Two satirists on disgraceful descendants of virtuous ancestors: Krzysztof Opaliński and Adam Naruszewicz

Authors

  • Krzysztof Obremski Nicolaus Copernicus University in Toruń

Keywords:

poetical satire, Baroque, the Enlightenment, noblemen’s culture, Krzysztof Opaliński, Adam Naruszewicz

Abstract

Both analysed satires, the one from the mid-17th century and the other written one hundred years later, are connected by a relationship of “incompatible compatibility”; after all, their authors presented as reprehensible what they saw differently: whereas Opaliński criticized lower gentry and upper gentry, Naruszewicz criticised only the latter. The most general meaning of both texts is as follows: the idea of nobility and its social practice are usually divergent, and therefore, opposing. Both satirists can be regarded as republicans, yet, this ideological bond is undermined by the radicalism of the descendant of an aristocratic family and moderate democratism of the Pińsk master of the hunt.

References

Baczewski S.: Szlachectwo. Studium z dziejów idei w piśmiennictwie polskim. Druga połowa XVI wieku–XVII wiek. Lublin 2009.

Góralski Z.: Encyklopedia urzędów i godności w dawnej Polsce. Warszawa 2000.

Grabski A.F.: Myśl historyczna polskiego oświecenia. Warszawa 1976.

Karpowicz M.: Sztuka oświeconego sarmatyzmu. Warszawa 1986.

Naruszewicz A.S.: Satyry. Oprac. S. Grzeszczuk. [BN I 179]. Wrocław 1962.

Naruszewicz A.S.: Satyry. Wstęp i oprac. B. Wolska. Kraków 2002.

Obremski K.: Sapiehowie i panegiryk magnacki („Mowa księdza Benedykta Rusieckiego na pogrzebie Kazimierza Władysława Sapiehy”). W: Dwory magnackie w XVIII wieku. Red. T. Kostkiewiczowa, A. Roćko. Warszawa 2005.

Pusz W.: „O prawdziwym szlachectwie” monolog w szerszym gronie. W: Czytanie Naruszewicza. Interpretacje. Red. T. Chachulski. Wrocław 2000.

Ryszkiewicz A.: Niektóre przejawy pychy szlacheckiej w dziełach sztuki. W: Tradycje szlacheckie w kulturze polskiej. Red. Z. Stefanowska. Warszawa 1976.

Statuta, prawa i konstytucje koronne łacińskie i polskie, z Statutów Łaskiego i Herborta i z konstytucji koronnych zebrane [...]. Spisane, sporządzone i wydane przez Jana Januszowskiego w Krakowie roku 1600 [czyli tzw. Statuty Januszowskiego].

Świderska‐Włodarczyk U.: Mentalność szlachty polskiej XV i XVI wieku. Poznań 2003.

Zajączkowski A.: Szlachta polska. Kultura i struktura. Warszawa 1993.

Published

2015-06-30

How to Cite

Obremski, K. (2015). Two satirists on disgraceful descendants of virtuous ancestors: Krzysztof Opaliński and Adam Naruszewicz. Śląskie Studia Polonistyczne [Silesian Journal of Polish Studies], 6(1), 53–67. Retrieved from https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/SSP/article/view/8778