Zarządzanie to branie odpowiedzialności, czyli impulsy dla humanistyki stosowanej w praktyce i teorii zarządzania

Tomasz Ochinowski; Jerzy Kociatkiewicz; Monika Kostera

doi:10.31261/errgo.14697

Opublikowane: 2024-08-01

Nr 48 (2024)

Zarządzanie to branie odpowiedzialności, czyli impulsy dla humanistyki stosowanej w praktyce i teorii zarządzania

Tomasz Ochinowski

, Jerzy Kociatkiewicz

, Monika Kostera

Website: https://ws.uw.edu.pl/zespol/kostera-monika/

Dział: wizje - poszukiwania - propozycje

https://doi.org/10.31261/errgo.14697

Abstrakt

Zarządzanie – to branie odpowiedzialności, w szczególności za zarządzaną organizację, jej dobro i przyszłość (Mintzberg, 2019). Jest to działalność zapewniająca przede wszystkim przetrwanie organizacji i to jest podstawa zarządzania strategicznego (Obłój, 1987). Zgadzamy się z głosami krytykującymi (np. Parker, 2018) zarządzanie za to, że w ostatnich dekadach oderwało się od tych swoich kluczowych zadań i uległo degradacji, poniekąd samo podważyło swój sens istnienia. Z drugiej strony, Lech Witkowski (2018) pisze o kryzysie humanistyki. Humanistyka także oderwała się od sensu swego istnienia poprzez bezrefleksyjne tkwienie w polaryzujących definicjach i samo-określeniach. Autor przekonuje, że potrzebna jest humanistyka stosowana, gotowa do tego, by zmierzyć się z wyzwaniami złożonej współczesności. Jest to obecność w życiu społecznym humanistyki dojrzałej, rozumiana jako głęboka refleksja kulturowa, zdolna do wyzwolenia przyszłości z roli zakładniczki teraźniejszości. Humanistyki, która „z podniesioną głową”, bez kompleksów wobec innych dziedzin realizuje, przy pomocy specyficznych dla siebie metod, cele poznawcze ważne dla ludzkości, zgodnie ze swymi najlepszymi tradycjami (Rens 2013; 2017). Taka humanistyka polega zatem także na podejmowaniu odpowiedzialności za przyszłość (Witkowski, 2018). W tym tekście proponujemy mocny humanistyczny program dla praktyki i refleksji nad zarządzaniem.

Słowa kluczowe:

humanistyka , historiografia , sztuka , metody humanistyczne , historia , odpowiedzialność

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ochinowski, T., Kociatkiewicz, J., & Kostera, M. (2024). Zarządzanie to branie odpowiedzialności, czyli impulsy dla humanistyki stosowanej w praktyce i teorii zarządzania. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (48), 135–168. https://doi.org/10.31261/errgo.14697

Cited by / Share

Bibliografia

Bauman, Zygmunt. “The Self in Consumer Society”. The Hedgehog Review 1, nr 1 (1999), 35–40.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. Razem osobno. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. Retrotopia. London: Polity, 2017.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt, Irena Bauman, Jerzy Kociatkiewicz, Monika Kostera. Management in a Liquid Modern World. London: Polity, 2015.
Google Scholar

Berger, Peter L. A Rumour of Angels. New York: Anchor Books, 2000.
Google Scholar

Białostocki, Jan. Sztuka cenniejsza niż złoto. Warszawa: PWN, 2004.
Google Scholar

Bloom, Paul. Przeciw empatii: Argumenty za racjonalnym współczuciem. Przeł. Michał Chojnacki. Kielce: Charaktery, 2015.
Google Scholar

Bloom, Paul, Łukasz Kwiatek, Błażej Kucharczyk. “Bliźni dla bliźnich, obcy dla obcych”. Tygodnik Powszechny 46 (2015). https://www.tygodnikpowszechny.pl/blizni-dla-bliznich-obcy-dla-obcych-31091.
Google Scholar

Bocheński, Józef M., Jan Parys. Między logiką a wiarą – z Józefem M. Bocheńskim rozmawia Jan Parys. Warszawa: Noir sur Blanc, 1998.
Google Scholar

Boorstin, Daniel J. Amerykanie. Fenomen demokracji. Przeł. Janusz Kozak. Warszawa: Bellona i WAiF, 1995.
Google Scholar

Culture.pl. 2022. “Zygmunt Bauman 19.11.1925–9.01.2017”. https://culture.pl/pl/tworca/zygmunt-bauman.
Google Scholar

Domańska, Ewa. Historia egzystencjalna. Warszawa: PWN, 2013.
Google Scholar

Domańska, Ewa. “W obronie dyscypliny: Problem suwerenności i re-profesjonalizacji historii.” W: Historia – dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. Ewa Domańska, Rafał Stobiecki, Tomasz Wiślicz, 99–111. Kraków: Universitas, 2014.
Google Scholar

Działoszyński, Bartosz i in. (oprac. merytoryczne). Kalendarium dziejów świata. Warszawa: PWN, 2005.
Google Scholar

Fleming, Peter. The Death of Homo Economicus: Work, Debt and the Myth of Endless Accumulation. London: Pluto, 2017.
Google Scholar

Franciszek. “Wobec wyzwań naszej kultury”. W: Wymagania i pasja: O wychowaniu chrześcijańskim. Przeł. Leszek Wrona. Kraków: Esprit, 2013. https://opoka.org.pl/biblioteka/I/ID/esprit_2013_wymagania_i_pasja_01.html.
Google Scholar

Freud, Sigmund. Beyond the Pleasure Principle. London: The Hogarth Press, 1920.
Google Scholar

Garfield, Bob. “Model Management Lessons”. “USA TODAY”, 26 May: 06B, 1987.
Google Scholar

Gaweł, Łukasz, Monika Kostera. Etnografie instytucji dziedzictwa kulturowego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018.
Google Scholar

Giddens, Anthony. Przemiany intymności: Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Przeł. Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
Google Scholar

Gombrich, Ernst H. O sztuce. Przeł. Magdalena Dolińska, Iwona Kossowska, Danuta Stefańska-Szewczuk, Anna Kuczyńska. Poznań: Rebis, 2019.
Google Scholar

Grant, Richard. “Dwadzieścia Marylin, 1962. Andy Warhol (1928–1987)”. W: Historia sztuki, red. Stephen Farthing, przeł. Piotr Lewiński, Maria Szubert, 484–485. Warszawa: Arkady, 2019.
Google Scholar

Gravitz, Lauren. “Geografia niesprawiedliwości”. W: Zdrowie środowiskowe. Innowacje. Raport specjalny Scientific American i Nature, Świat Nauki, red. Laura Helmuth, Scientific American. Świat Nauki 46 (2023), 45–72.
Google Scholar

Graeber, David. “On the Phenomenon of Bullshit Jobs”. Strike!, August, 10–11, 2013.
Google Scholar

Grey, Chris. “Towards a Critique of Managerialism: The Contribution of Simone Weil”. Journal of Management Studies 33, 5 (1996), 591–611.
Google Scholar

Guillet de Monthoux, Pierre. Curating Capitalism: How Art Impacts Business, Management, and Economy. Cambridge: MIT Press, 2023.
Google Scholar

Gurczyńska-Sady, Krystyna. “Co po postmoderniźmie, czyli tęsknota za mocnym podmiotem: na marginesie książki Ewy Domańskiej Historia egzystencjalna”. Ethos 101 (2013), 195–206.
Google Scholar

Hare, Brian, Vanessa, Woods. Przetrwają najżyczliwsi: Jak ewolucja wyjaśnia istotę człowieczeństwa. Przeł. Kacper Kalinowski. Kraków: Copernicus Center Press, 2022.
Google Scholar

Hay, David. “Jakość życia/jakość zarządzania: Znaczenie świadomości relacyjnej”. Problemy Zarządzania 11, 1 (2005), 122–135.
Google Scholar

Hay, David, Rebecca Nye. The Spirit of the Child: Revised Edition. London: Jessica Kingsley Publishers, 2006.
Google Scholar

Hollingsworth, Mary. Sztuka w dziejach człowieka. Przeł. Stanisław Rościcki. Firenze: Giunti i Wrocław: Ossolineum, 1992.
Google Scholar

Iggers, Georg G. Historiografia XX wieku: Przegląd kierunków badawczych. Przeł. Andrzej Gadzała. Warszawa: PWN, 2010.
Google Scholar

Iggers, Georg G., Q. Edward Wang, Supriya Mukherjee. A Global History of Modern Historiography. Harlow: Pearson Longman, 2008.
Google Scholar

Kelley, Donald R. Oblicza historii: Badanie przeszłości od Herodota do Herdera. Przeł. Marek Tomaszewski. Warszawa: PWN, 2010.
Google Scholar

Kociatkiewicz, Jerzy, Monika Kostera. “Zarządzanie humanistyczne: Zarys programu”. Problemy Zarządzania 11, 4 (2013), 9–19.
Google Scholar

Kociatkiewicz, Jerzy, Monika Kostera. 2014. Liquid Organization: Zygmunt Bauman and Organization Theory. Oxford: Routledge.
Google Scholar

Kostera, Monika. Organizations and Archetypes. Cheltenham: Edward Elgar, 2012.
Google Scholar

Kostera, Monika. “Wstęp”. W: Metody badawcze w zarządzaniu humanistycznym, red. Monika Kostera, 9–24. Warszawa: Sedno, 2015.
Google Scholar

Kostera, Monika, Bernadetta Nierenberg. Komunikacja społeczna i zarządzanie humanistyczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.
Google Scholar

Kostera, Monika, Michael Pirson. Dignity and the Organization. London: Palgrave Macmillan, 2017.
Google Scholar

Kostera, Monika, Cezary Woźniak. Aesthetics, Organization, and Humanistic Management. New York: Routledge, 2021.
Google Scholar

Krawiec, Adam. “Zwrot przestrzenny w mediewistyce”. W: Vademecum historyka mediewisty, Jarosław Nikodem, Dariusz Andrzej Sikorski, 536–540. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Google Scholar

Lenoir, Frédéric. Le désir, une philosophie. Paris: Flammarion, 2022.
Google Scholar

Lévinas, Emmanuel. Totality and Infinity: An Essay on Exteriority. Pittsburgh, PA: Duquesne University Press, 1999.
Google Scholar

Middell, Matthias. “Georg G. Iggers and the Programme of a Critical History of Historiography”. Storia della Storiografia 75, 1 (2019), 47–57.
Google Scholar

Middell, Matthias. “Cross-Cultural Comparison in Times of Increasing Transregional Connectedness: Perspectives From Historical Sciences and Area Studies on Processes of Respatialization”. FQS 22, 2 (2021). https://www.qualitative-research.net/.
Google Scholar

Mintzberg, Henry. Bedtime Stories for Managers: Farewell to Lofty Leadership... Welcome Engaging Management. Oakland: Berrett-Koehler, 2019.
Google Scholar

Musiała, Agnieszka. “W poszukiwaniu prawnej konstrukcji dla zakładu pracy jako wspólnoty ludzi: koncepcja Arkadiusza Sobczyka traktowania zakładu pracy jako zakładu administracyjnego”. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 1, 29 (2017), 25–37.
Google Scholar

Musiała, Agnieszka. Prawo podmiotowe wprawie pracy – awzględem “kogo”? Spór o prawny charakter prawa pracy. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2022.
Google Scholar

Obłój, Krzysztof. Strategia przetrwania organizacji. Warszawa: PWN, 1987.
Google Scholar

Ochinowski, Tomasz. „Dzieje zatrzymane. Wstęp do analizy wizji historii Polski po 1944 roku w podręcznikach ekonomii politycznej socjalizmu od lat 50. do 80. XX wieku na przykładzie problematyki bodźców”. Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej 9 [online] (1 marca 2018), 155–180.
Google Scholar

Ochinowski, Tomasz. “Przypominanie organizacyjne jako kompetencja”. Problemy Zarządzania 15, 2 (2017), 39–53.
Google Scholar

Ochinowski, Tomasz, Marta Szeluga-Romańska. “Badanie jakościowe zachowań w organizacji”, W: Psychologia biznesu, red. Bogdan Rożnowski i Paweł Fortuna, 51–66. Warszawa: PWN, 2020.
Google Scholar

Oxfam. “Ponad 250 mln ludzi jest zagrożonych ubóstwem”. Deutsche Welle, Społeczeństwo (2022). https://www.dw.com/pl/oxfam-ponad-250-mln-ludzi-jest-zagro%C5%BConych-ub%C3%B3stwem/a-61453546.
Google Scholar

Orzechowski, Emil. Wokół zarządzania kulturą, edukacją, mediami: Pytań sporo, odpowiedzi mało. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999.
Google Scholar

Parker, Martin. Shut Down the Business School: What’s Wrong with Management Education. London: Pluto, 2012.
Google Scholar

Parker Follett, Mary. Freedom and Coordination (1949). https://mpfollett.ning.com/mpf/follett-writings.
Google Scholar

Pirson, Michael, Heiko Spitzeck, Wolfgang Amann, Shiban Khan, Ernst von Kimakowitz, red. Humanism in Business. Cambridge: Cambridge University Press, 2009.
Google Scholar

Poprzęcka, Maria. “Historia sztuki a wiedza historyczna”. W: Historia – dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. Ewa Domańska, Rafał Stobiecki, Tomasz Wiślicz, 243–253. Kraków: Universitas, 2013.
Google Scholar

Rens, Bart. Historia humanistyki. Przeł. Roman Pucek. Warszawa: Aletheia, 2013.
Google Scholar

Rens, Bart. “How a New Field Could Help Save the Humanities”. The Chronicle of Higher Education 20, 2 (2017), 1–4.
Google Scholar

Sternberg, Robert J., Tomasz Witkowski. “Robert J. Stenberg”. W: Giganci psychologii: Rozmowy na miarę XXI wieku, red. Tomasz Witkowski, przeł. Małgorzata Wajda-Kacmajor, Anna Alochno-Janas, Aleksandra Cioch, 117–145. Wrocław: Bez Maski, 2021.
Google Scholar

Stiegler, Bernard. Bifurquer: Il n-y a pas d’alternative. Paris: Les Liens Qui Liberent, 2020.
Google Scholar

Stiegler, Bernard, i Kolektyw Internacja. Konieczna bifurkacja, „Nie ma alternatywy”, przeł. Michał Krzykawski i in. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2023.
Google Scholar

Stobiecki, Rafał. Historiografia PRL. Zamiast podręcznika. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódziekgo, 2020.
Google Scholar

Stobiecki, Rafał. “Historio, historio, cóżeś ty za pani”. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2022.
Google Scholar

Taylor, Frederick W. The Principles of Scientific Management. New York: Harper & Brothers, 1919. https://archive.org/details/principlesofscie00taylrich/page/n5/mode/2up.
Google Scholar

Tomassello, Michael. Historia naturalna ludzkiego myślenia. Przeł. Błażej Kucharczyk, Rafał Ociepa. Kraków: Copernicus Center Press, 2015.
Google Scholar

Tourish, Denis. Management Studies in Crisis: Fraud, Deception and Meaningless Research. Cambridge: Cambridge University Press, 2019.
Google Scholar

Von Hippel, William. Jak wyszliśmy na ludzi. Przeł. Dariusz Rossowski. Łódź: Feeria Science, 2020.
Google Scholar

Waal, Frans de. Wiek empatii: Jak natura uczy życzliwości. Przeł. Łukasz Lamża. Kraków: Copernicus Center Press, 2019.
Google Scholar

Weil, Simone. Formative Writings 1929–1941. London: Routledge, 1987.
Google Scholar

Witkowski, Lech. Humanistyka stosowana: Wirtuozeria, pasje, inicjacje. Kraków: Oficyna, 2018.
Google Scholar

Wierzbicki, Andrzej. “Józef Szujski (1835–1882)”. Przeł. Andrzej J. Opaliński. W: Nation and History: Polish Historians from the Enlightenment to the Second World War, red. Peter Brock, John D. Stanley, Piotr J. Wróbel, 85–100. Toronto: University of Toronto Press, 2006.
Google Scholar

Wierzbicki, Andrzej. Poczet historyków polskich: Historiografia polska doby podzaborowej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2006.
Google Scholar

Wierzbicki, Andrzej. “Władysław Smoleński (1851–1926)”. Przeł. Elizabeth Plach. W: Nation and History: Polish Historians from the Enlightenment to the Second World War, red. Peter Brock, John D. Stanley, Piotr J. Wróbel, 165–179. Toronto: University of Toronto Press, 2006.
Google Scholar

Wierzbicki, Andrzej. Europa w polskiej myśli historycznej i politycznej XIX i XX wieku. Warszawa: Centrum Europejskie Natolin i Wyd. Trio, 2009.
Google Scholar

Wierzbicki, Andrzej. “Od Klio Polskiej do ‘Klio Polskiej’”. Klio Polska 7 (2015), 7–9.
Google Scholar

Wierzbicki, Andrzej. Jak powstało państwo polskie? Hipoteza podboju w historiografii polskiej XIX i XX wieku. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2019.
Google Scholar

Wrzosek, Wojciech. Historia – kultura – metafora. Wrocław: Leopoldinum, 1995.
Google Scholar

Wrzosek, Wojciech. O myśleniu historycznym. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2009.
Google Scholar

Wrzosek, Wojciech. “Źródło historyczne jako alibi realistyczne historyka”. W: Historyk wobec źródeł. Historiografia klasyczna i nowe propozycje metodologiczne, red. Janina Kolbuszewska, Rafał Stobiecki, 23–38. Łódź: Ibidem, 2010.
Google Scholar

Wrzosek, Wojciech, red. Oblicza przeszłości. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2011.
Google Scholar

Wrzosek, Wojciech. “O potrzebie kulturologicznego dystansu poznawczego w badaniach historycznych”. W: Badacze przeszłości wobec wyzwań XIX–XXI wieku, red. Katarzyna Błachowska, Zbigniew Romek, Marcin Wolniewicz, 313–328. Warszawa: Neriton, PTH, IH PAN, 2013.
Google Scholar

Zawadzki, Maciej. Nurt krytyczny w zarządzaniu: Kultura, edukacja, teoria. Warszawa: edno, 2014.
Google Scholar

Tomasz Ochinowski

https://orcid.org/0000-0001-8343-4071

Afiliacja:

Uniwersytet Warszawski Polska

Biogram

Prof. dr hab. Tomasz Ochinowski - psycholog i historyk biznesu, doradca biznesowy i trener umiejętności społecznych. Praktyk działań mentorskich oraz autor koncepcji mentoringu. Pracownik naukowy Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Kieruje tam Zakładem Socjologii Organizacji i Historii Biznesu. Laureat tytułu „Trener roku ” według „Instytut for International Research”. Ekspert w Komisji Unii Europejskiej w zakresie rozwoju lokalnego. Badacz dziejów organizacji i kreator międzynarodowej współpracy w tej dziedzinie. Autor wielu publikacji z zakresu organizacji i zarządzania, przedsiębiorczości, rozwoju zawodowego w tym coachingu i mentoringu.

Jerzy Kociatkiewicz

https://orcid.org/0000-0001-6449-1185

Afiliacja:

Institut Mines-Télécom Business School Francja

Biogram

Jerzy Kociatkiewicz jest profesorem zarządzania zasobami ludzkimi w Institut Mines-Télécom Business School. Jego badania obejmują zakres od analizy codziennych doświadczeń organizacyjnych, przez rozważania na temat inspiracji narracyjnych dla aspiracji menedżerskich i organizacyjnych, po refleksje nad średniowiecznymi rozwiązaniami problemu alienacji. Ostatnio publikował w takich czasopismach jak Annals of Tourism Research, Organization Studies oraz Journal of Business Ethics. Wspólnie z Zygmuntem Baumanem, Ireną Bauman i Moniką Kostera napisał książkę Management in a Liquid Modern World. Jerzy Kociatkiewicz jest teoretykiem organizacji, który prowadzi badania nad przestrzenią, technologią, literaturą i ich związkami z organizacją. Prowadził także szeroki zakres kursów zarządzania na poziomie licencjackim i magisterskim. Jego specjalności to: etnografia, narracje i badania jakościowe.

Monika Kostera

m.kostera@uw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0001-6449-1185

Afiliacja:

Uniwersytet Warszawski Polska

Biogram

Prof. dr hab. Monika Kostera, profesor zwyczajny w dziedzinie zarządzania. Posiada tytuły profesorskie w dziedzinach ekonomii (2004) i nauk humanistycznych (2017). Jest autorką i redaktorką ponad 50 książek w języku polskim i angielskim oraz licznych artykułów opublikowanych w czasopismach takich jak Organization Studies, Journal of Organizational Behavior i British Journal of Management. Jej obecne zainteresowania badawcze obejmują wyobraźnię i organizowanie, dezalienację pracy, etnografię organizacyjną oraz archetypy organizacyjne. Wśród jej ostatnich książek znajdują się: Management in a Liquid Modern World we współautorstwie z Zygmuntem Baumanem, Ireną Bauman i Jerzym Kociatkiewiczem (2015, Polity), Occupy Management! (2014, Routledge, z recenzją Yiannisa Gabriela) oraz Organizations and Archetypes (2013, Edward Elgar). Publikuje również poezję.

Nr 48 (2024)
Opublikowane: 2024-08-23

ISSN: 1508-6305

eISSN: 2544-3186

10.31261/errgo

Wydawca

University of Silesia Press | Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego i Wydawnictwo Naukowe "Śląsk"

Prześlij tekst

Zarządzanie to branie odpowiedzialności, czyli impulsy dla humanistyki stosowanej w praktyce i teorii zarządzania

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Tomasz Ochinowski

Jerzy Kociatkiewicz

Monika Kostera

Język / Language

Informacje

##plugins.block.makeSubmission.linkLabel##