The Male between Matriarchy and Sadism

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31261/SSP.2020.15.11

Keywords:

matriarchy, sadism, masochism, Jakub Żulczyk, Rafał Ziemkiewicz, Gilles Deleuze

Abstract

The Polish culture suggests to the men two stances: subjugation to the (real or imaginary) female power or, to the contrary, aggressive elimination of “femineity.” The article analyzes these stances as presented in certain works of fiction and their worlds. Femineity is eliminated under the model of homosocial sadism, which must be distinguished both from the traditional patriarchy and from – denied or sublimed – homosexuality. The issue is first discussed based on Wzgórze psów by Jakub Żulczyk; then it is tracked back to the works displaying similar psychosocial structures, even though they may not obviously belong to the same historical literary community (despite their chronological proximity). These works are: Zwał by Sławomir Shuty, Ciało obce by Rafał Ziemkiewicz, White Raven by Andrzej Stasiuk, Morfina by Szczepan Twardoch and His Current Woman by Jerzy Pilich. The theoretical tools applied come from politicized versions of the late psychoanalysis and schizoanalysis (along the Lacan – Deleuze – Theweleit line).

References

Deleuze Gilles, 1991: Masochism: Coldness and Cruelty. Trans. Jean McNeill. New York: Zone Books.

Deleuze Gilles, Guattari Félix, 2015: Tysiąc plateau. Przekł. pod red. Joanny Bednarek. Warszawa: Bęc Zmiana.

Freud Sigmund, 2007a: Ekonomiczny problem masochizmu. W: Idem: Psychologia nieświadomości. Przeł. Robert Reszke. Warszawa: KR.

Freud Sigmund, 2007b: Fetyszyzm; Rozszczepienie „ja” w procesie odparcia. W: Idem: Psychologia nieświadomości. Przeł. Robert Reszke. Warszawa: KR.

Fromm Erich, 2002: Anatomia ludzkiej destrukcyjności. Przeł. Jan Karłowski. Poznań: Rebis.

Gimbutas Marija, 1989: The Language of the Goddess. San Francisco: Harper and Row.

Graves Robert, 2000: Biała bogini. Przeł. Ireneusz Kania. Warszawa: Alfa.

Jazienicki Zbigniew, 2017: Psiekło. Recenzja książki „Wzgórze psów”. „Kultura Liberalna”, nr 439. [Online:] https://kulturaliberalna.pl/2017/06/05/zbigniew-jazienicki-recenzja-wzgorze-psow-jakub-zulczyk/ [26.01.2020].

Jazienicki Zbigniew, Potkański Jan, 2016: Sadyzm w „Nagim sadzie”. Perwersja jako struktura polskości. „Praktyka Teoretyczna”, nr 4 (22).

Jazienicki Zbigniew, Potkański Jan, 2017: Polski masochizm w „Tylko Beatrycze” Teodora Parnickiego. W: Kultura wobec nieświadomego. Studia (post)psychoanalityczne. Red. Jakub Osiński, Aleksandra Szwagrzyk-Dalasińska, Paweł Tański. Toruń: IBD.

Keff Bożena, 2008: Utwór o Matce i Ojczyźnie. Kraków: Ha!art.

Kemp Jonathan, 2013: The Penetrated Male. New York: Punctum.

Klein Melanie, 1997: The Psycho-Analysis of Children. Trans. Alix Strachey. London: Vintage.

Lacan Jacques, 1992: The Ethics of Psychoanalysis: The Seminar of Jacques Lacan, Book VIII. Trans. Dennis Porter. New York: Norton.

Piątek Tomasz, 2002: Heroina. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Pilch Jerzy, 1995: Inne rozkosze. Poznań: a5.

Pilch Jerzy, 2000: Pod Mocnym Aniołem. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Piwowarczyk Damian, 2012: Szczepan Twardoch, „Morfina”. Culture.pl. [Online:] https://culture.pl/pl/dzielo/szczepan-twardoch-morfina [26.01.2020].

Potkański Jan, 2018: Wolność realnego. Kant, Hegel i Deleuze a literatura polska. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Ritz German, 1990: Jarosław Iwaszkiewicz. Pogranicza nowoczesności. Przeł. Andrzej Kopacki. Kraków: Universitas.

Schmitt Carl, 2012: Teologia polityczna i inne pisma. Przeł. Marek A. Cichocki. Warszawa: Aletheia.

Shuty Sławomir, 2004: Zwał. Warszawa: W.A.B.

Stasiuk Andrzej, 1995: Biały kruk. Poznań: Obserwator.

Theweleit Klaus, 2016: Męskie fantazje. Przeł. Mateusz Falkowski, Michał Herer. Warszawa: PWN.

Tulli Magdalena, 2011: Włoskie szpilki. Warszawa: Nisza.

Tulli Magdalena, 2014: Szum. Kraków: Znak.

Twardoch Szczepan, 2012: Morfina. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Warkocki Błażej, 2007: Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności. Warszawa: Sic!

Ziemkiewicz Rafał, 2005: Ciało obce. Warszawa: Świat Książki.

Żulczyk Jakub, 2017: Wzgórze psów. Warszawa: Świat Książki.

Published

2020-06-29

How to Cite

Potkański, J. (2020). The Male between Matriarchy and Sadism. Śląskie Studia Polonistyczne [Silesian Journal of Polish Studies], 15(1), 1–12. https://doi.org/10.31261/SSP.2020.15.11