Preachers’ “duel” of Józef Wereszczyński with Jakub Wujek (based on marginalia)
Keywords:
Baroque homiletics, intertextuality, Jakub Wujek, Józef WereszczyńskiAbstract
The article presents the way in which Józef Wereszczyński (born after 1531, died 1598), a Benedictine abbot from Sieciechów, used, in his work Gościniec pewny niepomiernym moczygębom a omierzłym wydmifuklom świata tego do prawdziwego obaczenia a zbytków) swych pohamowania z Pisma świętego i z rozmaitych autorów zebrany i wydany (1585), one of the sermons of a Jesuit Jakub Wujek (1541–1597), which the latter included in Postylla katoliczna “the greater” (1573–1575; 1584). The focus was on the marginalia – those summarizing the matter and footnotes. It was pointed out that Wereszczyński, besides adopting fragments of a sermon Na tenże dzień Jana świętegokazanie drugie przeciw opilstwu a obżartswu świata dzisiejszego, subjected the marginalia to amplification, substitution and abbreviation practices. Although himself not free from negligence, he also corrected the biblical addresses wrongly identified in Wujek’s Postylla.
References
Augustyn św.: [Ex sermone 232 de tempore]. Przeł. H. Powodowski. W: H. Powodowski: Korab zewnętrznego potopu. Kraków: [M. Szar-
fenberg], 1578.
Biblia łacińsko-polska czyli Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. T. 3. Przeł. J. Wujek. Wyd. S. Kozłowski. Wilno 1863.
Biblia w przekładzie księdza Jakuba Wujka z 1599 r. Transkrypcja typu „B” oryginalnego tekstu z XVI w. i wstępy ks. J. Frankowski. Warszawa 1999.
Bieńkowski T.: Rola pisarza i literatury w świetle wypowiedzi z XVI i XVII wieku. W: Problemy literatury staropolskiej. Seria 1. Red. J. Pelc. Wrocław 1972.
Chemperek D.: „Encyklopedyczne” poematy Daniela Naborowskiego. „Barok” 2009, XVI/2 (32).
Chmielowski P.: [rec.] „Mikołaj Rej z Nagłowic i ks. Józef Wereszczyński. Ustęp z większej całości” przez Stanisława Ptaszyckiego. Wilno 1880.
„Ateneum” 1880, T. 1.
Dawna facecja polska. (XVI–XVIII w.). Wstęp J. Krzyżanowski. Oprac. J. Krzyżanowski, K. Żukowska‐Billip. Warszawa 1960.
Dąbkowska J.: Problem erudycji w „Rozmowach Artaksesa i Ewandra” Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. „Pamiętnik Literacki” 2000, z. 3.
Harttung Ph.: Philippicae sive invectivae LX in notorios peccatores. Augustae et Dilingae: [J.C. Bencard], 1695.
Hernas C.: Barok. Warszawa 2008.
Jagić V.: [rec.] a) „Mikołaj Rej z Nagłowic i ks. Józef Wereszczyński”, Wilno 1880, 80, 33. b) Mikołaj Rej z Nagłowic. „Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego”, według wydania z r. 1560 wydał Stanisław Ptaszycki, Zeszyt 1-szy. S. Petersburg-Warszawa 1881, 80, 38. „Archiv für Slavische Philologie” 1881, T. 5.
Jan Chryzostom św.: Homilie na Ewangelię według św. Mateusza. [Część druga: homilie 41–90]. Przeł. A. Baron, J. Krystaniacki. Rewizja przekł. A. Baron. Uwspółcześnienie tekstu A. Baron, E. Buszewicz. Oprac. tekstu, przypisy A. Baron. Kraków 2001.
Korolko M.: O prozie „Kazań sejmowych” Piotra Skargi. Warszawa 1971.
Krzyżanowski J.: W wieku Reja i Stańczyka. Szkice z dziejów Odrodzenia w Polsce. Warszawa 1958.
Kuźmina D.: Jakub Wujek (1541–1597). Pisarz, tłumacz i misjonarz. Warszawa 2004.
Orygenes: Homilie o Księgach Rodzaju, Wyjścia, Kapłańskiej. Przeł. S. Kalinkowski. Wstęp E. Stanula. Warszawa 1984.
Pawlak W.: De eruditione comparanda in humanioribus. Studia z dziejów erudycji humanistycznej w XVII wieku. Lublin 2012.
Ptaszycki S.: Mikołaj Rej z Nagłowic i ks. Józef Wereszczyński. Ustęp z większej całości. Wilno 1879.
Rej M.: Kuchnia. W: Idem: Wybór pism. Oprac. A. Kochan. Wrocław 2006.
Rej M.: Żywot człowieka poczciwego. Oprac. J. Krzyżanowski. Wrocław 1956.
Seneca L.A.: Listy moralne do Lucyliusza. Przeł. W. Kornatowski. Wstęp K. Leśniak. Warszawa 1961.
Sitkowa A.: O pisarstwie Józefa Wereszczyńskiego. Wybrane problemy. Katowice 2006.
Sitkowa A.: Ślady lektury Józefa Wereszczyńskiego w „Wizerunku”. W: Ślady lektury. Red. J. Lyszczyna. Katowice 2012.
Sitkowa A.: Wprowadzenie. W: J. Wereszczyński: Gościniec. Oprac. A. Sitkowa. Lublin 2014.
Słownik cytatów łacińskich. Wyrażenia, sentencje, przysłowia. Red. Z. Landowski, K. Woś. Kraków 2002, s. 435.
Starnawski J.: „Postylla” Wujka wobec „Postylli” Reja. W: Idem: Pisarze jezuiccy w Polsce (wiek XVI–XIX). Studia i materiały. Kraków 2007.
W: [rec.] Upominek wileński. „Wiek” 1880, nr 56.
Wereszczyński J.: Gościniec. Kraków: [A. Piotrkowczyk], 1585.
Wujek J.: Postylle katolicznej część trzecia. Kraków: [M. Siebeneycher], 1575.
Wujek J.: Postylle katolicznej o świętych część wtóra letnia. Kraków: [Drukarnia Siebeneycherowa], 1584.
Wujek J.: Postilla catholica. Kraków: [M. Siebeneycher], 1573.
Ziomek J.: Renesans. Warszawa 1980.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
