Edukacyjne problemy dzieci z niepełnosprawnością obdarzonych zadatkami uzdolnień matematycznych: wyniki badań, interpretacje i wnioski

Abstrakt

Artykuł zawiera wyniki badań przeprowadzonych po raz pierwszy w Polsce, których celem jest oszacowanie liczby dzieci z diagnozą niepełnosprawności obdarzonych zadatkami uzdolnień matematycznych. Inspiracją do ich podjęcia była analiza losów życiowych i osiągnięć naukowych wybitnych uczonych, którzy – według obecnych kryteriów – byliby zaliczeni do osób z niepełnosprawnością. Natomiast w opracowaniu i realizacji programu badawczego korzystano z ustaleń naukowych i wyników badań zrealizowanych w projekcie Rozpoznawanie i wspomaganie rozwoju uzdolnień do uczenia się matematyki u starszych przedszkolaków i małych uczniów (R 17006 03) finansowanym ze środków na rozwój nauki w latach 2007–2010. Po przedstawieniu ważniejszych argumentów przemawiających za potrzebą oszacowania liczby dzieci zaliczanych do niepełnosprawnych obdarzonych zadatkami uzdolnień matematycznych w artykule tym wydzielono następujące części zawierające: wiedzę o kształtowaniu się zadatków uzdolnień matematycznych dzieci polskich, a mianowicie: (a) ustalenia terminologiczne; (b) wyniki badań świadczące, że więcej niż połowa dzieci manifestuje uzdolnienia matematyczne na styku wychowania przedszkolnego i edukacji szkol¬nej, wśród nich co czwarte dziecko ma zadatki wysokich uzdolnień matematycznych; (c) wyjaśnienie, dlaczego w kolejnych latach nauki szkolnej coraz mniej uczniów manifestuje swoje wyjątkowe możliwości umysłowe w szkolnej działalności matematycznej; wyniki badań zadatków uzdolnień matematycznych dzieci z diagnozą niepełnosprawności uczęszczających do wybranych przedszkoli z oddziałami integracyjnymi, w tym: (a) założenia przyjęte w tych badaniach; (b) omówienie stosowanych procedur i metod badawczych; (c) opis faktycznych możliwości korzystania z edukacji matematycznej przez dzieci z diagnozą niepełnosprawności; (d) wyniki badań, w których oszacowano, że co trzecie dziecko z taką diagnozą jest obdarzone zadatkami uzdolnień matematycznych z charakterystyką funkcjonowania ich w działalności matematycznej; wnioski z badań zawierające: (a) wyjaśnienia, dlaczego dzieciom z niepełnosprawnością tak trudno pomóc w rozwijaniu zadatków uzdolnień matematycznych; (b) sformułowanie działań, które należy podjąć, aby zmienić na lepsze sytuację edukacyjną dzieci z niepełnosprawnością obdarzonych zadatkami uzdolnień matematycznych; (c) wykaz korzyści społecznych i ekono¬micznych, które przyniosą proponowane zamiany.