Teoria ograniczeń (<i>Theory of Constraints</i> – TOC) w kontekście wspierania procesu terapii osób jąkających się
Abstrakt
Theory of Constraints – TOC in the Context of Stammering Treatment SupportThe article aims at presenting the practical aspects of the application of TOC (The Theory of Constraints) in the treatment offered to stuttering people. The issues described in the article refer to actions taken within the framework of methodological innovation: “I say what I think” – the TOC method used for training speech fluency and implemented during group therapy activities of stuttering children and youth organized by the Psychological and Pedagogical Clinic in Ciechanów. In her text, the authoress proposes to modify the use of three graphical TOC tools used in support of therapy for stuttering people, namely: the logical branch, the cloud and the ambitious target tree.
Key words: stuttering therapy, Theory of Constraints (TOC), support method
Bibliografia
Adamczyk B.: Mój permanentny konflikt z dorosłymi jąkającymi się. Chodzi o motywację. „Logopedia” 2002, t. 30. Lublin, s. 213–216.
Adams M.: Myślenie pytaniami. Przeł. A. Wojtaszczyk. Warszawa, Studio Emka 2007. American Psychiatric Association: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder (DSM-5). Washington, American Psychiatric Association 2013.
Ashlag Y.: Zasady TOC. Zarządzanie ograniczeniami rozwoju biznesu. Przeł. M. Kowalczyk. Warszawa, Mint Books 2015.
Aten J.L.: Radzenie sobie z lękiem i napięciem w jąkaniu. W: Jąkanie – eksperci radzą. Red. S.B. Hood. Przeł. K. Gaweł, M. Węsierska. Katowice, Centrum Logopedyczne 2015, s. 57–61.
Beilby J.: Psychosocial impact of living with a stuttering disorder: Knowing is not enough. „Seminars in Speech & Language” 2014, vol. 35, issue 2, s. 132–143.
„Bliżej Przedszkola”: 2011, nr 9.120; 2011, nr 11.122; 2012, nr 7–8.130–131; 2012, nr 9.132; 2012, nr 10.133; 2013, nr 2.137.
Blood G.: Bullying&SLPs. Enhancing our Roles as Advocates for Students who Stutter [broszura]. Memphis, The Stuttering Foundation.https://www.stutteringhelp.org/sites/default/file/Bullying_Brochure_draft.pdf [data dostępu: 18.03.2017].
Blood G.: Logopedzi wobec mobbingu szkolnego. Wzmacnianie roli logopedów jako rzeczników uczniów jąkających się [broszura]. Przeł. Z. Byszewska, I. Michta. Konsult. K. Węsierska. Memphis, The Stuttering Foundation. https://www.stutteringhelp.org/sites/default/files/bullying_polish.pdf [data dostępu: 18.03.2017].
Bono E. de: Sześć myślowych kapeluszy. [Przeł. J. Krzemień-Rusche] Gliwice, Helion 2008.
Borisavljevic S.: Materiały szkoleniowe TOCfE. Przeł. M. Piernikowska. Gdańsk, Transfer Learning 2006.
Chmela K.A., Reardon N.: Jak skutecznie pracować nad postawami i emocjami w terapii jąkania. Red. L.A. Scott. Przeł. M. Kądzioła, M. Wąsierska. Katowice, Centrum Logopedyczne 2014.
Chęciek M.: Jąkanie. Diagnoza – terapia – program. Kraków, Impuls 2007.
Chęciek M.: Kwestionariusza Cooperów do oceny jąkania. Zarys terapii. Lublin, Wydaw. Fundacji „Orator” 2001.
Chęciek M.: Podejście do terapii jąkania jako zaburzenia kognitywno-lingwinistycznego. W: Diagnoza i terapia w logopedii. Red. J. Porayski-Pomsta. W: „Z Prac Towarzystwa Kultury Języka”. T. 7. Warszawa, Towarzystwo Kultury Języka Sekcja Logopedyczna, Elipsa 2008, s. 243–270.
Chęciek M., Bijak E.: Fragmentaryczne wyniki badań nad motywacją do terapii jąkania uczniów szkoły średniej. W: „Logopedia Silesiana” 2015, nr 4, s. 158–169.
Chęciek M., Bijak E., Kamińska D.: Jąkanie. Skuteczne techniki płynnego mówienia. TPM i TDSM w Zmodyfikowanym Programie Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się. Gdańsk, Harmonia Universalis 2014.
Człowiek wobec ograniczeń. Z. Tarkowski J. Jastrzębowska. Warszawa, Wydaw. Fundacji „Orator” 2002.
Dell C.W.: Terapia jąkania u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Kraków, Impuls 2008.
Dłużniewska A.: Narzędzia TOC w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. „Meritum” 2009, nr 2 (13), s. 44–47.
Dłużniewska A.: TOC – Theory of Constraints (teoria ograniczeń) – w wychowaniu ku wartościom. „Meritum” 2008, nr 1 (8), s. 21–25.
Faściszewska M.: Swoiste zjawiska językowe występujące w tekstach dialogowych i narracyjnych tworzonych przez osoby jąkające się. W: Zaburzenia płynności mówienia – teoria i praktyka. T. 1. Red. K. Węsierska. Katowice, Komlogo, Uniwersytet Śląski w Katowicach 2015.
Geus E. de: Czasami po prostu się jąkam. Książka dla dzieci w wieku od 7 do 12 lat. Przeł. M. Węsierska. Katowice, Centrum Logopedyczne 2013.
Goldratt E.M., Cox J.: Cel I. Przeł. M. Duraj-Czyżewska. Warszawa, Mint Books 2008.
Goldratt E.M., Cox J.: The Goal. New York, Croton-on-Hudson, 1984.
Goldratt R., Weiss N.: Significant enhancement of academic achievement through application of the Theory of Constraints (TOC). „Human Systems Management” 2005, nr 24, s. 13–19.
Gonzalez A. et al.: Success… an adventure. Learning to think for yourself and to work with others. USA, Sirias Consulting 2007.
Góral-Półrola J.: Jąkanie. Analiza procesu komunikacji słownej. Kraków, Impuls 2016.
Gregory H.: Jąkanie: Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy? „Logopedia” 1994, t. 21, s. 25–29.
Guitar B., Conture E.G.: Dziecko, które się jąka. Informacje dla pediatry. [Przeł. M. Węsierska]. Katowice, Centrum Logopedyczne 2012.
Hetmańczyk-Bajer H.: Teoria ograniczeń w kontekście szeroko pojętych działań oświatowych. „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych” 2013, nr 1, s. 47–68.
Hetmańczyk-Bajer H.: Wykorzystanie Teorii Ograniczeń w procesie kształtowania kompetencji społecznych uczniów w młodszym wieku szkolnym. „Chowanna” 2012, nr 2 (39), s. 225–236.
Holte D.L.: Głos odzyskany. Poradnik dla rodziców dzieci jąkających się. Przeł. T. Sokala, J. Ferlin. Kraków, Wydaw. Edukacyjne 2016.
Hulit L.M.: Straight Talk on Stuttering: Information, Encouragement, and Counsel for Stutterers, Caregivers, and Speech-Language Clinicians. Springfield, Charles C. Thomas 1996.
Jąkanie – eksperci radzą. Red. S.B. Hood. Przeł. K. Gaweł, M. Węsierska. Katowice, Centrum Logopedyczne 2015.
Kamińska D.: Jak bawić się i uczyć z pasją. Zastosowanie narzędzi myślowych TOC w pracy z dziećmi. Kraków, Centrum Edukacji „Bliżej Przedszkola” 2017.
Kamińska D.: Psychoterapia i socjoterapia w pracy z osobami jąkającymi się. „Logopedia Silesiana” 2014, nr 3, s. 266–270.
Kamińska D.: Wspomaganie płynności mowy dziecka – profilaktyka, diagnoza i terapia jąkania wczesnodziecięcego. Kraków, Impuls 2010.
Kelman E., Whyte A.: Understanding Stammering or Stuttering (A Guide for parents, Teachers and Other Proffesionals). Foreword M. Palin. London–Philadelphia, Jessica Kingsley Publishers 2012.
Kelman E., Nicholas A.: Praktyczna interwencja w jąkaniu wczesnodziecięcym. Podejście interakcyjne rodzic – dziecko – Palin PCI. Przeł. M. Kądzioła. Gdańsk, Harmonia Universalis 2013.
Leary M., Kowalski R.M.: Lęk społeczny. Gdańsk, Gdańskie Wydaw. Psychologiczne 2001.
Maslow A.: Motywacja i osobowość. [Przeł. J. Radzicki]. Warszawa, Wydaw. Naukowe PWN 2009.
Metoda „KLANZY”: www.klanza.org.pl/METODA_KLANZY [data dostępu: 18.03.2017].
Meyer D.: The Why and How of Thinking in School. USA, Published by D. Meyer 2011.
O’Connor F.: Frequently Asked Questions About Stuttering. New York, Rosen Publishing Group 2008.
Pankin H., Elsässer U.: NLP w logopedii. Przeł. M. Wojdak-Piątkowska. Gdańsk, Harmonia Universalis 2012.
Przybyla O., Woźniak T.: Projekt Network for Tuning Standards and Quality of Education Programmes for Speach and Language Therapists in Europe – cel i założenia. „Logopedia Silesiana” 2012, t. 1. Katowice, s. 212–213.
Roberts D.: Storytelling for better behavior. Using traditional tales to explore responsibility, decision making and conflict resolution. UK, Speechmark 2012.
Sinacka-Kubik E.: Zarządzanie ograniczeniami – jak pomóc dziecku z trudnościami w funkcjonowaniu społecznym? „Dysleksja. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji” 2011, nr 2 (10), s. 1–14.
Stromsta C.: Stuttering: Its Nature and Management. Memphis, Stuttering Foundation of America 2008. The Stuttering Foundation of America. www.stutteringhelp.org [data dostępu: 18.03.2017].
Suerken K.: Techniki aktywizujące myślenie – TOC. Warszawa, MSCDN & TOCfE 2009.
Tarkowski Z.: Dzieci z zaburzeniami zachowania, emocji i mowy. Gdańsk, Grupa Wydawnicza Harmonia 2016.
Tarkowski Z.: Jąkanie. Warszawa, Wydaw. Naukowe PWN 1999, s. 9–13.
Tarkowski Z.: Kwestionariusz niepłynności mówienia i logofobii (diagnoza i terapia jąkania). Lublin, Wydaw. Fundacji „Orator” 2001.
Tarkowski Z.: Psychosomatyka jąkania. Wydaw. Fundacji „Orator” 2007.
Tarkowski Z.: Zmiana postaw wobec jąkania. Lublin, Wydaw. Fundacji „Orator” 2008.
Tarkowski Z., Góral-Półrola J.: Skala motywacji do terapii jąkania. Lublin, Wydaw. Fundacji „Orator” 2012.
Tarkowski Z., Góral-Półrola J.: Skala samooceny i oceny jąkania. Lublin–Kielce, Wydaw. Fundacji „Orator”, Wydaw. Wyższej Szkoły Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych w Kielcach, 2012.
TOC – Theory of Constraints. www.toc-goldratt.com [data dostępu: 18.03.2017].
TOC Consulting. www.toc-consulting.pl [data dostępu: 18.03.2017].
TOC for Education. www.tocforeducation.com [data dostępu: 18.03.2017].
TOCfE Polska (TOC dla Edukacji Polska). ww.toc.edu.pl [data dostępu: 18.03.2017].
Vujicic N.: Bez rąk, bez nóg, bez ograniczeń! Przeł. M. Stegenka. Wrocław, Aetos Media 2012, s. 150.
Weissboim V., Weiss N.: Wielozakresowy Organizator Wiedzy. Przełom w przekazie treści nauczania według TOC Teoria Ograniczeń. Fundacja Teorii Ograniczeń dla Edukacji 2000.
Węsierska K.: Logopeda jako specjalista w dziedzinie zaburzeń płynności mowy. W: Zaburzenia płynności mowy – teoria i praktyka. T. 1. Red. K. Węsierska. Katowice, Komlogo, Uniwersytet Śląski 2015, s. 101–113.
Węsierska K., Jeziorczak B.: Czy moje dziecko się jąka? Przewodnik dla rodziców małych dzieci, które mają problem z płynnym mówieniem. Katowice, Centrum Logopedyczne 2011.
Węsierska K., Mazur M.: Czynniki genetyczne w etiologii jąkania – doniesienia z badań. „Forum Logopedyczne” 2012, nr 20, s. 90–94.
Wittgenstein L.: Tractatus logico-philosophicus. Przekład, wstęp B. Wolniewicz. Warszawa, Wydaw. Naukowe PWN 2000.
Woźniak T.: Neuroanatomiczne przyczyny jąkania. „Logopedia” 2016, t. 45, s. 175–187.
Woźniak T.: Standard postępowania logopedycznego w przypadku jąkania. „Logopedia” 2008, t. 37, s. 217–226.
Woźniak T.: Teorie pochodzenia jąkania oparte na dowodach. W: „Logopedia Silesiana” 2015, nr 4, s. 72–80
Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V.: Psychologia. Kluczowe kompetencje. Motywacja i uczenie się. T. 2. Przeł. M. Guzowska-Dąbrowska, J. Radzicki, E. Czerniawska. Warszawa, Wydaw. Naukowe PWN 2012.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
