O tłumaczeniu poezji regularnej (problemy techniki translatorskiej)

Autor(i)

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.31261/PLS.2024.14.06

Ključne riječi:

poetry translation, regular poetry, metaphor, technical problems, rhythm, rhyme

Sažetak

Artykuł poświęcony jest relacji poiędzy formalną regularnością wiersza a jego semantyką w tłumaczeniu. Autor stawia tezę, że najczęściej używaną techniką zmierzającą do zachowania równowagi między dążeniem do regularmości i semantyką wiersza w przekładzie jest metaforyczne (etafora właściwa, synekdocha, metonimia) przekształcanie tekstu. Techniki te umożliwiają rekonstruowanie ryu i rytmu oryginału w przekładzie. Twierdzenie to ilustrowane jest tłumaczeniami poesji polskiej na język rosyjski i rosyjskiej/angielskiej na język polski.

 

##submission.authorBiography##

##submission.authorWithAffiliation##

PIOTR FAST | prof. dr hab., zatrudniony w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Zainteresowania badawcze: dwudziestowieczna i najnowsza literatura rosyjska, przekładoznawstwo. Historyk literatury rosyjskiej, przekładoznawca, tłumacz. Autor kilkunastu książek o dwudziestowiecznej i najnowszej literaturze rosyjskiej oraz ponad dwustu artykułów w czasopismach i monografiach zbiorowych. Przełożył kilkadziesiąt książek poezji i prozy rosyjskiej (m.in. Borisa Akunina, Jewgienija Riejna, Jurija Drużnikowa, Aleksandra Woronskiego, Nikołaja Rubcowa, Yakova Shechtera). Redaktor naczelny „Przeglądu Rusycys­tycznego” oraz serii wydawniczych Studia o Przekładzie i Biblioteka „Przeglądu Rusycysytcznego”. Prezes Polskiego Towarzystwa Rusycystycznego. Najnowsze publikacje: Rosja — imperium i literatura („Przegląd Rusycystyczny” 2022, nr 4), Przekład wobec estetyk i poetyk awangardowych (2022, red. wraz z A. Świeściak), Czy potrzebna jest nowa historia literatury rosyjskiej XX wieku? („Przegląd Wschodniosłowiański” 2023, nr 2).

##submission.citations##

Akhmatova A. [Ахматова А.]: Из цикла «Ташкентские страницы». https://slova.org.ru/ahmatova/iz-cikla-tashkentskie-stranicy/ [dostęp: 26.09.2023].

Astafyeva N., Britanishskiy V.: Polskiye poety XX veka. Antologiya. Aleteya, Sankt-Petersburg 2000 [Астафьева Н., Британишский В.: Польские поэты ХХ века. Антология. Алетейя, Санкт-Петербург 2000].

Brodski J.: Pamięci T.S. Eliota. Przeł. W. Woroszylski. W: idem: 82 wiersze i poematy. Wyb. i oprac. S. Barańczak. Przedm. C. Miłosz. Znak, Kraków 1989.

Brodski J.: Wiersze ostatnie. Przeł. K. Krzyżewska, S. Barańczak. Znak, Kraków 1998.

Brodski J.: Urania. Zeszyty Literackie, Warszawa 2015.

[Brodskiy I.]: Sochnyeniya Iosifa Brodskogo. T. 1, 2, 4. KPO „Pushkinskiy fond”—„Tretya volna”, Parish—Moskva—Nyu York 1992 [Сочинения Иосифа Бродского. T. 1, 2, 4. КПО „Пушкинский фонд”—„Третья волна”, Париж—Москва—Нью Йорк 1992].

Brodskiy I. [Бродский И.]: A Song. http://www.chitalnya.ru/work/887510/ [dostęp: 1.06.2016].

Brodskiy I.: Pesnya — A Song. Trans. Uchonyy kot [Бродский И.: Песня — A Song. Trans. „Ученый кот”]. https://www.stihi.ru/2009/02/22/4833 [dostęp: 1.06.2016].

Brodsky I.: Selected poems. Trans. G.L. Kline. Harper & Row, New York 1973.

Brodsky I. [Бродский И.]: Урания. Ardis, Ann Arbor 1987.

Dmitroca Z.: Radio Swoboda. Współczesna poezja rosyjska. Biuro Literackie, Wrocław 2015.

Fast P.: О переводах стихотворения „A Song” Иосифа Бродского — технологический эскиз. „Przegląd Rusycystyczny” 2017, nr 2, s. 80—92.

Kudryavtsev D.: * * * [„vecherom, kogda navstrechu smerti”] [Кудрявцев Д.]: * * * [„вечером когда навстречу смерти”]. http://www.vavilon.ru/texts/kudryavtsev3.html#3 [dostęp: 28.09.2023].

Pawlikowska-Jasnorzewska M.: Kochanka lotnika. https://poezja.org/wz/Maria_Pawlikowska-Jasnorzewska/25511/Kochanka_lotnika [dostęp: 24.09.2023].

Rubcow N.: Wiersze. Przeł. P. Fast. Towarzystwo Zachęty Kultury, Katowice 1992.

Wierzyński K.: Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny. https://literatura.wywrota.pl/wiersz-klasyka/1421-kazimierz-wierzynski-ktokolwiek-jestes-bez-ojczyzny.html [dostęp: 24.09.2023].

Woroszylski W.: Moi Moskale. Wybór przekładów z poezji rosyjskiej od Puszkina do Ratuszyńskiej. Biuro Literackie, Wrocław 2006.

##submission.downloads##

Objavljeno

2024-08-19

##submission.howToCite##

Fast, P. (2024). O tłumaczeniu poezji regularnej (problemy techniki translatorskiej). Przekłady Literatur Słowiańskich [Prijevodi Slavenskih književnosti], 14, 1–13. https://doi.org/10.31261/PLS.2024.14.06

Broj časopisa

Svezak 14 (2024): Przekładoznawcze varia

Rubrika

ARTYKUŁY

##submission.license##

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).