Obiekty obiektywnie ofiarowane w Biernym wampirze Gherasima Luki jako przedmioty niedostępne i ambiwalentne
DOI:
https://doi.org/10.31261/SSP.2021.17.13Słowa kluczowe:
Gherasim Luca, surrealizm, rumuńska awangarda, teoria obiektuAbstrakt
Artykuł poświęcony jest analizie pojęcia obiektu obiektywnie ofiarowanego (OOO), które stanowi ważne zagadnienie w twórczości Gherasima Luki. W pomyślanym jako manifest OOO wprowadzeniu do Biernego wampira, najsłynniejszej prozy Luki z lat czterdziestych XX wieku, narrator przedstawia towarzyską grę polegającą na konstruowaniu kolażowych obiektów. Obiekty te uzyskują w akcie ofiarowania ich konkretnym osobom nadnaturalne moce i jako fetysze przejmują kontrolę nad pragnieniami podmiotu. Pojęcie OOO omawiane jest w artykule w powiązaniu z teorią Hartmuta Böhmego, który określa obiekty-fetysze mianem niedostępnych i ambiwalentnych (są one bowiem jednocześnie pożądane i pożądliwe). Konceptem OOO Luca zaświadcza o wiodącej roli obiektów w myśli i praktyce twórczej rumuńskich surrealistów.
Bibliografia
Böhme Hartmut, 2012: Fetyszyzm i kultura. Inna teoria nowoczesności. Przeł. Mateusz Falkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Breton André, 1973a: Drugi manifest surrealizmu. Przeł. Adam Ważyk. W: Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia. Red. Adam Ważyk. Warszawa: Czytelnik, s. 125–150.
Breton André, 1973b: Kryzys przedmiotu. Przeł. Adam Ważyk. W: Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia. Red. Adam Ważyk. Warszawa: Czytelnik, s. 162–170.
Breton André, 1973c: Manifest surrealizmu. Przeł. Adam Ważyk. W: Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia. Red. Adam Ważyk. Warszawa: Czytelnik, s. 55–102.
Chalupecký Jindřich, 2014: Świat, w którym żyjemy. Przeł. Hanna Marciniak. W: Głuchy brudnopis. Antologia awangard Europy Środkowej. Red. Jakub Kornhauser, Kinga Siewior. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 173–179.
Dalí Salvador, 2005: Objets surréalistes. In: L’objet surréaliste. Éd. Emmanuel Guigon. Paris: Jean-Michel Place, s. 48–54.
Durozoi Gérard, 2007: Histoire du mouvement surréaliste. Paris: Hazan.
Krajewski Marek, 2013: Są w życiu rzeczy… Szkice z socjologii przedmiotów. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Luca Gherasim, 2014: Kubomanie i obiekty. Przeł. Jakub Kornhauser. W: Głuchy brudnopis. Antologia awangard Europy Środkowej. Red. Jakub Kornhauser, Kinga Siewior. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 523–524.
Luca Gherasim, 2018: Bierny wampir. Przeł. i oprac. Jakub Kornhauser. Mikołów: Instytut Mikołowski.
Luca Gherasim, Trost Dolfi, 2014: Dialektyka dialektyki. Przeł. Jakub Kornhauser. W: Głuchy brudnopis. Antologia awangard Europy Środkowej. Red. Jakub Kornhauser, Kinga Siewior. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 509–520.
Selejan Anna, 2007: Poezia românească în tranziţie (1944–1948). Bucureşti: Cartea Românească.
Taborska Agnieszka, 2007: Surrealizm. Spiskowcy wyobraźni. Gdańsk: słowo / obraz terytoria.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
