Sensus Fidei versus Analogia Fidei in the Catholic Biblical Exegesis
Keywords:
Holy Scripture, exegesis, hermeneutics of faith, Chalcedonian hermeneutics, canonical exegesis, analogy of faith, sense of faith, Benedict XVI, International Theological CommissionAbstract
The Second Vatican Council in the Dogmatic Constitution Dei Verbum provided exegetic guidelines on the interpretation of Scripture. The “analogy of faith” is one of the mentioned above theological principles. Exegetical practice perceives this principle only as a negative criterion. Unfortunately, such an understanding of this principle does not allow to use it in the so called “Chalcedonian hermeneutics”. Benedict XVI postulated the coexistence of scientific and theological principles during the whole exegetical process. The article focuses on the relation between the analogy of faith and the sense of faith. It is sensus fidei that allows the analogy of faith to reveal its positive character. Therefore, it becomes a proper tool used to interpret divine and human inspired books.
References
„Analogia fidei, w: K. Rahner, H. Vorgrimler, Mały słownik teologiczny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1987, kol. 9.
Analogia wiary, w: Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych z indeksem angielsko-polskim, s. 20.
Balthasar H.U. von, Teologia a świętość, tłum. M. Serzycki, w: Podstawy wiary – teologia (Kolekcja Communio 6), red. L. Balter, Poznań 1991, s. 424-432.
Benedykt XVI, Homilia Papieża wygłoszona podczas Mszy św. na zakończenie Synodu: „Słowo musi być przekładane na uczynki miłości” (26.11.2008), „L’Osservatore Romano” 1 (2009), s. 32-34.
Benedykt XVI, Katechezy o św. Pawle, http://www.teologiapolityczna.pl/katechezy-o-sw.-pawle--benedykt-xvi/ [dostęp:14.10.2015].
Benedykt XVI, List apostolski Porta fidei.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini.
Benedykt XVI, Przemówienie Ojca Świętego Benedykta XVI do uczestników sesji plenarnej Międzynarodowej Komisji Teologicznej, http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/speeches/2012/december/documents/hf_ben-xvi_spe_20121207_cti.html [dostęp: 12.10.2015].
Benedykt XVI, Spotkanie z przedstawicielami świata kultury w Kolegium Bernardynów: „Fundamentem prawdziwej kultury jest poszukiwanie Boga” (12.09.2008),„L’Osservatore Romano” 10-11 (2008), s. 12-16.
Bokwa I., Kształtowanie się problematyki chrystologiczno-eschatologicznej w twórczości Hansa Ursa von Balthasara (1905-1988), „Studia Theologica Varsaviensia” 1 (1996), s. 155-181.
Borto P., Teoria i praktyka uwzględniania „sensus fidelium” przez Magisterium w czasach nowożytnych, w: Wiara – wiarygodność, red. D. Wąsek, Kraków 2014 (Biblioteka Teologii Fundamentalnej 9), s. 115-141.
Braaten C.E., A Chalcedonian Hermeneutic, „Pro Ecclesia” 3 (1994) nr 1, s. 18-22.
Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, oprac. S. Głowa, I. Bieda, Poznań 1998.
Cantalamessa R., „Litera zabija, Duch ożywia”. Lektura duchowa Biblii, w: Słowo Boże w życiu i misji Kościoła, red. S. Szymik, red. K. Mielcarek, Lublin 2009 (Analecta
Biblica Lublinensia 4), s. 273-285.
Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 1: Nicea I, Konstantynopol I, Efez, Chalcedon, Konstantynopol II, Konstantynopol III, Nicea II (325-787), układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007 (Źródła Myśli Teologicznej 24).
Farkasfalvy D., W poszukiwaniu nowej, „postkrytycznej” metody egzegezy biblijnej, w: „Nowa ewangelizacja” (Kolekcja „Communio” 8), red. L. Balter, Poznań 1993, s. 272-290.
Fitzmyer J.A., List do Rzymian, w: Katolicki komentarz biblijny, red. R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy, red. wyd. pol. W. Chrostowski, red. nauk. W. Chrostowski,
Warszawa 2004 (Prymasowska Seria Biblijna), s. 1257-1320.
Franciszek, Encyklika Lumen fidei.
Glombik K., Wprowadzenie, w: Wokół osoby i myśli Benedykta XVI. Wykłady otwarte zorganizowane w okresie Wielkiego Postu 2006, red. K. Glombik, Opole 2006 (Sympozja 63), s. 5-9.
Jan Paweł II , Przemówienie na temat interpretacji Biblii w Kościele, w: Papieska Komisja Biblijna, Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej
z komentarzem biblistów polskich, tłum. i red. R . Rubinkiewicz, Warszawa 1999 (Rozprawy i Studia Biblijne 4), s. 9-20.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2009.
Kita M., Szanse i zagrożenia związane z uwzględnianiem „sensus fidelium” we współczesnej praktyce sprawowania Magisterium, w: Wiara – wiarygodność, red. D. Wąsek, Kraków 2014 (Biblioteka Teologii Fundamentalnej 9), s. 143-159.
Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o powołaniu teologa w Kościele „Donum veritatis”, w: W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966-1994, red. J. Królikowski, Z. Zimowski, Tarnów 2010, s. 425-445.
Krasiński J., Portret teologiczny Ratzingera – Benedykta XVI, Sandomierz 2009.
Leon XIII , Providentissimus Deus, w: Biblia w dokumentach Kościoła, teksty do druku przygotował R. Pietkiewicz; komentarze A. Jankowski, H. Lempa, R. Pietkiewicz,
Wrocław 1997 (Aby lepiej słyszeć słowo Pana 2), s. 19-43.
Lubac H. de, Pismo Święte w Tradycji Kościoła, tłum. K. Łukowicz, Kraków 2008.
Lubac H. de, Słowo Boga w historii człowieka. Objawienie Boże, tłum. B. Czarnomska, Kraków 1997 (Żywa Wiara 7).
Majewski J., Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, w: Dogmatyka, t. 1, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, Warszawa 2005 (Biblioteka „Więzi” 181), s. 13-232.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, „Sensus fidei” w życiu Kościoła, tłum. M. Moskal, Kraków 2015.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia dzisiaj. Perspektywy, zasady i kryteria, tłum. K. Stopa, Kraków 2012.
Orędzie końcowe Synodu Biskupów do Ludu Bożego: „Słowo Boże w historii” (24.10.2008), „L’Osservatore Romano” 1 (2009), s. 24-31.
Papieska Komisja Biblijna, Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich, tłum. i red. R . Rubinkiewicz, Warszawa 1999 (Rozprawy i Studia Biblijne 4), s. 25-100.
Papieska Komisja Biblijna, Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej, tłum. R. Rubinkiewicz, Kielce 2002.
Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat, tłum. H. Witczyk, Kielce 2014.
Perrone L., Wpływ dogmatu Chalcedońskiego na refleksję teologiczną między IV a V soborem ekumenicznym, w: Historia teologii, t. 1: Epoka patrystyczna, red. A. Di Bernardino, B. Studer, tłum. M. Gołębiowski [i in.], Kraków 2002, s. 547-617.
Pius XII , Encyklika Mystici Corporis.
Popowski R., Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi, tłum. R. Popowski, M. Wojciechowski, red. nauk. W. Chrostowski, Warszawa 1994 (Prymasowska Seria Biblijna).
Popowski R., Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Wydanie z pełną lokalizacją greckich haseł, kluczem polsko-greckim oraz indeksem form czasownikowych, Warszawa 1995.
Pyc M., Pobożność ludowa a „sensus fidei”, „Studia Gnesnensia” 27 (2013), s. 47-57.
Ratzinger J. (Benedykt XVI), H. Urs von Balthasar, Maryja w tajemnicy Kościoła, tłum. W. Szymona, Kraków 2007.
Ratzinger J. (Benedykt XVI), Jezus z Nazaretu, cz. 1: Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, tłum. W. Szymona, Kraków 2007.
Ratzinger J. (Benedykt XVI), Jezus z Nazaretu, cz. 2: Od wjazdu do Jerozolimy do Zmartwychwstania, tłum. W. Szymona, Kielce 2011.
Ratzinger J., III Tajemnica fatimska – komentarz teologiczny, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwiary/fatima_4.html [dostęp: 14.10.2015].
Ratzinger J., Kontrowersje wokół interpretacji Pisma, w: J. Ratzinger-Benedykt XVI, Słowo Boga. Pismo – Tradycja – Urząd, tłum. W. Szymona, Kraków 2008, s. 89-123.
Ratzinger J., Prawda w teologii, tłum. M. Mijalska, Kraków 2001.
Ratzinger J., Seewald P., Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach. Z kardynałem Josephem Ratzingerem Benedyktem XVI rozmawia Peter Seewald, tłum. G. Sowinski, Kraków 2001.
Ratzinger J., W drodze do Jezusa Chrystusa, tłum. J. Merecki, Kraków 2004.
Ratzinger J., Wiara i teologia. Wykład na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu z okazji nadania godności doktora honorowego, 27 października 2000 r., tłum. J. Krucina, w: Jego Eminencja Kardynał Joseph Ratzinger – Jego Świątobliwość Papież Benedykt XVI doktor „honoris causa” Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, red. W. Mróz, Świdnica 2005, s. 67-75.
„Sensus fidelium”, w: Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych z indeksem angielsko-polskim, red. G. O’Collins, E.G. Farrugia, Kraków 2002, s. 296.
Sobór Watykański I, Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej „Dei Filius”, w: Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, red. I. Bokwa, Poznań
, s. 259-265.
Sobór Watykański II , Dekret o ekumenizmie „Unitatis redintegratio”, w: Sobór Watykański II , Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 193-208.
Sobór Watykański II , Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II , Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 104-166.
Sobór Watykański II , Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym „Dei verbum”, w: Sobór Watykański II , Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 350-363.
Szlaga J., Hermeneutyka biblijna, w: Wstęp ogólny do Pisma Świętego, red. J. Szlaga, Poznań 2008, s. 207-212.
Szymik J., Theologia benedicta, t. 1, Katowice 2010.
Szymik S., Benedykta XVI hermeneutyka wiary ( Pope Benedict XVI’s Hermeneutics of Faith), „The Biblical Annals / Roczniki Biblijne” 2 (2012), s. 217-228.
Zatwardnicki S., Hermeneutyka wiary w nauczaniu papieża Benedykta XVI, Wrocław 2014.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
