O życiu roślin w Patykach i badylach Urszuli Zajączkowskiej
DOI:
https://doi.org/10.31261/TPDJP.2022.31.10Słowa kluczowe:
edukacja klimatyczna, przyroda, język roślin, poetyzacja naturyAbstrakt
Edukacja humanistyczna dla klimatu wnosi wiele zmian w podejściu do przyrody, do myślenia o naturze oraz człowieku. Urszula Zajączkowska – współczesna polska poetka, biolożka, naukowczyni – w swoich pracach prezentuje nowatorskie podejście do relacji między naturą a człowiekiem, a także ukazuje nowy sposób mówienia o naturze. Analizowany tom esejów Patyki i badyle jest literackim zapisem obserwacji życia i obumierania roślin, pędów i drzew. Zajączkowska stosuje refleksyjną metodę studiowania przyrody, z czułością i emocjonalnie opowiada o życiu zielonych roślin, nazywając je „stworzeniami” posiadającymi „ciała”. Antropomorfizacja w traktowaniu roślin, będąca rodzajem eksperymentu językowego, charakteryzuje całą twórczość poetki. Rośliny dla Zajączkowskiej są wyjątkowe, cechują się prostotą, odczuwają samotność, a człowiek wpisany w naturę powinien uczyć się od nich pokory.
Bibliografia
Bińczyk E., 2018, Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Domańska E., 2013, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 13–32.
Frost Science, 2018, „Metamorphosis of Plants” by Urszula Zajaczkowska, YouTube, 6.03.2018, https://www.youtube.com/watch?v=K1WQwlAYhlY [dostęp: 22.08.2022].
Instytut Książki, 2020, „Patyki, badyle” – Urszula Zajączkowska | New Books from Poland 2020, YouTube, 18.12.2020, https://www.youtube.com/watch?v=9zpSNGDThZg [dostęp: 20.03.2022].
Kronenberg A., 2014, Geopoetyka jako przykład zielonego czytania i pisania, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 294–320.
Magnason A.S., 2020, O czasie i wodzie, przeł. J. Godek, Wydawnictwo Karakter, Kraków.
Nycz R., 2017, Nowa humanistyka w Polsce: kilka bardzo subiektywnych obserwacji, koniektur, refutacji, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 18–40.
Ochwat M., 2020, (Współ)myślenie w humanistyce. Literackie ekokształcenie w epoce antropogenu, „Polonistyka. Innowacje”, nr 12, s. 31–52, https://doi.org/10.14746/pi.2020.12.3.
Robiński A., 2019, Zmierzch epoki człowieka, Tygodnik Powszechny, 15.10.2018, https://www.tygodnikpowszechny.pl/zmierzch-epoki-czlowieka-155754 [dostęp: 5.10.2022].
Rybicka E., 2014, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Universitas, Kraków.
Sobolewska J., 2017, Kościelscy dla Zajączkowskiej, Oczytany. Blog Justyny Sobolewskiej, 17.09.2017, https://sobolewska.blog.polityka.pl/2017/09/17/koscielscy-dlazajaczkowskiej/ [dostęp: 20.03.2022].
Szopa K., 2018, Poetyckie archiwum roślinne: „casus” Urszuli Zajączkowskiej, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, T. 61, z. 1, s. 143–150, https://doi.org/10.26485/ZRL/2018/61.1/10.
Szymborska W., 2011, Milczenie roślin, wybór wierszy i fot. J. Gromek-Illg, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Thoreau H.D., 2016, Walden, czyli życie w lesie, przekł., przedm. i oprac. przypisów H. Cieplińska, wyd. 3. (dodruk), Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
Tomaszewska W., 2018, „Zielone pisanie”, „zielone czytanie”. Humanistyka ekologiczna jako projekt badań literaturoznawczych, „Studia Ecologiae et Bioethicae”, nr 16 (4), s. 77–95, https://doi.org/10.21697/seb.2018.4.08.
Wohlleben P., 2016, Sekretne życie drzew, tłum. E. Kochanowska, wyd. 2., Otwarte, Kraków.
Zajączkowska U., 2019, Patyki i badyle, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa.
Zaremba Bielawski M., 2014, Leśna mafia. Szwedzki thriller ekologiczny, przeł. M. Wasilewska-Chmura, wstęp A. Wajrak, posł. T. Lindgren, Agora, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
