Prose streaked with the morality play On the modality of works by Magdalena Tulli
Keywords:
allegory, morality-play seriousness, theatre, irony, actorsAbstract
Although lacking elements of the poetics of drama, Magdalena Tulli’s prose draws extensively from the traditional Medieval morality play. The key figure here is allegory, which is often used in accordance with the convention of the morality play. This connection is referred to by the author of the following essay as the modality of the morality play, assuming the understanding of the category of modality after Włodzimierz Bolecki. In Tulli’s prose it manifests itself in that the plot is set beyond historic time and usually beyond specified space; the boundaries of the world are ultimately set by the distances between actors and props.
Tulli’s writing refers the reader to universal issues present nunc et semper. She readily uses the concept of en ronde scene as a sole place of action (for instance the municipal square in Skaza). Before the eyes of a viewer – reader, she develops a plot told by allegoric characters; she does not give up moralizing but avoids exaggerated didacticism. The morality mode in Tulli’s writing is realized through the philosophical thesis of constantly emphasized inevitability of wander from birth to death.
References
Arlt J.: Świat w świecie – przestrzeń lustrzana w „Trybach” Magdaleny Tulli. „Fraza” 2005, nr 1–2.
Armatowska J.: Konstrukcja i dekonstrukcja w prozie Magdaleny Tulli (na przykładzie „Snów i kamieni”). W: Nowe dwudziestolecie. Szkice o wartościach i poetykach prozy i poezji lat 1989–2009. Red. P. Śliwiński. Poznań 2011.
Badula Ł.: Pętla światozmyślania. „FA-art” 2006, nr 1–2.
Błoński J.: Dramat i przestrzeń. W: Problemy teorii dramatu i teatru. T. 1: Dramat. Red. J. Degler. Wrocław 2003.
Bolecki W.: Modalność. Literaturoznawstwo i kognitywizm. Rekonesans. „Teksty Drugie” 2001, nr 5.
Brahmer M.: Teatr i dramat średniowieczny na Zachodzie. Warszawa 1948.
Czapliński P., Śliwiński P.: Kontrapunkt. Rozmowy o książkach. Poznań 1999.
Gadamer H.-G.: Symbol i alegoria. Tłum. M. Łukasiewicz. W: Symbole i symbolika. Red. M. Głowiński. Warszawa 1990.
Genette G.: Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Tłum. A. Milecki. W: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. Red. H. Markiewicz. T. 4. Cz. 2. Kraków 1992.
Każdy (Everyman). Średniowieczny moralitet angielski. Tłum. S. Helsztyński. Warszawa 1933.
Kosińska A.: Nim się domknie melodia i dopełni los. „Dekada Literacka” 1999, nr 7–8.
Krajewska A.: Dramat i teatr absurdu w Polsce. Poznań 1996.
Krajewska A.: Milczenie w dramacie. W: Problemy teorii dramatu i teatru. T. 1: Dramat. Red. J. Degler. Wrocław 2003.
Larek M.: Pułapka komunikacyjna. Rozmowa z Magdaleną Tulli. „Czas Kultury” 2009, nr 2.
Lewański J.: Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce. Warszawa 1981.
Lewański J.: Wstęp. W: Dramaty staropolskie. Oprac. J. Lewański. T. 1. Warszawa 1959.
Morawiec A.: „Sny i kamienie” Magdaleny Tulli – płaszczyzny odczytań. W: Literatura polska 1990–2000. Red. T. Cieślak, K. Pietrych. T. 2. Kraków 2002.
Nycz R.: Literatura modalności. „Teksty” 1980, nr 2.
Ostaszewski R.: Koniec w środku. „Dekada Literacka” 2003, nr 5–6.
Sławińska I.: Główne problemy struktury dramatu. W: Problemy teorii dramatu i teatru. T. 1: Dramat. Red. J. Degler. Wrocław 2003.
Sławińska I.: Odczytanie dramatu. W: Problemy teorii dramatu i teatru. T. 1: Dramat. Red. J. Degler. Wrocław 2003.
Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze. Renesans. Barok. Red. T. Michałowska. Wrocław 2002.
Słownik rodzajów i gatunków literackich. Red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska. Kraków 2012.
Szkaradnik K.: Skazanie na pustkę? Między egzystencjalistyczną (bez) wolnością a hermeneutycznym wyzwoleniem w prozie Magdaleny Tulli. „Polisemia. Naukowe czasopismo internetowe” 2012, nr 2. http://www.polisemia.com.pl/numery-czasopisma/numer-2-2012-9/skazanie-na-pustk, [dostęp: 20.05.2014, godz. 17:22].
Szkaradnik K.: W obliczu pustki. Magdaleny Tulli poszukiwania transcendencji. „FA-art” 2013, nr 4.
Śmigielski M.: Chłód i gorączka. Rozmowa z Magdaleną Tulli. „Pan Slawista” 2009, nr 1.
Tulli M.: Skaza. Warszawa 2006.
Tulli M.: Sny i kamienie. Warszawa 1995.
Tulli M.: Tryby. Warszawa 2003.
Tulli M.: W czerwieni. Warszawa 1998.
Tulli M.: Włoskie szpilki. Warszawa 2011.
Węgrzyniak A.: W trybach Magdaleny Tulli. W: Przypadki krytyczne. Studia i szkice o krytyce, życiu oraz świadomości literackiej po roku 1918. Red. D. Nowacki, K. Uniłowski. Katowice 2007.
Wiegandt E.: Postmodernistyczne alegorie Magdaleny Tulli. W: Nowe dwudziestolecie. Szkice o wartościach i poetykach prozy i poezji lat 1989–2009. Red. P. Śliwiński. Poznań 2011.
Witkowski M.: Narrator wyszedł z domu o wpół do dziesiątej. „Akcent” 2003, nr 3.
Witkowski M.: Światy z rękawa. „Duży Format” z dnia 17 kwietnia 2004 r. – dodatek: „Książki w Dużym Formacie”.
Zaleski M.: Za plecami narratora. Rozmowa z Magdaleną Tulli. „Res Publica Nowa” 1999, nr 5–6.
Zaleski M.: Złowróżbna łatwość stwarzania świata. „Gazeta Wyborcza” z dnia 30 stycznia 2006 r.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
