„Węgiel nie będzie już potrzebny…” – ekoobrazy w dziecięcych narracjach/spekulacjach o przyszłości

Авторы

DOI:

https://doi.org/10.31261/PiL.2023.05.06

Ключевые слова:

eco-images, narrative, utopia, speculating about the future, anthropocentric evaluation

Аннотация

The article is devoted to the analysis of children’s and youth’s narratives, the topic of which is the vision of Poland’s earthly future (in 2050). Coincidentally, the time limit determined by the topic of the competition for children coincided with the one included in the report by Jørgen Randers, who deals with forecasting the world’s future, i.e. the vision of the climate crisis in the background. The analysis involved the ecological aspects of the narrative – eco-images, such as nature protection, taking care of slowing down the pace of climate change, the environment, and sustainable development. Also, the appropriateness of the steps/omissions towards the environment that the young authors included in the created/speculated eco-images of Polish spaces was discussed.

Биография автора

Bernadeta Niesporek-Szamburska, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bernadeta Niesporek-Szamburska – prof. dr hab., zatrudniona w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Językoznawczyni i dydaktyk. Dyrektorka Interdyscyplinarnego Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną UŚ, w latach 2017–2018 ekspert MNiSW ds. nauczania języka polskiego w świecie. Zainteresowania badawcze: językowy obraz świata dzieci i młodzieży, język dzieci i młodzieży, literatura dla dzieci i młodzieży, uczenie języka polskiego, także języka polskiego jako obcego, nauczanie polonijne, dydaktyka szkoły wyższej. Wybrane publikacje: Vztah jazyka a komunikace v česko-slovensko-polské didaktické reflexi (Karolinum 2019; współautorka), Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie: diagnoza – stan – perspektywy (Katowice 2018, współautorka), Stereotyp czarownicy i jego modyfikowanie. Na przykładzie tekstów dla dzieci i wypowiedzi dziecięcych (Katowice 2013), Wiedza o języku i kompetencje językowe uczniów (Katowice 2012), Językowy obraz pór roku i tradycji kulturowych w twórczości dzieci (Katowice 2004), Język wierszy dla dzieci (na materiale „Świerszczyka”) (Katowice 1990); współautorka podręcznika dla dzieci do nauczania języka polskiego jako obcego Bawimy się w polski 1 (Katowice 2009 i nast., współautorka – A. Achtelik).

Библиографические ссылки

.10 największych zagrożeń dla Ziemi, [2023], Program Czysta Polska, https://www.program‑czystapolska.pl/artykul/10-najwiekszych-zagrozen-dla-ziemi/ [dostęp: 11.08.2023].

Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju – implementacja w Polsce, [2018], Ministerstwo Rozwoju Departament Strategii Rozwoju, pobrano z: http://www.un.org.pl/files/170/Agenda2030PL_pl-5.pdf [28.08.2023].

Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Dmowski S., oprac. i red., [2023], Geografia. Kompendium licealisty, Geografia24, pobrano z: https://www.geografia24.eu/geo_prezentacje_pp_2/352_5_przemysl/pp2_5_01a.pdf [23.08.2023].

ekologiczne optimum, [2023], Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/ekologiczne-optimum;3951451.html [dostęp: 11.08.2023].

Foucault M., 2005, Inne przestrzenie, przeł. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 117–125.

Houszka M., 2014, Ekologia i patologia, „Życie Weterynaryjne”, nr 89 (1), s. 17–18.

Konczal A.A., 2017, Antropologia lasu. Leśnicy a percepcja i kształtowanie wizerunków przyrody w Polsce, [Nowa Humanistyka, T. 40], Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.

Książek M., 2023, Atlas dziur i szczelin, Znak Liternova, Kraków.

Moja Polska w 2050 roku, 2014, Moja Polska w 2050 roku. Wyniki konkursu zorganizowanego przez Parlamentarny Zespół ds. Dzieci w 2014 roku, „Zespoły Senackie”, z. 25, pobrano z: https://www.senat.gov.pl/download/gfx/senat/pl/senatzespolyinformacje/zeszyt/moja_polska_w_2050.pdf [8.08.2021].

Nawrocki R., 2019, Ekologia głęboka a edukacja. W poszukiwaniu nowego paradygmatu, „Parezja”, nr 1 (11), s. 30–42.

Popper K.R., 1997, Mit schematu pojęciowego. W obronie nauki i racjonalności, przeł. B. Chwedeńczuk, Książka i Wiedza, Warszawa.

Postman N., 2001, W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość, przeł. R. Frąc, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Randers J., 2012, A Global Forecast for the Next Forty Years, Chelsea Green Publishing, Vermont.

Rosner K., 1999, Narracja jako struktura rozumienia, „Teksty Drugie”, nr 3 (56), s. 7–15.

Saint-Exupéry A. de, [2000], Ziemia, planeta ludzi, przeł. P. Najduchowski, Wydawnictwo PWW [Philip Wilson Warsaw], Warszawa.

Springer F., 2019, Sympatyczny początek końca, Pismo, 7.08.2019, https://magazynpismo.pl/cykle-pisma/podroz-do-przyszlosci/sympatyczny-poczatek-konca/ [dostęp: 11.08.2023].

Sugiera M., 2017, Praktyki kontrfaktualne w narracjach naukowych i fikcjonalnych, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 176–186, https://doi.org/10.18318/td.2017.1.14.

Szymczak M., red., 1981, Słownik języka polskiego, T. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Tomasello M., 2002, Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, przeł. J. Rączaszek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Trzebiński J., 2002, Narracyjne konstruowanie rzeczywistości, w: Narracja jako sposób rozumienia świata, red. J. Trzebiński, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk– Sopot, s. 17–42.

United Nations, [2015], Transforming Our World: The 2030 Agenda for Global Action, pobrano z: https://sdgs.un.org/sites/default/files/publications/21252030%20Agenda%20for%20Sustainable%20Development%20web.pdf [4.08.2023].

Utopia, [2023], Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/topic/utopia [23.08.2023].

Wasilik K., 2014, Trendy w zachowaniach współczesnych konsumentów – konsumpcjonizm a konsumpcja zrównoważona, „Konsumpcja i Rozwój”, nr 1 (6), s. 66–74.

Zaremba Bielawski M., 2014, Leśna mafia. Szwedzki thriller ekologiczny, przeł. M. Wasilewska-Chmura, wstęp A. Wajrak, posł. T. Lindgren, Agora, Warszawa.

Загрузки

Опубликован

2023-12-29

Как цитировать

Niesporek-Szamburska, B. (2023). „Węgiel nie będzie już potrzebny…” – ekoobrazy w dziecięcych narracjach/spekulacjach o przyszłości. Paidia I Literatura, (5), 1–15. https://doi.org/10.31261/PiL.2023.05.06

Выпуск

Раздел

Rozprawy