The Curatorship of an Archive? The Case of the Themersons

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31261/SSP.2022.19.04

Keywords:

Franciszka Themerson, Stefan Themerson, archive, curatorship, Jasia Reichardt, avantgarde

Abstract

The article concerns the Themerson Archive in Warsaw, which for nearly three decades was prepared for publication by art critic Jasia Reichardt. She not only sorted out these collections, but also acted as an intermediary between the artists, the Archive, and the audience. In this case, the curatorship of the archive is an effort to bring the individual parts of the collection closer to the audience by creating a narrative about the history of individual artifacts. The curator has bestowed on the materials a broad biographical context. In her article, Honorata Sroka comes up with the idea of the curatorship of archival collections. She develops a specific approach to curatorship by describing Reichardt’s exhibition methods, i.e., the latter’s strategies of presentation and presence in the Themerson Archive. Sroka moves away from the classic approaches to the theory of archives by regarding the curator’s activities not only as attempts to limit the public’s access to knowledge about the artists and the desire to guard their collections, but rather as organizational efforts aimed at formulating a coherent method for the presentation of materials. Moreover, Sroka emphasizes the fact that Reichardt’s experience as a long-time curator of art exhibitions, the author of numerous articles, and the director of the Whitechapel Art Gallery in London has allowed her to make a highly original contribution to the field of archival studies.

References

Derrida Jacques, 2016: Gorączka archiwum. Impresja freudowska. Przeł. Jakub Momro. Instytut Badań Literackich PAN – Wydawnictwo, Warszawa.

Domańska Ewa, 1999: Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Foucault Michel, 1977: Archeologia wiedzy. Przeł. Andrzej Siemek. Słowem wstępnym opatrzył Jerzy Topolski. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Gańczarczyk Iga, 2018: Entropia w archiwum. [Wykład]. YouTube, Cricoteka, 30.01.2018. https://www.youtube.com/watch?v=GQEJDnyKwq8&ab_channel=Cricoteka [dostęp: 7.07.1921].

Graham Beryl, Cook Sarah, 2010: Rethinking Curating. Art after New Media. Foreword by Steve Dietz. MIT Press, Cambridge, Massachusetts.

Jakimiak Agnieszka, 2016: Między teatrem a muzeum. Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Praca magisterska, udostępniona dzięki uprzejmości autorki.

Kopcińska Klara, 2021: Archiwum Stefana i Franciszki Themersonów doczekało się katalogu. Polska Agencja Prasowa, 5.03.2021, aktualizacja: 5.03.2021, 12:30. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C827460%2Carchiwum-stefana-i-franciszki-themersonow-doczekalo-sie-katalogu.html [dostęp: 7.07.2021].

Korespondencja Franciszki i Stefana Themersonów z Ludwikiem Walewskim. Archiwum Themersonów, Biblioteka Narodowa w Warszawie. [Materiały archiwalne przedakcesyjne].

Kraskowska Ewa, 2018: „Tyłem, ale naprzód”. Studia i szkice o Themersonach. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Kraskowska Ewa, 2020: Selfie z Themersonem. „Czas Kultury”, nr 3, s. 161–167. Pobrano z: https://czaskultury.pl/wp-content/uploads/2021/03/EKraskowska_SelfieZThemersonem_CzasKultury_3_2020.pdf [10.02.2021].

Lejeune Philippe, 2001: Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii. Red. Regina Lubas-Bartoszyńska. Przekł. Wincenty Grajewski et al. Universitas, Kraków.

List Jasi Reichardt do Hanny Segal z 9.08.1998 roku. Archiwum Themersonów, Biblioteka Narodowa w Warszawie. [Materiały archiwalne przedakcesyjne].

Marzec Lucyna, 2019: Archiwum w biografii. Biograf/ka w archiwum. „Poznańskie Studia Polonistyczne”, nr 35, s. 371–391. https://doi.org/10.14746/pspsl.2019.35.17.

Obrist Hans Ulrich, 2016: Krótka historia kuratorstwa. Tłum. Martyna Nowicka. Korporacja Ha!art, Kraków.

Polit Paweł, 2020: Franciszki Themerson gry z narracją. „Czas Kultury”, nr 3, s. 154–160. Pobrano z: https://czaskultury.pl/wp-content/uploads/2021/03/PPolit_FranciszkiThemersonGryZNarracja_CzasKultury_3_2020.pdf [10.02.2022].

Przyboś Julian, 2018: Domowe archiwum Przybosia. http://przybos.edu.pl/pl/archiwum_domowe [dostęp: 7.07.2021].

Reichardt Jasia, 2018: Piętnaście podróży z Warszawy do Londynu. Przeł. Joanna Błachnio. Muzeum Sztuki–Żydowski Instytut Historyczny, Łódź–Warszawa.

Reichardt Jasia, Wadley Nick, 2020: The Themerson Archive Catalogue, 3-vol. set. Vol. 1–3. MIT Press–Themerson Estate London, Cambridge, Massachusetts.

Sady Małgorzata, 2020: W londyńskim Archiwum Themersonów i dalej. „Konteksty”, nr 1–2, s. 79–84.

Sendyka Roma, 2015: Obsesja list (Barthes, Shōnagon, Sontag). W: Eadem: Od kultury „ja” do kultury „siebie”. O zwrotnych formach w projektach tożsamościowych. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków, s. 347–380.

Słodkowski Jędrzej, 2015: Niezwykli Themersonowie. Gigantyczne archiwum po artystach jest już w Polsce. Gazeta Wyborcza, 29.01.2015, 01:01. https://wyborcza.pl/7,75410,17327140,niezwykli-themersonowiegigantyczne-archiwum-po-artystach-jest.html [dostęp: 7.07.2021].

Szymańska Agnieszka, 2013: Główne podmioty świata sztuki. Refleksje na temat roli kuratora. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 167–181. Pobrano z: https://journals.pan.pl/dlibra/publication/100821/edition/86839/content [10.02.2022].

Themerson Franciszka, Themerson Stefan, 1940–1942: Korespondencja wzajemna Franciszki i Stefana Themersonów z lat 1940–1942. [T. 2]. Archiwum Themersonów, Biblioteka Narodowa w Warszawie. Rps akc. 22852. https://polona.pl/item/korespondencjawzajemna-franciszki-i-stefana-themersonow-z-lat-1940-1942-t-2,OTA2NTM1ODE/0/#info:metadata [dostęp: 7.07.2021]. [Materiały archiwalne przedakcesyjne].

Themerson Franciszka, Themerson Stefan, 1947–1974a: Korespondencja wzajemna Franciszki i Stefana Themersonów z lat 1947–1974. [T. 1]. Archiwum Themersonów, Biblioteka Narodowa w Warszawie. Rps akc. 20240. https://polona.pl/item/korespondencjawzajemna-franciszki-i-stefana-themersonow-z-lat-1947-1974-t-1,MzU0MTUxNTE/0/#info:metadata [dostęp: 7.07.2021]. [Materiały archiwalne przedakcesyjne].

Themerson Franciszka, Themerson Stefan, 1947–1974b: Korespondencja wzajemna Franciszki i Stefana Themersonów z lat 1947–1974. [T. 2]. Archiwum Themersonów, Biblioteka Narodowa w Warszawie. Rps akc. 20241. https://polona.pl/item/korespondencjawzajemna-franciszki-i-stefana-themersonow-z-lat-1947-1974-t-2,MzU0MTUxNTU/232/#item [dostęp: 7.07.2021].

Themerson Franciszka, Themerson Stefan, 2019: Niewysłane listy. Przeł. i oprac. Joanna Błachnio. Fundacja Terytoria Książki–Żydowski Instytut Historyczny, Gdańsk–Warszawa.

Themerson Stefan, Grosz Irena, 1966: List Stefana Themersona do Ireny Grosz z 1966 roku. Muzeum Sztuki w Łodzi, Archiwum Biblioteki. Sygn. DS/1013.

Wadley Nick, 2019: Franciszka Themerson. Themerson Estate–Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku–Muzeum Sztuki, Londyn–Gdańsk–Łódź.

Published

2022-04-22

How to Cite

Sroka, H. (2022). The Curatorship of an Archive? The Case of the Themersons. Śląskie Studia Polonistyczne [Silesian Journal of Polish Studies], 19(1), 1–18. https://doi.org/10.31261/SSP.2022.19.04