“The Earth will open its mouth”. On Erna Rosenstein’s Forensic Imagination
DOI:
https://doi.org/10.31261/NoZ.2019.05.08Keywords:
Holocaust, Erna Rosenstein, forensic turn, affect, murderAbstract
Investigating Erna Rosenstein’s poems containing partial accounts of her parents’ murder after their escape from the Lviv ghetto, this article proposes a reading founded on two categories – forensics and shock – and therefore departs from the principles put forward by historical narratives (including the meticulous reconstruction of facts and pedantic devotedness to their organisation typical of this genre, constructing such a story whose integrity would satisfy the reader whereas moral framework would set formal limits). Forensics – a strategy that emphasises the role of material traces – is related to the clarity of a process and the rise of a community. Intuitively, Rosenstein applies a quasi-crime story narrative to her poetry, which allows it to cross the distance usually separating the victims of the Shoah from a reader belonging to an entirely different reality. The presence of a mystery makes it possible for the murdered to become close to us once again thanks to the medium of a wounded body. Shock, in turn, is a category inherent in any attempt of reaching the unthinkable (that is, the events that have not been lived through or experienced directly). Moreover, it employs affective stimulation which engages a reader in an
ethical way. This article consists of three parts, whose division reflects the necessities of scrutinising Rosenstein’s relation to surrealism, exploring her strategy of influencing a reader by means of affect and mood, and probing her status of a precursor, visible in the autonomy granted to the nonhuman actants or her strives for domesticating entropy.
References
Baranowska M.: Surrealna wyobraźnia i poezja. Warszawa 1984.
Bennett J.: Wnętrza, zewnętrza: trauma, afekt i sztuka. Przeł. A. Kowalcze-Pawlik, T. Bilczewski. W: Pamięć i afekty. Red. Z. Budrewicz, R. Sendyka, R. Nycz. Warszawa 2014, s. 145–179.
Bourriaud N.: Estetyka relacyjna. Przeł. Ł. Białkowski. Kraków 2012.
Butler J.: Ramy wojny. Kiedy życie godne jest opłakiwania? Przeł. A. Czarnacka. Warszawa 2011.
Domańska E.: Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała. Warszawa 2017.
Dybel P.: Pęknięty czas. „Twórczość” 1980, nr 6, s. 122–123.
Dziamski G.: Awangarda po awangardzie. Od neoawangardy do postmodernizmu. Poznań 1995.
Erna Rosenstein. Red. i układ graf. J. Chrobak. Kraków 1992.
Felski R.: Literatura w użyciu. Przeł. J. Borkowska, K. Dembowy, K. Ignaczak i in. Poznań 2016.
Głowacka D.: Po tamtej stronie. Świadectwo – afekt – wyobraźnia. Warszawa 2016.
Gumbrecht H.U.: Czytanie nastrojów. Jak można pomyśleć dziś rzeczywistość literatury. Przeł. A. Żychliński. W: Teoria – literatura – życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej. Red. A. Legeżyńska, R. Nycz. Warszawa 2012, s. 151–171.
Gumbrecht H.U.: Po roku 1945. Latencja jako źródło współczesności. Przeł. A. Paszkowska. Wstęp A. Krzemiński. Warszawa 2015.
Janicka K.: Surrealizm. Warszawa 1985.
Jarecka D., Piwowarska B.: Erna Rosenstein. Mogę powtarzać tylko nieświadomie / I Can Repeat Only Unconsciously. Warszawa 2014.
Kornhauser J.: Awangarda. Strajki, zakłócenia, deformacje. Kraków 2017.
Krall H.: Zdążyć przed Panem Bogiem. Hipnoza. Biała Maria. Warszawa 2013.
Lang B.: Nazistowskie ludobójstwo. Akt i idea. Przeł. A. Ziębińska-Witek. Lublin 2006.
Leociak J.: Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego. Wrocław 1997.
Lyotard J.-F.: Poróżnienie. Przeł. B. Banasiak. Kraków 2010.
Małczyński J.: Krajobrazy Zagłady. Perspektywa historii środowiskowej. Warszawa 2018.
Markowska A.: Język Neuera. O twórczości Jonasza Sterna. Cieszyn 1998.
Matuszewski R.: Wszyscy piszą wiersze. „Miesięcznik Literacki” 1973, nr 12, s. 44–57.
Możdżyński P.: Inicjacje i transgresje. Antystrukturalność sztuki XX i XXI wieku w oczach socjologa. Warszawa 2011.
Passeron P.: Encyklopedia surrealizmu. Przeł. K. Janicka. Warszawa 1993.
Rosenfeld A.H.: Podwójna śmierć. Rozważania o literaturze Holocaustu. Przeł. B. Krawcowicz. Warszawa 2003.
Rosenstein E.: Czas. Warszawa 1986.
Rosenstein E.: Spoza granic mowy. Warszawa 1976.
Rosenstein E.: Ślad. Warszawa 1972.
Rosenstein E.: Trochę z archiwum. Legionowo 1993.
Rosenstein E.: Wszystkie ścieżki (wiersze wybrane). Kraków 1979.
Sajewska D.: Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja teatru Wielkiej Wojny. Warszawa 2016.
Sendyka R.: Śledztwo i łowy. Nie-miejsca pamięci i krajobraz cynegetyczny. W: Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt. Red. A. Ubertowska, D. Korczyńska-Partyka, E. Kuliś. Warszawa 2019, s. 87–110.
Sendyka R.: W imię zmarłych: humanistyka forensycznej wrażliwości i publicznej prawdomówności. „Teksty Drugie” 2017, nr 1, s. 81–90.
Shallcross B.: Rzeczy i Zagłada. Kraków 2010.
Taborska A.: Spiskowcy wyobraźni. Surrealizm. Gdańsk 2013.
Usakowska-Wolff U.: Odbicia na płótnie, niecichnące słowa. „Midrasz” 2014, nr 1, s. 28–31.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
