„Wędrówka człowieka z Bogiem”. Przesłanie witrażu „Uczniowie w drodze do Emaus” projektu Bertholda Müllera-Oerlinghausena w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu

Autor

Słowa kluczowe:

Berthold Müller-Oerlinghausen, Dobrodzień, Ostdeutsche Werkstätten, witraż, Emaus

Abstrakt

Zespół ośmiu ekspresjonistycznych witraży w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu z lat 1934-1935 zamyka okno Uczniowie w drodze do Emaus. Witraż ten w zamyśle ks. Jana Gładysza (1881-1967), ówczesnego proboszcza parafii, skłaniać miał do refleksji nad tematem „Wędrówka człowieka z Bogiem”. Artykuł podejmuje próbę odczytania poszczególnych elementów kompozycji dzieła, które pozwalają głębiej wniknąć w treść refleksji zaproponowanej przez dobrodzieńskiego proboszcza.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum parafii pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu

– Unterhaltung der Pfarrkirche in Guttentag von 1891 bis 1938, Bd. III D.1, list C. Buscha do ks. J. Gładysza z dnia 2.02.1931 r., b.p.; list R. Süssmutha do ks. J. Gładysza z dnia 26.04.1932 r., b.p.; list ks. J. Gładysza do Ostdeutsche Werkstätten z dnia 7.03.1933 r., b.p.; list F. Hinssena do ks. J. Gładysza z dnia 20.05.1933 r., b.p.; list F. Hinssena do ks. J. Gładysza z dnia 21.08.1933 r., brak b.p.

Opracowania

Berthold Müller-Oerlinghausen 1893-1979. Zwanzig Werke aus zwanzig Jahren mit Begleitworten des Künstlers, red. W. Ricklinger, Sigmaringen 1987.

Feldbusch H., Emmaus, w: Lexikon der christlichen Ikonographie, red. E. Kirschbaum, t. 1, Darmstadt 2015, k. 622-626.

Gabelmann A., „Das Christliche ist keine Atelier-Idee”. Positionen religiöser Kunst des 20. Jahrhunderts in Oberschwaben, w: Kunst Oberschwaben 20. Jahrhundert. Moderne und Glauben. Religiöse Kunst, red. A. Gabelmann, E.E. Weber, Lindenberg 2014, s. 12-53.

Gajewska-Prorok E., Śląskie witraże Richarda Süssmutha, w: Nie tylko art déco. Sztuka witrażowa w okresie międzywojennym, red. B. Fekecz-Tomaszewska, M. Ławicka, Kraków–Legnica 2014, s. 158-175.

Gentili A., Malarstwo w Emilii w XVI wieku, w: A. Gentili, W. Barcham, L. Whiteley, Galeria Narodowa w Londynie. Arcydzieła malarstwa, tłum. B. Mierzejewska, Warszawa 2001, s. 198-199.

Henze W., Berthold Müller-Oerlinghausen. Das Gesamtwerk, Stuttgart–Zürich 1990.

Kramiszewska A., Uczniowie z Emaus, w: A. Paciorek, A. Kramiszewska, Pan rzeczywiście zmartwychwstał! Nowotestamentalne orędzie o zmartwychwstaniu Jezusa z komentarzem teologiczno-biblijnym i ikonograficznym, Tarnów 2010, s. 146-157.

Lisoń P., Bertholda Müllera-Oerlinghausena nieznane dzieła o treści religijnej, „Liturgia Sacra” 26,1 (2020), s. 271-306.

Löffler F., Otto Dix. Bilder zur Bibel und zu Legenden, zu Vergänglichkeit und Tod, Berlin 1986.

Müller-Oerlinghausen B., Vision und Wirklichkeit. Vorträge zur bildenden Kunst 1928-1966, red. W. Henze, I. Schättin, Friedrichshafen 1993.

Osadnik I., Dobrodzień. Monografia miasta 1374-1939 w świetle literatury niemieckiej i polskiej, Dobrodzień 2004.

Priebe H., Das Christusbild in der Kunst des 19. und 20. Jahrhunderts, Halle (Saale) 1932.

Rothfus M.A., The Gens Togata: changing styles and changing identities, „American Journal of Philology” 131,3 (2010), s. 425-452.

Rypniewska K., Witraże przedwojennego Sławna, w: Historia i kultura ziemi sławieńskiej, t. 12: Miasto Sławno, red. W. Bączkowski, J. Sroka, Sławno 2017, s. 113-127.

Stanicka-Brzezicka K., „Przeciw kłamstwu, namiastce, pozorom i imitacji”. Działalność i kontekst artystyczny Wschodnioniemieckich Warsztatów Sztuki Chrześcijańskiej i Rzemiosła Artystycznego w Nysie z lat dwudziestych XX wieku, w: Śląsk, Polska, Niemcy na przestrzeni wieków: studia historyczne ofiarowane profesorowi Mieczysławowi Paterowi w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. T. Kulak, Toruń 2008, s. 320-328.

Szczepanowicz B., Ziemia Święta. Geografia biblijna, Kraków 2014.

Pobrania

Opublikowane

2025-01-25

Jak cytować

Lisoń, P. M. (2025). „Wędrówka człowieka z Bogiem”. Przesłanie witrażu „Uczniowie w drodze do Emaus” projektu Bertholda Müllera-Oerlinghausena w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 57(1), 69–80. Pobrano z https://trrest.vot.pl/ojsus/index.php/ssht/article/view/17147

Numer

Tom 57 Nr 1 (2024)

Dział

Artykuły naukowe

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).