Park – leksem i pojęcie
Słowa kluczowe:
etymology, semantic shifts, international words, borrowings and linguistic calquesAbstrakt
The lexeme park should be characterized as an international word. While examining its form and semantics, it is necessary to make references to other languages, primarily to Indo-European ones. A Latin source is pointed out by Jaqueline Picoche – the word parc is derived from Lat. parrĭcus, registered in the 8th century, which was a derivative of the pre-Latin *parra ‘pole, rod’. In this case it is worth asking the following question: what is the source of the root of the word park in the Indo-European Latin language? The form of the word makes us suspect that it is a borrowing from a Semitic language, most likely Arabic. In the Arabic language قرف FRQ carries the meaning ‘to separate, to set apart’, and further nominal formations which are derived from it include farq – ‘separation, division’ and firq ‘part, division; group, herd, set’. The development of the present meaning of the word park represents a broader array of issues associated with the semantic shift. The observation of the lexical material, not only of Polish material, demonstrates the following direction: ‘enclosure → ‘an enclosed (closed) area’ → ‘an area which is not necessarily enclosed’. Such a regularity is observed also in the Old French jardin, in the English garden, in the Slavic words gród (Ch. hrad, Russ. город, OCS гродъ etc.); ogród (ob-gród), kraj (‘end, limit’ → ‘an area within some boundaries’). Today the meaning park ‘garden’, which is a link in the semantic chain, occupies the first place; other meanings are secondary, and the original ‘enclosure’ has become obsolete.
Bibliografia
Bańkowski Andrzej, 2000: Etymologiczny słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Boguszewska Kamila Lucyna, 2015: Ogrody islamu na przykładzie założeń ogrodowych Andaluzji. „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych” 2005, [nr] 2. http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TArch11_2/5_Boguszewska2.pdf [dostęp: 11.04.2018].
Karłowicz Jan, Kryński Adam, Niedźwiedzki Władysław, red., 1900–1927: Słownik języka polskiego 1900–1927. T. 1–8. Warszawa: [nakładem prenumeratorów] (skrót: SW).
Kleszczowa Krystyna, 2006: Istoričeskoje jazykoznanije v svietje sovrjemiennoj istoriografii. „Issledovanija po Slavianskim Jazykam”, vol. 11.
Kleszczowa Krystyna, 2009: Echa wierzeń przedchrześcijańskich w słownictwie staropolskim. W: Średniowieczna wizja świata. Jedność czy różnorodność (idee i teksty). Red. Teresa Wolińska, Mirosław J. Leszka. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kleszczowa Krystyna, 2012: Wyrażenia przyimkowe w polskiej derywacji. V: Tvorba reči i ňeni resursi u slovenskim ezicima. Urednici Božo Ćorić, Rajna Dragićević. Beograd.
Linde Samuel Bogumił, 1854–1860: Słownik języka polskiego. Wyd. 2. Oprac. August Bielowski. T. 1–6. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich (wyd. 1. – Warszawa 1807–1814) (skrót: SL).
Mańczak Witold, 2017: Polski słownik etymologiczny. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. Wydział I Filologiczny.
Mayenowa Maria Renata, red., 1966–2012: Słownik polszczyzny XVI wieku. T. 1–36. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich (skrót: SXVI).
The Oxford English Dictionary. www.oed.com (skrót: OED).
Picoche Jacqueline, 1994: Dictionnaire étymologique du français. Paris: le Robert.
Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce [Lexicon Mediae et Infimae Latinitatis Polonorum]. http://scriptores.pl/elexicon
Termińska Kamilla, 2009: The Values of Islam and Europe in the Essays of Polish Student of English and Arabic. In: On Language Structure Acquisition and Teaching. Studies in Honour of Janusz Arabski on the Occasion of his 70th Brithday. Ed. Maria Wysocka, ass. to the ed. Bożena Leszkiewicz. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Urbańczyk Stanisław, red., 1953–2002: Słownik staropolski. T. 1–11. Wrocław–Warszawa–Kraków: PAN (skrót: SStp).
Weyssenhoff-Brożkowa Krystyna, 1991: Wpływ polszczyzny na łacinę średniowieczną w Polsce. Kraków: PAN. Instytut Języka Polskiego.
Zdanowicz Aleksander, wyd., 1861: Słownik języka polskiego. T. 1–2. Wilno: M. Orgelbrand (skrót: SWil).
Żmigrodzki Piotr, red.: Wielki słownik języka polskiego. http://www.wsjp.pl/ (skrót: WSJP).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
