F.X. Kroetz’ Oberösterreich und C.J. Setz’ Vereinte Nationen in der Konsumtheorie

Autor/innen

DOI:

https://doi.org/10.31261/WSS.2019.03.03

Schlagworte:

Franz Xaver Kroetz, Clemens J. Setz, Konsumtheorie, das neue Volksstück, engagierte Literatur

Abstract

Oberösterreich (1972) von Franz Xaver Kroetz ist ein Stück in der Gattung des neuen Volksstücks, dessen Autoren die Einleitung der Emanzipationsprozesse in der Gesellschaft auf ihre Fahnen schrieben. Grundsätzlich zeichnet sich diese Dramaturgie durch ein großes Subversionspotential aus, das gegen die bestehende Ordnung, verstanden als politisches und soziales System, darunter die in diesem Zeitraum entstehende Konsumgesellschaft, gerichtet ist. Das Drama Vereinte Nationen (2017) des österreichischen Autors Clemens J. Setz exploriert ähnliche Themen, wenngleich die
künstlerischen Mittel grundsätzlich unterschiedlich sind. Beide Stücke verbindet das Sujet der Verdinglichung eines Kindes. In Anlehnung an die Konsumtheorien von Jean Baudrillard, Zygmunt Bauman und Norbert Bolz verfolge ich im vorliegenden Artikel das Ziel, Ähnlichkeiten, Unterschiede und Wandlungen in der Denk- und Handlungsweise einer Konsumgesellschaft zu analysieren.

Literaturhinweise

Aldridge Alan (2006): Konsumpcja. Przeł. Maciek Żakowski. Warszawa: Sic!

Baudrillard Jean (1998): Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Przełożył Stanisław Królak. Warszawa: Sic!

Bauman Zygmunt (2003): Flüchtige Moderne. Aus dem Englischen von Reinhard Kreissl. Frankfurt am Main: Suhrkamp.

Bolz Norbert (2002): Das konsumistische Manifest. München: Wilhelm Fink.

Carl Rolf-Peter (1978): Franz Xaver Kroetz. München: Beck.

Culler, Jonathan (2013): Literaturtheorie: eine kurze Einführung. Stuttgart: Reclam.

Ettinger Albert (1987): Kroetz Franz Xaver: Mensch Meier. Bundesdeutsche Durchschnittsmenschen zwischen Individualität und gesellschaftlicher Determination. In: Lothar Pikulik, Hajo Kurzenberger, Georg Guntermann (Hg.): Deutsche Gegenwartsdramatik. Bd. I. Göttingen: Vandenhoeck und Ruprecht.

Götze Grete (2017): Gegessen wird, was auf den Tisch kommt. In: http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/theaterpremiere-gegessen-wird-was-auf-den-tischkommt-14679343.html (7.2.2019).

Hein Jürgen (Hg.) (1989): Volksstück. Vom Hanswurstspiel zum sozialen Drama der Gegenwart. München: C.H. Beck.

Jarausch Konrad, Geyer Michael (2005): Zerbrochener Spiegel. Deutsche Geschichte im 20. Jahrhundert. München: DVA.

Kluger Michael (2017): Zerstörte Gefühle im Mousonturm. In: http://www.fnp.de/nachrichten/kultur/Zerstoerte-Gefuehle-im-Mousonturm;art679,2460965 (7.2.2019)

Kroetz Franz Xaver (1999a): Das Nest. In: Ders.: Mensch Meier, Herzliche Grüße aus Grado, Das Nest, Stücke 5. Hamburg: Rotbuch.

Kroetz Franz Xaver (1999b): Oberösterreich. In: Ders.: Maria Magdalena. Der Soldat. Oberösterreich. Wunschkonzert. Stücke 1. Hamburg: Rotbuch.

Marcuse Herbert (1970): Der eindimensionale Mensch. Studien zur Ideologie der fortgeschrittenen Industriegesellschaft. Neuwied, Berlin: Luchterhand.

Oesterreich Volker (2017): Mannheimer Nationaltheater: Papa und Mama drehen Psychopornos. In: https://www.rnz.de/kultur-tipps/kultur-regional_artikel,-Kultur-Regional-Mannheimer-Nationaltheater-Papa-und-Mamadrehen-Psychopornos-_arid,248648.html (7.2.2019)

Postman Neil (2008): Das Zeitalter des Showbusiness. In: Pias Claus / Vogl Joseph / Engell Lorenz u.a. (Hg.): Kursbuch Medienkultur. Die maßgeblichen Theorien von Brecht bis Baudrillard. München: DVA.

Sauerland Karol (1978): Kroetz und Brecht. In: Text+Kritik. Zeitschrift für Literatur. Heft 57: 35.

Schildt Axel / Siegfried Detlef (2009): Deutsche Kulturgeschichte. Die Bundesrepublik – 1945 bis zur Gegenwart. Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung.

Setz Clemens (2017a): Der unheimliche Kern des Ganzen. In: Theater heute 4. Setz Clemens (2017b): Vereinte Nationen. In: Theater heute 4.

Downloads

Veröffentlicht

2019-12-29

Zitationsvorschlag

Feliszewski, Z. (2019). F.X. Kroetz’ Oberösterreich und C.J. Setz’ Vereinte Nationen in der Konsumtheorie. Wortfolge. Szyk Słów, (3), 45–60. https://doi.org/10.31261/WSS.2019.03.03

Ausgabe

Nr. 3 (2019)

Rubrik

Aufsätze

Lizenz

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).