Vatican and the creation of the Apostolic Administration in Upper Silesia
Keywords:
the Holy See, Achille Ratti, Teodor Kubina, the Apostolic Administration in Upper SilesiaAbstract
The Vatican Apostolic Archive and the Historical Archive of the Secretariat of State of the Holy See, though still not fully researched, help uncover the background of the establishment of the Apostolic Administration in Upper Silesia. The documents found there shed new light on the process of the election of Fr August Hlond SDB as the first head of the administration and later Bishop of the Silesian (Katowice) Diocese. Apart from the dominant narrative in the literature, saying that Hlond’s appointment was motivated by his acquaintance with Archbishop Achille Ratti, Apostolic Nuncio to Poland, who when travelling to Rome would often stop in Vienna, where the Salesian from a village near Mysłowice worked, there are also many indications that his contacts with Monsignore G.B. Ogno-Serra helped him be even better known in Vatican circles. What contributed to this appointment was also the German government’s strong disapproval of Fr Kubina as a candidate, as he was accused of political agitation and pro-Polish activities.
References
Archiwalia
Città del Vaticano, Apostolico Archivio Vaticano, Archivio Segretario di Stato, Rubricellla 671.
Città del Vaticano, Apostolico Archivio Vaticano, Archivio della Nunziatura Apostolica in Varsavia 232.
Città del Vaticano, Apostolico Archivio Vaticano, Archivio della Nunziatura Apostolica in Varsavia 217, fasc. 107.
Città del Vaticano, Apostolico Archivio Vaticano, Archivio della Nunziatura Apostolica in Varsavia 232, fasc. 372.
Città del Vaticano, Apostolico Archivio Vaticano, Archivio della Nunziatura Apostolica in Varsavia 242, fasc. 484.
Città del Vaticano, Archivio Apostolico Vaticano, Archivio della Nunziatura Apostolica in Varsavia 194.
Città del Vaticano, Archivio Apostolico Vaticano, Archivio della Nunziatura Apostolica in Berlino (Nunziatura Pacelli) 42, Mons. Pacelli 1922-1929. Wrocław, teczka 5, cz.1.
Città del Vaticano, Archivio Storico della Segreteria di Stato – Sezione per i Rapporti con gli Stati e le Organizzazioni Internazionali, Archivio degli Affari Ecclesiastici Straordinari, Germania III, anno 1919-1921, Questione Alta Slesia, Prussia occidentale ed orientale, Pos. 1738, Fasc. 911.
Città del Vaticano, Archivio Storico della Segreteria di Stato – Sezione per i Rapporti con gli Stati e le Organizzazioni Internazionali, Archivio degli Affari Ecclesiastici Straordinari, Germania III, Górny Śląsk. Kwestia Górnego Śląska – Prus Zachodnich i Wschodnich, lata 1919-1921, Pos. 1737-1738, Fasc. 910.
Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu, I A. 25 o. 32.
Źródła
Decretum ex audientia Sanctissimus Dominus Noster z 7 XI 1922, „Acta Apostolicae Sedis” 14 (1922), s. 598.
List Księcia-Biskupa Adolfa Bertrama do duchowieństwa z 24 czerwca 1919 r., „Verordnungen des fürstbischöflichen General-Vikariat-Amtes zu Breslau”, N. 661, Stück X, 1919, Breslau, den 24. Juni, s. 83-85.
Motu proprio L’esperienza storica (wł. Doświadczenie historyczne) zmienił nazwę archiwum z Tajne Archiwum Watykańskie na Apostolskie Archiwum Watykańskie. Zob. „Acta Apostolicae Sedis” 111 (2019), s. 1681-1683.
Protokoły posiedzeń Naczelnej rady Ludowej na Górnym Śląsku. Teksty źródłowe 1921-1922, do druku przygotował E. Długajczyk, Opole 1977.
Opracowania
Bednarski D., Achilles Ratti i jego misja na Śląsku, w: Korfanty i inni... Rok 1918 na Górnym Śląsku, pod red. J. Myszora przy współudziale H. Olszara, Katowice 2018, s. 225-244.
Czapliński M., Wycisło J., Kapica Jan, w: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego, red. M. Patera, Katowice 1996, s. 165-168.
Encyklopedia powstań śląskich, Opole 1982.
Falęcki T., Nuncjatura Apostolska w Monachium wobec plebiscytu górnośląskiego, w: Nie tylko o Korfantym. Jeszcze o powstaniach śląskich i plebiscycie w świetle ostatnich badań, red. Z. Kapała, Bytom 2000, s. 100-113.
Falęcki T., O narodowe oblicze katolickiego życia kościelnego na Górnym Śląsku: Polska – Stolica Apostolska – Niemcy (1919–1922), Kraków 2003.
Gawlina J., Ks. Prymas Hlond jako Biskup śląski, „Duszpasterz Polski Zagranicą” 3-4 (1952), s. 20-29.
Hauser P., Śląsk między Polską, Czechosłowacją a separatyzmem. Walka Niemiec o utrzymanie prowincji śląskiej w latach 1918-1919, Poznań 1991.
I diari di Achille Ratti, [vol.] II – Nunzio apostolico in Polonia (1919- 1920), red. Gianni Venditti, Città del Vaticano, Archivio Segreto Vaticano 2015, Collectanea Archivi Vaticani 94.
Kopiec J., Myszor J., Główne problemy działalności Kościoła katolickiego na Górnym Śląsku w latach 1918-1925, w: Podział Śląska w 1922 r. Okoliczności i następstwa, red. A. Brożek, T. Kulak, Wrocław 1996, s. 107-124.
Kosiński S., August Hlond 1881-1948, w: Na stolicy prymasowskiej w Gnieźnie i Poznaniu. Szkice o prymasach Polski w okresie niewoli narodowej i w II Rzeczypospolitej, red. F. Lenort, Poznań 1982, s. 319-370.
Kosiński S., Kardynał August Hlond prymas Polski 1881-1948, w: 75 lat działalności salezjanów w Polsce. Księga pamiątkowa, Łódź 1974, s. 193-224.
Kosiński S., Ks. August Hlond na Śląsku. W 60. rocznicę erygowania diecezji katowickiej, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 18 (1985), s. 7-25.
Kosiński S., Schemat biograficzny kard. Augusta Hlonda, prymasa Polski 1881-1948, „Nasza Przeszłość” 42 (1974), s. 12-18;
Kumor B., Projekty reorganizacji Kościoła polskiego w latach 1918-1925, SSHT 1975, t. 8, s. 157.
Kumor B., Stanowisko biskupa Adama Stefana Sapiehy wobec reorganizacji Kościoła w Polsce i powstania metropolii krakowskiej (1920-1925), w: Księga Sapieżyńska, t. 2, red. J. Wolny, Kraków 1986, s. 27-57.
Mandziuk J., Kapica Jan [Kapitza] (1866-1930), Słownik Polskich Teologów Katolickich, red. H. Wyczawski, t. 6, Warszawa 1983, s. 41-43.
Maroń F., Historia diecezji katowickiej, „Nasza Przeszłość” 44 (1975), s. 9-87.
Musialik W., Kołodziej B., Znad Dunaju do kraju Przemszy. Zmienne obszary posługi księdza Augusta Hlonda, w: Korfanty i inni… Rok 1918 na Górnym Śląsku, pod red. J. Myszora przy współpracy H. Olszara, Katowice 2018, s. 57-66.
Myszor J., Czy na Górnym Śląsku potrzebna była nowa diecezja, w: Biskup August Hlond i jego diecezja, red. J. Myszor, Katowice 2013, s. 11-22.
Myszor J., Kościół na Górnym Śląsku a Stolica Apostolska w latach 1919-1925, w: Lux Romana w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. A. Barciak, Katowice 2001, s. 320-334.
Myszor J., Udział Naczelnej Rady Ludowej w Katowicach w planach budowy Diecezji Śląskiej (1921-1922), w: Górny Śląsk po podziale w 1922 roku. Co Polska, a co Niemcy dały mieszkańcom tej ziemi?, red. Z. Kapała, W. Lesiuka, M.W. Wanatowicz, t. 1, Bytom 1997, s. 169-190.
Smolka L., Wojciech Walenty, w: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 466-467.
Szramek E., Ks. Jan Kapica, życiorys a zarazem fragment historii Górnego Śląska, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku” 3 (1931), s. 1-85.
Wilk S., Il cardinale August Hlond organizzatore della vita ecclesiastica in Polonia, „Ricerche Storiche Salesiane” XIX (2000), nr 1, s. 75-86.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
