Točke spajanja i razdvajanja teksta i predstave na primjeru Wildeovog i zadarskog Zvjezdana

Autor(i)

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.31261/PLS.2024.14.04

Ključne riječi:

Zvjezdan, Oscar Wilde, Kazalište lutaka Zadar, lutkarstvo, adaptacija

Sažetak

Shvaćajući adaptaciju kao dvosmjeran proces u kojemu izvorni medij i medij adaptacije međusobno djeluju jedan na drugog, u radu se analizira odnos između bajke Zvjezdan Oscara Wildea i lutkarske predstave Zvjezdan Kazališta lutaka Zadar u režiji i adaptaciji Milene Dundov. Dva djela povezuje niz zajedničkih elemenata kojima pristupaju i koje koriste na nekim mjestima slično, no češće različito. Ključ različitosti je, uz razlike u medijima, vremenski, prostorni i posebice društveni kontekst u kojemu je nastala bajka, odnosno lutkarska predstava. Rad analizira sličnosti i posebice razlike između dvaju djela te pokušava uočiti drugi dio dvosmjernog utjecaja — onaj adaptacije na izvor.

##submission.authorBiography##

##submission.authorWithAffiliation##

IGOR TRETINJAK | PhD, Lecturer, Academy of Arts and Culture in Osijek, Croatia. Born in 1977 in Zagreb. Graduated from the Faculty of Humanities and Social Sciences in Zagreb with a Master’s degree in Croatian Language and Literature and Informatics in 2005, and in Theatre and Drama in 2010. Defended his doctoral thesis Visual Aspects of Puppetry for Adult in Croatia from the Faculty of Humanities and Social Sciences in Zagreb in 2021. Since 2014, employed at the Academy of Arts in Osijek, Department of Theatre Arts. He was a head of Croatian part in two Creative Europe projects: All Strings Attached: Pioneers of European Puppetry (2015—2017) and EU Contemporary Puppetry Critical Platform. He participated in several international and national scientific conferences, such as “European Definitions of the Puppet Concept and Professional Puppetry Terminology,” “Hvar Theatre Days,” “The Days of Krleža,” “The Days of Ranko Marinković,” and “The Days of Ivo Brešan.” Author of approximately thirty scientific works, editor-in-chief of a scientific monograph Contemporary Puppetry and Criticism (Osijek, 2022), author of a mo­nographic study The Pinklec Phenomenon: From Ritual to Play: First 30 Years of Pinklec Theatre Troop (Čakovec, 2017), editor of Internet magazines kritikaz.com, contemppuppetry.eu and regional platform Od mali(h) nogu, and editor-in-chief of publications of the Academy for Arts and Culture in Osijek.

##submission.citations##

Hejno, Vjeslav. Umetnost lutkarske režije: Praksa. Razmatranja. Subotica: Otvoreni univerzitet, Subotica: Međunarodni festival pozorišta za decu, Novi Sad: Pozorišni muzej Vojvodine, 2012.

Hutcheon, Linda. A Theory of Adaptation. New York: Routledge, 2006.

Jurkowski, Henryk. Povijest europskoga lutkarstva: I. dio Od začetaka do kraja 19. stoljeća. Zagreb: Međunarodni centar za usluge u kulturi, 2005.

Kekez, Josip. “Usmena književnost.” In Uvod u književnost, edited by Zdenko Škreb and Ante Stamać, 133—140. Zagreb: Grafički zavod Hrvatske, 1983.

Majaron, Edi. Vera u lutku. Subotica: Otvoreni univerzitet, Subotica: Međunarodni festival pozorišta za decu i Novi Sad: Pozorišni muzej Vojvodine, 2014.

Mlađenović, Milivoje. Odlike dramske bajke. Preoblikovanje modela bajke u srpskoj dramskoj književnosti za decu. Novi Sad: Sterijino pozorje i Pozorišni muzej Vojvodine, 2009.

Ostojić, Ljubica. “Prvotni kaos scenske materije. ZD ‘Zvjezdanu’ — Grand prix.” Narodni list, September 15, 1995.

Pavis, Patrice. Pojmovnik teatra. Zagreb: Antibarbarus, 2005.

Rajewsky, Irina O. “Border Talks: The Problematic Status of Media Borders in the Current Debate about Intermediality.” In Media Borders, Multimodality and Intermediality, edited by Lars Elleström. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2010.

Schober, Regina. “Adaptation as Connection — Transmediality Reconsidered.” In Adaptation Studies: New Challenges, New Directions, edited by Jørgen Bruhn, Anne Gjelsvik, and Eirik Frisvold Hanssen, 89—113. London—New York: Bloomsbury, 2013.

Seferović, Abdulah. “Kositreni vojnici hrvatskog lutkarstva.” Zadar: Kazalište lutaka Zadar, 2001.

Smith, Murray. Engaging Characters: Fiction, Emotion, and the Cinema. Oxford: Clarendon Press, 1995.

Tretinjak, Igor. “Poetski svijet Krune Tarle — u susretu živog i neživog.” In Dani Hvarskoga kazališta: Građa i rasprave o hrvatskoj književnosti i kazalištu, edited by Boris Senker, Lucija Ljubić, and Vinka Glunčić-Bužančić, vol. 46, no. 1, 542—563. Zagreb-Split: HAZU and Književni krug Split, 2020.

Vigato, Teodora, and Valčić, Vedrana. Poetski putevi zadarskog lutkarstva. Zadar: University of Zadar and Puppet Theatre Zadar, 2018.

Wilde, Oscar. The Selfish Giant and Other Stories. London: Alma Classics, 2015.

##submission.downloads##

Objavljeno

2024-09-06

##submission.howToCite##

Tretinjak, I. (2024). Točke spajanja i razdvajanja teksta i predstave na primjeru Wildeovog i zadarskog Zvjezdana. Przekłady Literatur Słowiańskich [Prijevodi Slavenskih književnosti], 14, 1–17. https://doi.org/10.31261/PLS.2024.14.04

Broj časopisa

Svezak 14 (2024): Przekładoznawcze varia

Rubrika

ARTYKUŁY

##submission.license##

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).