Edukacja polonistyczna o Holokauście – wokół „Listów w butelce" Anny Czerwińskiej-Rydel
DOI:
https://doi.org/10.31261/PiL.2023.05.04Słowa kluczowe:
education, Anna Czerwińska-Rydel, Irena Sendlerowa, extermination, children’s literature, teaching processAbstrakt
In her article, Wiktoria Krawczyk addresses the need to include in Polish lessons texts written for young readers which are devoted to the extermination of the Jewish population. An in-depth analysis of the development of Polish language teaching programs for primary schools (and for junior high schools before the 2019 reform) shows lack of references to the Holocaust in the school environment. The goal of the series of lessons proposed in this article, designed to prepare students to read and interpret Listy w butelce [Letters in a Bottle], is partially to fill this gap in the current core curriculum. This proposal has been designed with the help of innovative tools, including routines of critical thinking (“I perceive/I think/I reflect,” “kawusia” [a little coffee], “winda” [an elevator], and “Most1” [Bridge1]), the collage technique, Robert Plutchik’s diagram of emotions, the app Mentimeter, the educational film, Karen Shawn’s method of silent conversation, and sketchnoting.
Bibliografia
Baluch A., 2020, Ludzie i przedmioty. Literatura dla dzieci jako szkoła estetycznej wrażliwości, „Paidia i Literatura”, nr 2, s. 59–66, https://doi.org/10.31261/PiL.2020.02.05.
Bikont A., 2017, Sendlerowa. W ukryciu, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Czerwińska-Rydel A., 2018, Listy w butelce. Opowieść o Irenie Sendlerowej, ilustr. M. Szymanowicz, wyd. 2., Wydawnictwo Literatura, Łódź.
Grzeszyk M., 2020, Mapa emocji i koło uczuć – powiedz, co naprawdę czujesz!, Steskiler, 7.05.2020, https://streskiler.pl/mapa-emocji-i-kolo-uczuc-powiedz-co-naprawde-czujesz/[dostęp: 28.07.2023].
im, 2023, Irena Sendler: czyniłam ludzką powinność, Polskie Radio, 12.05.2023, https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/973435,Irena-Sendlerowa-Czynilam-ludzka-powinnosc [dostęp: 28.07.2023].
Janicka E., 2018, Świadkowie własnej sprawy. Polska narracja dominująca wobec Zagłady w trakcie Zagłady, „Studia Litteraria et Historica”, nr 7, s. 1−82, http://dx.doi.org/10.11649/slh.1478.
Kania A., 2017, Lekcja (nie)obecności. Dziedzictwo polsko‑żydowskie w edukacji polonistycznej, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Koc K., 2021, Lekcja odwagi a pokusa milczenia, „Polonistyka. Innowacje”, nr 13, s. 109−125, https://doi.org/10.14746/pi.2021.13.11.
Kółkiewicz B., 2021, O Zagładzie w szkole na lekcjach polskiego, „Polonistyka. Innowacje”, nr 13, s. 217−223, https://doi.org/10.14746/pi.2021.13.19.
Leszczyński G., 2010, Bunt czytelników. Proza inicjacyjna netgeneracji, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa.
Muzeum POLIN, 2022, Historie osobiste – Irena Sendlerowa i Jadwiga Piotrowska, YouTube, 15.02.2022, https://www.youtube.com/watch?v=kcXOioTjnGI&t=446s [dostęp: 28.07.2023].
Oczami dziecka. Zagłada w polskiej literaturze dziecięcej i młodzieżowej po roku 1989 [opis projektu], http://oczamidziecka.al.uw.edu.pl/ [dostęp: 28.07.2023].
Plutchik R., 2001, The Nature of Emotions. Human Emotions Have Deep Evolutionary Roots, a Fact That May Explain Their Complexity and Provide Tools for Clinical Practice, „American Scientist”, vol. 89, no. 4, s. 344−350.
Rybak K., 2017, Żyd i uchodźca. Znaczące powinowactwa narracyjne w polskiej literaturze dziecięcej ostatniej dekady, „Czy/tam/czy/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty”, nr 2, s. 44–62.
Rybak K., 2019, I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Konstrukcje zakończeń w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie, „Literatura Ludowa”, T. 63, nr 1, s. 10–23, http://dx.doi.org/10.12775/LL.1.2019.001.
Rybak K., 2021a, Zagłada i ideologia w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Narracje o Zagładzie”, nr 1 (7), s. 155–173, https://doi.org/10.31261/NoZ.2021.07.09.
Rybak K., 2021b, „Zupełnie inne miasto”. Obrazy warszawskiego getta w polskiej literaturze dziecięcej XXI wieku, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura”, nr 3 (1), s. 67–84, https://doi.org/10.32798/dlk.634.
Uljasz A., 2015, „Dzieci Warszawy” Marii Zarębińskiej-Broniewskiej. Powieść o Zagładzie, „Guliwer. Dwumiesięcznik o książce dla dziecka”, nr 2, s. 11–15.
Wójcik-Dudek M., 2018, Miejsce postpamięci w edukacji międzykulturowej [rec. A. Kania, Lekcja (nie)obecności], „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego”, T. 27, s. 321–334, https://doi.org/10.31261/TPDJP.2018.27.19.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
