Reinventing the World: On Światy wzniesiemy nowe by Urszula Jabłońska
DOI:
https://doi.org/10.31261/SSP.2024.24.01Keywords:
Urszula Jabłońska, utopia, reportage, intentional communities, utopian impulsesAbstract
The article discusses Urszula Jabłońska’s reportage Światy wzniesiemy nowe (2021) in the context of research in the field of utopian studies and reportage. The article outlines the issues of Jabłońska’s book, pointing out that, on the one hand, it is a narrative about intentional communities, and, on the other, an important voice in the debate on utopian thinking and utopian impulses and their increased presence in the collective imagination from the 20th to the 21st century, being times of growing social tensions and crises. Also, the article shows how Jabłońska’s reportage – which can be considered an example of engaged reportage – fits into the latest research on reportage prose. The multifaceted analysis and interpretation of the reportage allowed us to show that Światy wzniesiemy nowe is not only a proof of the ongoing process of change
in the way we perceive man’s place in the world, but also a valuable testimony of the author’s social and artistic sensitivity.
References
Adamczewska Izabella, 2017: Reportaż wcieleniowy. „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, z. 4 (124), s. 177–183. Pobrano z: https://bibliotekanauki.pl/articles/578808.pdf [20.08.2024].
Bacon Franciszek, 1954: Nowa Atlantyda. Przeł. i oprac. Wiktor Kornatowski. Pax, Warszawa.
Bieńkowska-Ptasznik Małgorzata, 2006: Tożsamość jednostki we współczesnym świecie. W: Obywatelstwo i tożsamość w społeczeństwach zróżnicowanych kulturowo i na pograniczach. T. 1. Red. Małgorzata Bieńkowska-Ptasznik, Kazimierz Krzysztofek, Andrzej Sadowski. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 185–192.
Blaim Artur, 1997: Aesthetic Objects and Blueprints: English Utopias of the Enlightenment. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Bloch Ernst, 1986: The Principle of Hope. Vol. 1–3. Transl. by Nevile Plaice, Stephen Plaice, Paul Knight. Basil Blackwell, Oxford.
Bloch Ernst, 1988: The Utopian Function of Art and Literature. Selected Essays. Transl. by Jack Zipes, Frank Mecklenburg. The Mit Press, Cambridge–Massachusetts–London.
Bloch Ernst, 2009: The Spirit of Utopia. Transl. by Anthony A. Nassar. Stanford University Press, Stanford–California.
Campanella Tomasz, 1994: Miasto Słońca. Przeł. Luba Brandwajn, Rachmiel Brandwajn. Alfa, Warszawa.
Christiania. [Strona internetowa Wolnego Miasta Christiania]. https://www.christiania.org/ [dostęp: 6.04.2024].
Claeys Gregory, 2022: Utopianism for a Dying Planet. Life after Consumerism. Princeton University Press, Princeton–Oxford.
Czapliński Przemysław, 2019: Gatunek orientacyjny. Reportaż polski na przełomie XX i XXI wieku. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 19–41. https://doi.org/10.18318/td.2019.6.2.
Czubaszek Magdalena, 2021: Współczesne utopie, komuny i ekowioski. Rozmawiamy z autorką reportażu „Światy wzniesiemy nowe” [rozmowa z Urszulą Jabłońską]. Papaya.Rocks, 17.12.2021. https://papaya.rocks/pl/people/wspolczesne-utopie-komuny-i-ekowioski-rozmawiamy-z-autorka-r [dostęp: 6.04.2024].
Darska Bernadetta, 2023: Współczesny polski reportaż wobec kryminalnego śledztwa. Na wybranych przykładach. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 1 (66), s. 425–441. https://doi.org/10.18778/1505-9057.66.18.
Dlaczego Instytut Reportażu? [Informacje na temat Instytutu Reportażu i działającej pod jego auspicjami Polskiej Szkoły Reportażu]. Instytut Reportażu. https://instytutr.pl/o-instytucie/ [dostęp: 29.03.2024].
Frukacz Katarzyna, 2013: Między literackością a podmiotowością. Nowy wymiar „skażenia” polskiego reportażu (na przykładzie Zapisków na biletach Michała Olszewskiego). „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (11), s. 153–166.
Fundacja Kraina. [Strona internetowa fundacji Kraina]. https://fundacjakraina.pl [dostęp: 6.04.2024].
Gray John, 2009: Czarna msza. Apokaliptyczna religia i śmierć utopii. Przeł. Adam Puchejda, Karolina Szymaniak. Wydawnictwo Znak, Kraków.
Grzybowski Marian, 2017: Dania. Zarys systemu ustrojowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Illg Jerzy, 1983: Konstrukcja postaci w powieściach inicjacyjnych Tadeusza Micińskiego. „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 101–117.
Jabłońska Urszula, 2021: Światy wzniesiemy nowe. Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa.
Jameson Fredric, 2011: Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe. Przekł. Maciej Płaza, Małgorzata Frankiewicz, Andrzej Miszk. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Juszczyk Andrzej, 2014: Stary wspaniały świat: o utopiach pozytywnych i negatywnych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Lange Antoni, 2022: Miranda. Red. Krzysztof Grudnik. Dom Horroru, Wrocław.
Levitas Ruth, 2010: The Concept of Utopia. Peter Lang, Bern.
Levitas Ruth, 2013: Utopia as Method: The Imaginary Reconstitution of Society. Palgrave Macmillan, New York.
Maj Krzysztof M., 2014a: Eutopie i dystopie. Typologia narracji utopijnych z perspektywy filozoficznoliterackiej. „Ruch Literacki”, R. 55, z. 2 (323), s. 153–174.
Maj Krzysztof M., 2014b: Utopia, czyli tam i z powrotem. O założeniach światotwórczych narracji eu- i dystopijnych. „Wielogłos”, nr 3 (21), s. 37–49.
More (Morus) Thomas, 1993: Utopia. Przekł. Kazimierz Abgarowicz. Daimonion, Lublin.
Sargent Lyman Tower, 1975: Utopia – The Problem of Definition. „Extrapolation”, vol. 16 (2), s. 127–148.
Sargent Lyman Tower, 1994: The Three Faces of Utopianism Revisited. „Utopian Studies”, vol. 5 (1), s. 1–37.
Sargent Lyman Tower, 2010: Utopianism: A Very Short Introduction. Oxford University Press, Oxford.
Szacki Jerzy, 1980: Spotkania z utopią. Iskry, Warszawa.
Tamera. [Strona internetowa ekowioski Tamera]. https://www.tamera.org/ [dostęp: 6.04.2024].
Urszula Jabłońska, [2024]. [Sylwetka Urszuli Jabłońskiej na stronie internetowej Wydawnictwa Dowody na Istnienie]. Wydawnictwo Dowody. https://dowody.com/autor/urszula-jablonska/ [dostęp: 30.03.2024].
Welcome to Longo Mai. [Strona internetowa spółdzielni Longo Maï]. http://www.longomaicostarica.org/ [dostęp: 6.04.2024].
Wells Herbert George, 1993: Ludzie jak bogowie. Przekł. Janina Sujkowska. Diossa, Gliwice.
Winter Jay, 2006: Dreams of Peace and Freedom. Utopian Moments in the 20th Century. Yale University Press, New Heaven–London.
Ziątek Zygmunt, 2018: Nowa formuła reportażu społecznego. W: Literatura bez fikcji. Między sztuką a codziennością: w stronę nowej syntezy. T. 3. Red. Maryla Hopfinger, Jan Leończyk, Tomasz Żukowski. Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, s. 43–72.
Zimnoch Mateusz, 2014: Współczesny reportaż. Między racjonalizmem a doświadczeniem. Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. Praca doktorska. Pobrano z: https://repozytorium.uw.edu.pl/entities/publication/8a41c5bc-117c-416bae46-b9ec7aa8c046 [14.08.2024]
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
