Cybernetyka i ekologia. Pętle relacji Schulz-Onak

Autor

DOI:

https://doi.org/10.31261/TPDJP.2022.31.15

Słowa kluczowe:

Schulz, Onak, nowe media, dydaktyka, ekokrytyka

Abstrakt

W artykule przedstawiono próbę odczytania w szkole opowiadania Brunona Schulza Sierpień w kontekście innego utworu – e-tekstu Leszka Onaka zatytułowanego Cierniste diody. Autorka postuluje potrzebę wprowadzania literatury najnowszej na lekcje języka polskiego. Pokazuje sposoby oswajania trudnego tekstu Schulza i e-literatury. Główny pomysł przedstawionej interpretacji bazuje na tym, aby uwidocznić różnicę między dwoma światami przedstawionymi w tych narracjach (ogród, postać Tłui). Zestawienie fragmentów opowiadania i projektu Onaka ukazuje dwa sposoby opowiadania o człowieku i jego otoczeniu, a także związek człowieka i natury.

Biogram autora

Magdalena Paprotny-Lech - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Magdalena Paprotny-Lech – nauczycielka języka polskiego w Społecznej Szkole Podstawowej STO w Bytomiu, doktorantka literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, trenerka regionalna w projekcie Lekcja: Enter. Jej zainteresowania koncentrują się wokół zagadnień związanych z interpretacją poezji i prozy na drugim i trzecim etapie edukacyjnym. Przygotowuje rozprawę dotyczącą wprowadzenia mikrologii, animal i floral studies w szkole. Autorka artykułów o tematyce dydaktycznej, których celem było oswajanie literatury najnowszej: Między plikami… Próba czytania Darka Foksa w szkole, Śmierć żuczka „in flagranti” („Bajka o królewnie, której nie było” Marka Krystiana Emanuela
Baczewskiego) czy też Ból i tabletka – tekst i intencja autorska („Umarł mi. Notatnik żałoby” Ingi Iwasiów).

Bibliografia

Bodzioch-Bryła B., 2018, Nowomedialne transpozycje pamięci historycznej w wideoklipowej poezji Katarzyny Giełżyńskiej oraz cyfrowych utworach Leszka Onaka, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 7, s. 87–104, pobrano z: https://www.postscriptum.us.edu.pl/wp-content/uploads/2019/03/7-Bodzioch-Bry%C5%82a.pdf [15.02.2022].

Bromboszcz R., Pisarski M., 2009, Polipoezja, cyberpoezja, performance. Z Romanem Bromboszczem rozmawia Mariusz Pisarski, „Techsty”, nr 5 (1), https://techsty.art.pl/magazyn/magazyn5/rozmowy/bromboszcz_rozmowa.html [dostęp: 15.02.2022].

Chwin S., 2014, Dlaczego Bruno Schulz nie chciał być pisarzem żydowskim (o „wymazywaniu” żydowskości w „Sanatorium pod Klepsydrą” i „Sklepach cynamonowych”), „Schulz/Forum”, nr 4, s. 5–21, https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/schulz/article/view/2171 [dostęp: 15.02.2022].

Domańska E., 2007, Zwrot performatywny we współczesnej humanistyce, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 48–61, pobrano z: https://rcin.org.pl/Content/51247/PDF/WA248_67479_P-I-2524_domanska-zwrot.pdf [15.02.2022].

Fajfer Z., [2014], Ciernisty idiotyzm, Korporacja ha!art, http://archiwum.ha.art.pl/projekty/felietony/4066-ciernisty-idiodyzm.html [dostęp: 15.02.2022].

Grzymała-Siedlecki A., 1934, Etiudy płanetnicze [rec. B. Schulz, Sklepy cynamonowe], „Kurier Warszawski”, R. 114, nr 11 (wyd. wieczorne), s. 4.

Kaśków R., 1992, Wielki Teatr Paschy. O akcentach żydowskich w twórczości Brunona Schulza, „NaGłos” 1992, z. 7, s. 34–47.

Looby R., 2007, Mit golema w twórczości Brunona Schulza, „Pamiętnik Literacki”, R. 98, z. 2, s. 93–105.

Manifest Rozdzielczości Chleba v. 1.8, 2013, 30.10.2013, https://issuu.com/rozdzielczosc-chleba/docs/manifest_rozdzielczo__ci_chleba_v._ [dostęp: 15.02.2022].

Markowski M.P., 2007, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.

Nacher A., Gulik M., Kaucz P., 2011, Post-teorie i re-praktyki. Wprowadzenie do remiksu, w: Remiks. Teorie i praktyki, red. M. Gulik, P. Kaucz, L. Onak, Hub Wydawniczy Rozdzielczość Chleba. Fundacja Liternet, Kraków, s. 7–15.

Onak L., 2014a, Cierniste diody, „Techsty”, nr 1 (9), https://techsty.art.pl/cierniste_diody/ [dostęp: 15.02.2022].

Onak L., [2014b], Nie ma żadnych świętych plików – odpowiedź Zenonowi Fajferowi, Korporacja ha!art, http://archiwum.ha.art.pl/projekty/felietony/4073-nie-ma-zadnych-swietych-plikow-odpowiedz-zenonowi-fajferowi [dostęp: 15.02.2022].

Pawlicka U., 2017, Literatura cyfrowa. W stronę podejścia procesualnego, Katedra, Wydawnictwo Naukowe, Gdańsk.

Pisarski M., 2014, Tłoki, tuleje i Bruno Schulz. O „Ciernistych diodach” Leszka Onaka, „Techsty”, nr 1 (9), https://techsty.art.pl/aktualnosci/2014/cierniste_diody.html [dostęp: 15.02.2022].

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum. Język polski, 2018, https://podstawaprogramowa.pl/Liceum-technikum/Jezyk-polski [dostęp: 15.02.2022].

Schulz B., 1996, Sierpień, w: Tenże: Sklepy cynamonowe, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sklepy-cynamonowe-sierpien.html [dostęp: 15.02.2022] [opracowano na podstawie: B. Schulz, Sklepy cynamonowe; Sanatorium Pod Klepsydrą, red. Z. Smyk, Biblioteka Klasyki, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1996. Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja wykonana przez Fundację Nowoczesna Polska. Oprac. redakcyjne i przypisy: P. Choromańska, P. Kozioł, A. Rawska. Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska].

Winiecka E., 2019, Literatura bez granic? Media digitalne i ich wpływ na status sztuki słowa, „Przestrzenie Teorii”, nr 31, s. 15–37, https://doi.org/10.14746/pt.2019.31.1.

Pobrania

Opublikowane

2022-11-21

Jak cytować

Paprotny-Lech, M. (2022). Cybernetyka i ekologia. Pętle relacji Schulz-Onak. Z Teorii I Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 31, 1–15. https://doi.org/10.31261/TPDJP.2022.31.15

Numer

Tom 31 (2022): Edukacja humanistyczna w czasach kryzysu klimatycznego

Dział

Edukacja literacka i kulturowa

Licencja

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).