A. Spież, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2006 (Studia nad Historią Dominikanów w Polsce, t. 4), s. 11–25.
Mandziuk J., Męskie wspólnoty zakonne w (archi)diecezji wrocławskiej, Fundacja „Honor, Ojczyzna” im. Majora Władysława Raginisa, Wrocław 2020.
Peszko A., Wieże wiary. Rzecz o stosunkach wyznaniowych w Brzegu od II połowy XVIII do końca XIX wieku, Wydawnictwo Świętego Krzyża, Brzeg 2008.
Pobóg-Lenartowicz A., Stan i perspektywy badań nad dominikanami w Polsce (ze szczególnym uwzględnieniem Śląska), w: Dzieje dominikanów w Polsce XIII–XVIII wiek. Historiografia i warsztat badawczy historyka, red. H. Gapski, J. Kłoczowski, J.A. Spież, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2006 (Studia nad Historią Dominikanów w Polsce, t. 4), s. 69–75.
Poczet sołtysów, wójtów, burmistrzów i prezydentów miasta Krakowa (1228–2010), t. 1, Urząd Miasta Krakowa, Kraków 2010.
Schoenborn H., Geschichte der Stadt und des Fürstentums Brieg. Ein Ausschnitt aus der Geschichte Schlesiens, Brieg 1907.
Stelmach R., Dokumenty do dziejów klasztorów franciszkańskich na Śląsku zachowane w zbiorach Archiwum Państwowego we Wrocławiu, w: Inter œconomiam cœlestem et terrenam. Mendykanci a zagadnienia ekonomiczne, red. W. Długokęcki, T. Gałuszka OP, R. Kubicki, A. Zajchowska, Wydawnictwo Esprit, Kraków 2011 (Studia i Źródła Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie, t. 9), s. 149–181.
Zawadzka K., Biblioteki klasztorne dominikanów na Śląsku (1239–1810), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.
Zdanek M., Fragment akt kapituły prowincjalnej dominikanów polskich z 1338 roku, „Roczniki Historyczne” 2010, 76, s. 263–276.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
