Pierwsza część artykułu przedstawia charakterystykę komunikacji dziecka z głęboką niepełnosprawnością intelektualną z dorosłym w środowisku rodzinnym w znanym kontekście sytuacyjnym podczas czynności ubierania i rozbierania. Druga część artykułu będzie dotyczyła czynności ubierania i rozbierania w nowym kontekście sytuacyjnym. W przeprowadzonych badaniach zastosowano jakościową orientację badawczą, wykorzystując metodę obserwacji oraz technikę obserwacji próbek zdarzeń. Zaobserwowane dane były zapisywane w autorskim Arkuszu obserwacji, analizy i interpretacji zachowań komunikacyjnych w sytuacji komunikacyjnej. Analiza materiału badawczego odbywała się według zaplanowanych etapów: (1) analiza zgromadzonych nagrań – opis kontekstu sytuacyjnego, rejestracja zachowań komunikacyjnych dziecka i dorosłego; (2) analiza zachowań komunikacyjnych dziecka – wskazanie niewerbalnych i werbalnych zachowań komunikacyjnych zgodnie z kanałami komunikacyjnymi dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną (oddech, sygnały płynące z ciała, mimika, wyraz oczu, gestykulacja, postawa/układ ciała, mowa); (3) interpretacja zaobserwowanych zachowań komunikacyjnych – przypisanie zachowaniom komunikacyjnym cech (skuteczność i stosowność) i próba nadania im znaczenia (wskazanie zachowań dzieci, które mogą świadczyć o próbach inicjowania, podtrzymywania lub przerywania interakcji). Analizie poddano również wybrane fragmenty sytuacji komunikacyjnych. Na ich podstawie wnioskowano o czynnikach warunkujących skuteczność oraz stosowność komunikacji dziecka z głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Prezentowane opracowanie stanowi część ogólnopolskich badań, które zostały zrealizowane w ramach rozprawy doktorskiej pt. Komunikacja dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną w środowisku rodzinnym w znanych i nowych kontekstach sytuacyjnych.
