“Build. Demolish! With a creative wave…”. On blood, fire and smoke in the poems of Lech Piwowar
DOI:
https://doi.org/10.31261/SSP.2020.16.09Keywords:
Lech Piwowar, avant-garde, blood, fire, smokeAbstract
Lech Piwowar was connected, inter alia, with the Cracow Writers’ Association (1929–1930), with the literary and artistic societies “Litart” (1931–1935) and “Volta” (1935–1937), since 1933 he closely cooperated with the Visual Artists’ Theatre “Cricot” and published in the magazines “Naprzód”, “Gazeta Artystów” and “Tygodnik Artystów”. According to Heronim Michalski, Piwowar was a “keen student” of Tadeusz Peiper, according to Julian Przyboś – he was a “faithful and fanatical” student. The author of this article devoted to Piwowar focuses on his poems employing explosive imagery, motifs of fire and blood, primarily within the current of social, “committed poetics” (e.g. Spring, Build!, or A Beauty’s Funeral recalling the revolutionary Cracow of 23 March 1936), poems with a rhetorical exclamation – a call. They lead to questions about the avant-garde imagination annexing (making more substantive) the proletarian gesture of dissent, an expression of revolt.
References
I
Broniewski Władysław, 1997: Poezje zebrane. Wyd. krytyczne. Oprac. Feliksa Lichodziejewska. T. 2: 1926–1945. Płock–Toruń: Towarzystwo Naukowe Płockie, „ALGO”.
Jasieński Bruno: Słowo o Jakubie Szeli. W: Idem: Poezje zebrane. Wstęp, oprac. i komentarze Beata Lentas, współpraca Małgorzata Ogonowska. Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
Piwowar Lech, 1978: Wiersze i wybór publicystyki. Oprac. i wstępem opatrzyła Regina Lubas. [Seria: Zagłębie Dąbrowskie w dokumentach literackich. T. 3. Red. Wilhelm Szewczyk]. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo.
Piwowar Lech, 1987: Sztuka na gorąco. Szkice literackie. Zebrał, oprac. i wstępem poprzedził Tadeusz Kłak. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
II
Balcerzan Edward, 1972: Bruno Jasieński: „Słowo o Jakubie Szeli”. (Prolog). W: Czytamy wiersze. Wybór, oprac. i wstęp Janusz Maciejewski. Wyd. 2 uzup. i popr. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Brzękowski Jan, 1966: Poezja integralna [1933]. W: Idem: Wyobraźnia wyzwolona. Szkice i wspomnienia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bujnicki Tadeusz, 1978: O poezji rewolucyjnej. Szkice i sylwetki. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
Jarosińska Izabela, 1971: Topos rewolucji w literaturze polskiej. W: Literatura polska wobec rewolucji. Red. Maria Janion. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Jarosiński Zbigniew, 1971: Awangarda i rewolucja. W: Literatura polska wobec rewolucji. Red. Maria Janion. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Jaworski Stanisław, 1989: U podstaw awangardy. Tadeusz Peiper pisarz i teoretyk. Wyd. 2 przejrzane. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Jaworski Stanisław, 2010: Co dzisiaj znaczą teksty awangardowe (Tadeusz Peiper). W: Andrzej Stanisław Kowalczyk, Tomasz Wójcik, Andrzej Zieniewicz, red., 2010: Dwudziestolecie 1918–1939. Odkrycia, fascynacje, zaprzeczenia. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
Kluszczyński Ryszard Waldemar, 1997: Sztuka i realne istnienie. W: Idem: Awangarda. Rozważania teoretyczne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kłak Tadeusz, 1975: Wstęp. W: Archiwum Literackie. T. XX: Materiały do dziejów awangardy. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Kłak Tadeusz, 1984: „Wszędzie woła głos poezji”. W: Idem: Ptak z węgla. Studia i szkice literackie. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
Kłak Tadeusz, 1990: Peiper i jego odbiorcy. „Pamiętnik Literacki”, nr 4.
Kryszak Janusz, 1984: Poezja ziemi. Międzywojenna twórczość poetycka Mariana Czuchnowskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Kryszak Janusz, 1985: Dylematy postawy obywatelskiej. W: Idem: Katastrofizm ocalający. Z problematyki poezji tzw. „Drugiej Awangardy”. Bydgoszcz: Pomorze.
Kurek Jalu, 1976: Zmierzch natchnienia. W: Idem: Zmierzch natchnienia? Szkice o poezji. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kwiatkowski Jerzy, 1972: Świat poetycki Juliana Przybosia. Kraków: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lee Stephen Richard, 1982: Trudne przymierze. Polska awangarda poetycka w kręgu idei lewicy (1918–1939). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lubas Regina, 1978: Wstęp. W: Lech Piwowar: Wiersze i wybór publicystyki. Oprac. i wstępem poprzedziła Regina Lubas. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo.
Marzęcka Barbara, 1999: Piwowar Lech. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Red. Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan. T. 6: N–P. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Micur Danuta, red., 2009: Piwowarowie. Materiały z konferencji poświęconej Rodzinie Piwowarów, zorganizowanej z okazji 70. rocznicy śmierci Adama i 100. rocznicy urodzin Lecha. Dąbrowa Górnicza: Muzeum Miejskie „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej.
Peiper Tadeusz, 1972: Pisma: Tędy. Nowe usta. Przedmowa, komentarz, nota biograficzna Stanisław Jaworski. Oprac. tekstu i red. Teresa Podoska. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Pleșu Andrei, 2010: Upadek aniołów i zło ludzkie. W: Idem: O aniołach. Przeł. Tomasz Klimkowski. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
Rybicka Elżbieta, 2003: Miejskie alegorie i fantasmagorie. Poetyka paraboliczna. W: Eadem: Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Skorupa Ewa, 2005: Transformacje i podobieństwa symboliki rewolucyjnej na przykładzie twórczości poetów młodopolskich. W: Rewolucja lat 1905–1907. Literatura – Publicystyka – Ikonografia. Red. Krzysztof Stępnik, Monika Gabryś. [Seria: Obrazy Kultury Polskiej]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Stępień Marian, 1974: Ze stanowiska lewicy. Studium jednego z nurtów polskiej krytyki literackiej lat 1919–1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Stępień Marian, oprac., 1982: Antologia polskiej poezji rewolucyjnej 1918–1939. [Seria: BN I, 243] Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo.
Stola Krzysztof, 2010: [hasło Ogień, część W religiach] 1. Znaczenie. W: Encyklopedia Katolicka. T. 14: NOUET – PASTORALIS OFFICII. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
Teige Karel, 2014: Dziesięć lat surrealizmu. W: Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej. Red. Jakub Kornhauser, Kinga Siewior [Seria awangarda/rewizje]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Torbus Wacław, 1969: Droga twórcza Lecha Piwowara. W: Prace Historycznoliterackie I. Z historii i teorii literatury. Red. Stanisław Zabierowski, Barbara Łopatkówna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
