Literackie patrzenie rękami. Młodzi bohaterowie literaccy z niepełnosprawnościami — zaproszenie do dialogu

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/TPDJP.2021.30.06

Słowa kluczowe:

niepełnosprawność, polska literatura, odmienność, tolerancja, dydaktyka

Abstrakt

Autorka artykułu jego tematem czyni występujących w literaturze dla dzieci i młodzieży bohaterów z niepełnosprawnościami. Przekonuje, by omawiać utwory literackie, których bohaterami są osoby z niepełnosprawnościami, a dzięki temu na lekcjach poruszać temat odmienności i tego, że inny nie znaczy gorszy. W artykule przedstawiła dwie książki: O Kamilu, który patrzy rękami Tomasza Małkowskiego oraz Wyspę mojej siostry Katarzyny Ryrych, do których można sięgnąć podczas lekcji języka polskiego w szkole podstawowej. Postać z jednego utworu cechuje się niepełnosprawnością sensoryczną, a druga – intelektualną. Ważne jest również ukazanie różnych rodzajów niepełnosprawności. Każdy z nas jest inny, mamy odmienną wrażliwość, ale nikt nie jest gorszy.

Bibliografia

Cohen J.: Praktyczny poradnik savoir-vivre wobec osób niepełnosprawnych. Ilustr. Y. Silver. Publikacja: United Spinal Association. Tłum. na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Adaptacja: Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Pobrano z: https://niepelnosprawni.sggw.pl/MPIPS_Savoir_vivre.pdf [10.05.2021].

Dickens Ch.: Opowieść wigilijna. Tłum. C. Niewiadomska. Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2016.

Disability. World Health Organization. https://www.who.int/health-topics/disability#tab=tab_1 [dostęp: 4.01.2021].

Fidowicz A.: Językowy obraz osób niepełnosprawnych wśród uczniów klas VI szkoły podstawowej. „Przegląd Pedagogiczny” 2015, nr 2. https://repozytorium.ukw.edu.pl/handle/item/3677 [dostęp: 4.01.2021].

Fidowicz A.: Niepełnosprawność w polskiej literaturze XX i XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020.

Igor Sikorski vs Filip Chajzer. YouTube, 14.03.2018. https://www.youtube.com/watch?v=Aib3nWeNJz4 [dostęp: 10.05.2021].

Kossowska A.: Duże sprawy w małych głowach. Grafika J. Ambrożewski et al. Wyd. 3. zm., rozszerz. Linia, Warszawa—Ożarów Mazowiecki 2018.

Koziołek R.: Co gra Katarynka Prusa? „Pamiętnik Literacki” 2009, z. 1, s. 49—70. https://www.researchgate.net/profile/Ryszard_Koziolek/publication/298896814_WHAT_DOES_BARREL_ORGAN_BY_BOLESLAW_PRUS_PLAY/links/58cd5cb34585157b6dae63c1/WHAT-DOESBARREL-ORGAN-BY-BOLESLAW-PRUS-PLAY.pdf [dostęp: 4.01.2021].

Małkowski T.: O Kamilu, który patrzy rękami. Zilustrowała J. Rusinek. Wydawnictwo Adamada, Gdańsk 2019.

Prus B.: Katarynka. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/katarynka.html [dostęp: 4.01.2021].

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Załącznik nr 2: Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej. Pobrano z: https://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000356/O/D20170356.pdf [2.01.2021].

Pobrania

Opublikowane

2021-11-25

Jak cytować

Skoczek, K. (2021). Literackie patrzenie rękami. Młodzi bohaterowie literaccy z niepełnosprawnościami — zaproszenie do dialogu. Z Teorii I Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 30, 81–95. https://doi.org/10.31261/TPDJP.2021.30.06

Numer

Tom 30 (2021)

Dział

Edukacja literacka i kulturowa

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).