Is this only a social realist agitprop novel? An attempt to re-read “Mother” by Maxim Gorky

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31261/SSP.2020.16.10

Keywords:

1905 revolution, Maxim Gorky, God-Building, utopias in literature

Abstract

My paper is a proposal for a non-standard reading of Mother by Maxim Gorky, often perceived as a piece of propaganda with low artistic value, a novel overfilling with ideology, subjugated to the doctrine of social realism. I would like to step beyond these stereotypes and show some contexts that have hardly been identified in the Polish reception of Russian literature from the early 20th century. I distinguish three main issues in the content of the novel: the image of the mother (novel about a mother), socialism as the “new religion” and the utopia of the “new man”. I see the current of Marxism called God-Building as a very important ideological context. I refer to research by Polish and Russian literary scholars and to my own findings.

References

Arendt Hannah, 2003: O rewolucji. Przeł. M. Godyń. Warszawa: Dom Wydawniczy Totus.

Baranowska Paulina, 2015: Typologia postaci we wczesnej twórczości Maksyma Gorkiego. Https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/1465/Praca%20doktorska%20-%20Typologia%20postaci%20we%20wczesnej%20tw%C3%B3rczo%C5%9Bci%20Maksyma%20Gorkiego.pdf?sequence=1 [1.11.2018].

Borras Franz M., 1967: Maxim Gorky the Writer: an Interpretation Oxford: Clarendon Press.

Browning Wilfred R. F., 2005: Słownik Biblii. Przeł. J. Slawik. Warszawa: Świat Książki.

Bystrowa Olga W. (Быстрова О.В.), 2009: М. Горъкий и проблемы религии. W: Концепция мира и человека в творчестве М. Горкого. Red. L.A. Spiridonowa et al. Moskwa: IMLI RAN (Institut Mirovoj Literatury im. A. M. Gor’kogo Rossijskoj Akademii Nauk), s. 280–316.

Chwalba Andrzej, 2007: Sacrum i rewolucja: socjaliści polscy wobec praktyk i symboli religijnych (1870–1918). Kraków: Universitas.

Drawicz Andrzej (red.), 2002: Historia literatury rosyjskiej XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gorczyca Wojciech, 2016: Literatura rosyjska: aspekty kulturowe: podręcznik. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.

Kijas Zdzisław, 1995: Zasada „sobornosti” w teologii i życiu Wschodu prawosławnego. „Studia Theologica Varsaviensia”, nr 33/2, s. 31–45.

Lenarczyk Jerzy (red., wstęp), 1966: Maksym Gorki: materiały. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych.

Łunaczarski Anatolij, 1966: Maksym Gorki. W: Maksym Gorki: materiały. Zebrał i wstępem opatrzył J. Lenarczyk. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych. Przedruk z: А.В. Луначарский: Статьи о Горком. Москва 1938, s. 187–206.

Mucha Bogusław, 2002: Historia literatury rosyjskiej od początków do czasów najnowszych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Spiridonowa Lidia Aleksiejewna (Спиридонова Л.А.), 2009: Концепция личности в системе философско-естетических взглядов М. Горкого. W: Концепция мира и человека в творчестве М. Горкого. Red. L.A. Spiridonowej et al. Москва: IMLI RAN (Institut Mirovoj Literatury im. A. M. Gor’kogo Rossijskoj Akademii Nauk), s. 9–40.

Tagier Jewgienij, 1966: O stylu Gorkiego. W: Maksym Gorki: materiały. Zebrał i wstępem opatrzył J. Lenarczyk. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych. Przedruk z: Евгений Тагер: Стиль Горького. Ученьие записки Московского государстве ого педагогического института им. В.И. Потёмкина, 1952. Т. 20, вьипуск 2, s. 105–139.

Walicki Andrzej, 2005: Zarys myśli rosyjskiej od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Worowski Wacław, 1966: Maksym Gorki. W: Maksym Gorki: materiały. Zebrał i wstępem opatrzył J. Lenarczyk. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych. Przedruk z: В.В. Воровский: Литературно-критические статьи. Москва 1956, s. 257–273.

Yedlin Tovah, 1999: Maksim Gorky: A Political Biography. London: Praeger.

Zwiercan Michał, 2012: Idea nowego człowieka w kulturze rosyjskiej. Https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/289/Marcin%20Zwiercan%20-%20praca%20doktorska.pdf?sequence=1 [9.11.2018].

Program teatralny adaptacji Matki M. Gorkiego w reż. S. Wieszczyckiego, Państwowy Teatr im. J. Osterwy w Lublinie, 1972. http://www.eteatr.pl/pl/programy/2013_11/52612/matka_teatr_osterwy_lublin_1972.pdf [11.10.2018].

Published

2020-10-23

How to Cite

Dobrowolska, J. (2020). Is this only a social realist agitprop novel? An attempt to re-read “Mother” by Maxim Gorky. Śląskie Studia Polonistyczne [Silesian Journal of Polish Studies], 16(2), 1–14. https://doi.org/10.31261/SSP.2020.16.10