Innovation and Experiment in the Poetry of Late Baroque Period
DOI:
https://doi.org/10.31261/SSP.2019.14.04Keywords:
late Baroque period, religious poetry, humanism vs. ChristianityAbstract
Religious poetry of the Saxon times has often in the past prompted quite radical, and at the same time emotional, valuations coming from scholars. Its distinctness from the literature of the preceding periods was also frequently underscored. The present article attempts to expand upon the issue of novelty and unique features of the works by late Baroque religious poets (Stanisław Brzeżański, Franciszek Gniewisz, Karol Mikołaj Juniewicz, Hieronin Falęcki, and Józef Baka). What is assumed to have been characteristic of the said literature is the endeavour at maximal persuasive efficacy and presence of deep internal tensions between christianitas and humanitas.
References
Baka Józef, 1986: Poezje. Oprac. i wyd. Antoni Czyż, Aleksander Nawarecki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Baranowicz Łazarz, 1671: Lutnia Apollinowa każdej sprawie gotowa. Kijów: z Typografijej Kijowo-Pieczarskiej. Biblioteka Uniwersytec- ka w Warszawie. Sygn. 28.20.3.939.
Brzeżański Stanisław, 1717: Owczarnia w dzikim polu […]. Lwów: w drukarni Kolegium Lwowskiego Societatis Jesu. Biblioteka Jagiellońska. Sygn. 38807 II.
Buchwald-Pelcowa Paulina, 1969: Satyra czasów saskich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN.
Chrzanowski Ignacy, 1971: Historia literatury niepodległej Polski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Czyż Antoni, 1981: Groteska w poezji księdza Baki. „Przegląd Humanistyczny”, nr 3.
Czyż Antoni, 1988: Ja i Bóg. Poezja metafizyczna późnego baroku. Wroc- ław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Czyż Antoni, 2003: Księdza Baki pareneza negatywna. Erazm z Rotterdamu jako źródło „Uwag”. W: Człowiek w literaturze polskiego baroku. Red. Andrzej Borkowski, Marcin Pliszka, Artur Ziontek. Siedlce: Instytut Filologii Polskiej Akademii Podlaskiej.
Dłuska Maria, 1956: Pięciozgłoskowiec. W: Sylabizm. Red. Zdzisława Kopczyńska, Maria Renata Mayenowa. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN.
Estreicher Stanisław, 1936: Nieznane wiersze księdza Baki. „Pamiętnik Literacki”.
Falęcka Barbara, 1983: Sztuka tworzenia. Podmiot autorski w poezji kunsztownej polskiego baroku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Os- solińskich.
Falęcki Hieronim, 1746: Wojsko serdecznych nowo rekrutowanych na większą chwałę Boską afektów […]. Poznań: w drukarni akademickiej kosztem Wojciecha Wolnskiego introligatora. Biblioteka Jagiellońska. Sygn. 391218 II.
Goliński Janusz K., 1996: Franciszka Gniewisza „Smutek codziennego życia ludzkiego” (1722). Problemy z autorem i poetyka tekstu. „Pamiętnik Literacki”, nr 3.
Hermogenes, 1614: De formis oratoriis. In: Ars oratoria absolutissima et libri omnes. Cum nova versione Latina e regione contextus Graeci et commentariis Gasparis Laurentii. Coloniae Allobrogum: apud Petrum Avbertum.Biblioteka Narodowa. Sygn. XVII.3.26295 (mikrofilm BN 76078).
Hernas Czesław, 1965: W kalinowym lesie. T. 1: U źródeł folklorystyki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Hernas Czesław, 1970: Poezja a malarstwo późnego baroku. Wokół warunków konfrontacji. W: Rokoko. Studia nad sztuką 1. połowy XVIII wieku. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki zorganizowanej wspólnie z Muzeum Śląskim we Wrocławiu, Wrocław, październik 1968. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Hernas Czesław, 1998: Barok. Wyd. 5 zm. i rozsz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hieronim św., 1952: Listy. Tłum. Jan Czuj. T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”.
Horatius Flaccus Quintus, 2000: De arte poetica. Sztuka poetycka. Tekst oryg. oraz tłum. Jan Sękowski. W: Dzieła wszystkie. T. 2: Gawędy. Listy. Sztuka poetycka. Tekst łac. do dr. przygotował, wyboru przekł. dokonał, przedm., życiorysem poety, wersyfikacją i komentarzem opatrzył Oktawiusz Jurewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Juniewicz Karol Mikołaj, 2009: Refleksyje duchowne. Wyd. Maciej Pieczyński. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnic- two.
Knapiusz Grzegorz, 1632: Thesauri polonolatinograeci […] thomus tertius continens adagia polonica selecta et sententias morales ac dicteria faceta, honesta, latine et graece reddita […]. Cracoviae: typis Francisci Caesarii. Biblioteka Narodowa. Sygn. XVII.3.1024.
Lubomirski Stanisław Herakliusz, 1995: Poezje zebrane. Wyd. Adam Karpiński. T. 1. Semper: Warszawa.
Łoski Piotr Franciszek Alojzy, 1727: Dźwięk na wdzięk Opatrzności Bo- skiej przez głosy. Warszawa: w drukarni J.K.M. Scholarum Piarum. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie. Sygn. 145458.
Michalski Maciej, 2011: Wokół definicji mediewalizmu. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, nr 3.
Nawarecki Aleksander, 1991: Czarny karnawał. „Uwagi śmierci niechybnej” księdza Baki – poetyka tekstu i paradoksy recepcji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN.
Nowicka-Jeżowa Alina, 1992a: Pieśni czasu śmierci. Studium z historii duchowości XVI–XVIII wieku. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Nowicka-Jeżowa Alina, 1992b: Sarmaci i śmierć. O staropolskiej poezji żałobnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Paulinus Nolanus, 1894: Opera. Pars II: Carmina. Rec. Wilhelm de Hartel. Vindobonae: F. Tempsky. Bibliopola Academiae Litterarum Caesareae Vindobonensis.
Pieczyński Maciej, 2013: Kirke, Proteusz i „Lutnia rozstrojona”. O poezji eksperymentalnej późnego baroku w świetle wypowiedzi teoretycznych. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo.
Pieczyński Maciej, 2017: Poezja religijna późnego baroku: problemy aksjologii i formy. W: Wiek XVIII – między tradycją a oświeceniową współczesnością. Red. Bernadetta Kuczera-Chachulska, Tomasz Chachulski. Współpraca Jerzy Snopek. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Prejs Marek, 1980: Tradycje gotyckie w poezji późnego Baroku. W: Wśród zagadnień polskiej literatury barokowej. Cz. 2: Motywy, inspiracje, recepcja. Red. Zbigniew Jerzy Nowak. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Prejs Marek, 1981: Poezja emocji. „Przegląd Humanistyczny”, nr 3.
Prejs Marek, 1989: Poezja późnego baroku. Główne kierunki przemian. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Słowacki Euzebiusz, 1826: Rozbiory pisarzów. W: Dzieła z pozostałych rękopismów ogłoszone. T. 3. Wilno: Józef Zawadzki.
Sokolski Jacek, 1992: Polski pierwowzór „Pieśni o prolesti mira” Symeona Połockiego. „Slavica Wratislaviensia”, T. 69.
Sokolski Jacek, 1998: Juniewicz a Bernard z Morval. „Prace Literackie”, T. 36.
Spingarn Joel Elias, 1963: A History of Literary Criticism in the Renais- sance. New York–Burlingame: Harcourt, Brace & World.
Stawecka Krystyna, 1986: Inspiracje biblijne łacińskiej poezji wczesnego chrześcijaństwa a tradycja literacka nowołacińskich poetów religijnych renesansu. W: Biblia a literatura. Red. Stefan Sawicki, Jan Gotfryd. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL.
Trembecki Jakub Teodor, 1911: Wirydarz poetycki. Wyd. Aleksander Brückner. T. 2. Lwów: Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
