Woman – Scientist – Mutant: Gender in Julia Nidecka’s Stories
DOI:
https://doi.org/10.31261/SSP.2023.21.08Keywords:
Julia Nidecka, science fiction, gender, woman, feminism, mutantAbstract
Kinga Wyskiel’s article concerns the issue of gender in science fiction stories by Julia Nidecka. The following stories have been analysed and interpreted: “Wilki na wyspie” [Wolves on the Island], “Taśmy prawdy” [Tapes of Truth], “Kwiaty w bukiecie” [Flowers in a Bouquet] and “Goniący za słońcem” [Chasing the Sun]. Wyskiel considers two dominant strategies for the representation of femininity in these stories and focuses on Nidecka’s images of the woman scientist and the mutant woman present in them. Wyskiel also points out that gender is an a priori category in Nidecka’s future worlds and that, consequently, the construction of those worlds has been based on the gender matrix.
References
Babis Kasia, 2020: Dziadersi polskiej fantastyki. Krytyka Polityczna. https://krytykapolityczna.pl/kultura/polska-fantastyka-prawica-mizoginia-neoliberalizm-dziaderstwo/ [dostęp: 8.11.2022].
Beauvoir Simone de, 2003: Druga płeć. Przeł. Gabriela Mycielska, Maria Leśniewska. Wyd. 2. Wydawnictwo Jacek Santorski, Warszawa.
Bloch Ernst, 2009: The Spirit of Utopia. Transl. Anthony A. Nassar. Stanford University Press, Stanford, California.
Buczkowski Adam, 2005: Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć biologiczna. Universitas, Kraków.
Butler Judith, 2008: Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości. Przeł. Karolina Krasuska. Wstęp Olga Tokarczuk. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Derra Aleksandra, 2017: Meandry biologii płci. Badania feministyczne poza podziałem na sex i gender. „Teksty Drugie”, nr 4, s. 13–35. http://dx.doi.org/10.18318/td.2017.4.2.
Dhúill Caitriona Ní, 2010: Sex in Imagined Spaces. Gender and Utopia from More to Bloch. Taylor & Francis Ltd., New York.
Filipiak Izabela, 1995: Absolutna amnezja. Obserwator, Poznań.
Foucault Michel, 1995: Historia seksualności. Przeł. Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski. Wstępem opatrzył Tadeusz Komendant. Czytelnik, Warszawa.
Foucault Michel, 1998: Trzeba bronić społeczeństwa. Przeł. Małgorzata Kowalska. Wydawnictwo KR, Warszawa.
Foucault Michel, 2014: Rządzenie żywymi. Przeł. Michał Herer. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Głażewska Ewa, 2004: Asymetria w kulturowej ewaluacji płci – podstawowe dychotomie: natura/kultura, sfera prywatna/sfera publiczna, reprodukcja/produkcja. W: Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II. Red. Alicja Kuczyńska, Elżbieta Katarzyna Dzikowska. [Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 2572]. Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 218–231.
Głowacka Maria, 2018: Kobieca proza science fiction w Polsce – teoria trzech kręgów. [Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3863]. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Haraway Donna, 2003: Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych. Przeł. Sławomir Królak, Ewa Majewska. „Przegląd Filozoficzno-Literacki”, nr 1 (3), s. 49–87.
Haraway Donna, 2012: Manifest gatunków stowarzyszonych. Przeł. Joanna Bednarek. W: Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Red. Agnieszka Gajewska. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 241–260.
Jameson Fredric, 2011: Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe. Tłum. Maciej Płaza, Małgorzata Frankiewicz, Andrzej Miszk. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kiedy piszę, nie czuję się kobietą, 1991. „Nowa Fantastyka”, nr 10 (103), s. 70.
Konefał Sebastian Jakub, 2008: Między feminizmem a mizoginią. Dystopijne ideologie społeczeństwa przyszłości w kinowej oraz literackiej science fiction po roku 1968. „Panoptikum”, nr 7 (14), s. 261–273. Pobrano z: https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/panoptikum/article/view/343 [21.05.2023].
Kurowicka Anna, 2019: „Przyszłość bez płci i pożądania”. „Teksty Drugie”, nr 5, s. 80–97. https://doi.org/10.18318/td.2019.5.5.
Kwak Anna, 2019: Od rodziny nuklearnej Talcotta Parsonsa do wielości form życia rodzinnego współcześnie. „Rocznik Nauk Społecznych”, T. 11 (47), nr 4, s. 129–146. http://dx.doi.org/10.18290/rns.2019.47.4-7.
Lemann Natalia, 2014: Wielka cisza w (polskim) kosmosie – (nie)obecność kobiet w polskiej fantastyce socjologicznej doby PRL-u. „Kultura Popularna”, nr 2 (40), s. 102–117.
Leś Mariusz M., 2008: Fantastyka socjologiczna. Poetyka i myślenie utopijne. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Lewandowski Konrad T., 2021: Kumpele, żony i kochanki. Przewodas.pl, 3.03.2021. http://przewodas.pl/kumpele-zony-i-kochanki/ [dostęp: 27.10.2022].
Loska Krzysztof, 2001: Kobiety w poszukiwaniu tożsamości – o feministycznej literaturze science fiction. W: Gender w humanistyce. Red. Małgorzata Radkiewicz. Rabid, Kraków, s. 181–190.
Mrozik Agnieszka, 2011: Wywołać z milczenia. Historia kobiet w PRL-u – kobiety w historii PRL-u. „Teksty Drugie”, nr 4, s. 112–119.
Nidecka Julia, 1983: Goniący za słońcem. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
Niewiadowski Andrzej, 1983: Romantyczne widzenie świata. „Fantastyka”, nr 3 (6), s. 22–23.
Ortner Sherry B., 1982: Czy kobieta ma się tak do mężczyzny, jak „natura” do „kultury”? W: Nikt nie rodzi się kobietą. Wybrała, przeł. i wstępem opatrzyła Teresa Hołówka. Posłowie Aleksandra Jasińska. Czytelnik, Warszawa, s. 112–141.
Russ Joanna, 1972: The Image of Women in Science Fiction. W: Images of Women in Fiction. Ed. Susan Koppelman Cornillon. Bowling Green University Popular Press, Ohio, s. 79–94.
Russ Joanna, 1981: Recent Feminist Utopias. W: Future Females: A Critical Anthology. Ed. Marleen S. Barr. Popular Press, Ohio, s. 133–148.
Stusek Marta, 2021: W krainie afer polskiej fantastyki. Czas Kultury, 3.02.2021. https://czaskultury.pl/czytanki/w-krainie-afer-polskiej-fantastyki/ [dostęp: 8.11.2022].
Walczewska Sławomira, 2000: Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce. eFKa, Kraków.
Winter Jay, 2006: Dreams of Peace and Freedom. Utopian Moments in the 20th Century. Yale University Press, New Haven–London.
Wolf Naomi, 2014: Mit urody. Przeł. Monika Rogowska-Stangret. Wstęp Kinga Dunin. Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Wyskiel Kinga, 2022: Zmieniać przyszłość. Utopianizm na łamach „Młodego Technika”. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, Sectio FF”, vol. 40, nr 1, s. 97–114. https://doi.org/10.17951/ff.2022.40.1.97-114.
Zaborowska Agnieszka, 2014: Współczesna rodzina – kryzys czy przemiana? W: Tożsamość i posłannictwo rodziny. Red. Mirosław Brzeziński, Jarosław Jęczeń. Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 71–84.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
